Dinosaurusten koot
Dinosaurusten koot vaihtelivat alle 170 gramman painoisista jopa 100 tonnin painoisiin.
![](../I/Largestdinosaursbysuborder_scale.png.webp)
Suurimmat
Suurimmat dinosaurukset ovat suurimpia maalla koskaan eläneitä eläimiä. Kaikkein suurimpia niistä olivat pitkäkaulaiset, kasveja syöneet sauropodit. Useimpien paleontologien mielestä suurin dinosaurus oli Argentinosaurus, joka painoi karkeasti arvioituna 88–110 tonnia ja oli noin 35 metriä pitkä.[1] Arviot Argentinosauruksen painosta vaihtelevat paljon, koska siitä on säilynyt vain vähän fossiileja, lähinnä selkärangasta, kylkiluista ja jalan alaosasta. Titanosaurusten joukossa on muitakin lajeja, joista jotkin saattavat olla vielä Argentinosaurustakin suurempia, mutta niistäkin on säilynyt vain hyvin vähän fossiileja. Brachiosaurusta pidettiin aikoinaan 80 tonnin painoisena ja kaikkein painavimpana dinosauruksena, mutta nykyisin sen arvioidaan olleen korkeintaan 50-tonninen.[2]
Yksi pisimpiä dinosauruksia oli myös Supersaurus vivianae, mahdollisesti noin 34 metriä. Korkein oli mahdollisesti Sauroposeidon proteles. Se ylsi arviolta 17 metrin korkeuteen, mutta arvio on fossiilien vähäisyyden johdosta tehty sitä muistuttavan Giraffatitan brancain pohjalta.[2]
Pienin
Jos lintuja ei lasketa mukaan, pienin maalla liikkuva dinosaurus oli mahdollisesti Parvicursor, joka oli 38 senttimetriä pitkä ja painoi alle 170 grammaa.[3]
Pisimmät
Pisimmät tunnetut dinosaurukset olivat arvioiden mukaan:
- Argentinosaurus huinculensis: 30-40 m[4][5]
- Turiasaurus riodevensis: 36–39 m[6]
- Supersaurus vivianae: 33–34 m[7]
- Futalognkosaurus dukei: 32–34 m[8][9]
Aluksi myös Seismosaurusta luultiin yhdeksi suurimmista, mutta myöhemmin pituudeksi arvioitiin vain 33 metriä[10] ja sille annettiin uusi nimi, Diplodocus hallorum.
Vertailun vuoksi: historian painavin eläin sinivalas voi olla ainakin 34 metriä pitkä ja yli 200 tonnia painava.
Painavimmat
Painavimmat dinosaurukset olivat arvioiden mukaan:
Teropodit
Teropodit olivat yleensä kaksijalkaisia, terävähampaisia lihansyöjädinosauruksia.
Pisimmät teropodit
![](../I/Largesttheropods.png.webp)
Suurimpien teropodien koko häntä mukaan lukien:
- Spinosaurus aegyptiacus: 14-18 m[15][16][17]
- Giganotosaurus carolinii: 12-14 m[18]
- Oxalaia quilombensis: 11-14 m[19][20]
- Carcharodontosaurus saharicus: 12-13,3 m[20][21]
- Carcharodontosaurus iguidensis: 10 m[16][22]
- Tyrannotitan chubutensis: 12,2-13 m[16][20]
- Chilantaisaurus tashuikouensis: 11-13 m?[16][20]
- Saurophaganax maximus: 10,5-13 m[16][20]
- Mapusaurus roseae: 11,5-12,6 m[16][20]
- Tyrannosaurus rex: 12-12,5 m[15][16]
- Bahariasaurus ingens: 11 m[23][16]
- Acrocanthosaurus atokensis: 11-12 m[16][20]
- Kelmayisaurus petrolicus: 10-12 m?[24]
- Siats meekerorum: 9,1-12 m[25]
- Torvosaurus tanneri: 9-12 m[16][20]
- Allosaurus fragilis: 8,5-12 m[16][20]
Painavimmat teropodit
Painavimmat teropodit olivat:
- Spinosaurus aegyptiacus: 7-21 tonnia[17][21]
- Tyrannosaurus rex: 4,5-18,5 tonnia[26][27][28][29]
- Carcharodontosaurus saharicus: 6-15 tonnia[30][16][21]
- Carcharodontosaurus iguidensis: 4 tonnia - (C. saharicuksen kokoluokka)[16][22]
- Giganotosaurus carolinii: 6,5-14 tonnia[21][28]
Lähteet
- Top 10 Largest Dinosaurs Seeker.com. 4.9.2014. Viitattu 27.5.2016.
- Ella Davies: Meet the most massive dinosaur to ever stomp the Earth BBC. 1.2.2016. Viitattu 26.7.2016.
- Corey Binns: What's the Smallest Dinosaur? LiveScience. 8.1.2013. Viitattu 27.5.2016.
- (PDF) The smallest of the largest: a new look at possible dwarfing in sauropod dinosaurs ResearchGate. Viitattu 12.3.2019. (englanniksi)
- Phillip Lars Manning, Rodolfo Aníbal Coria, Lee Margetts, William Irvin Sellers: March of the Titans: The Locomotor Capabilities of Sauropod Dinosaurs. PLOS ONE, 30.10.2013, nro 10, s. e78733. PubMed:24348896. doi:10.1371/journal.pone.0078733. ISSN 1932-6203. Artikkelin verkkoversio. en
- Luis Alcalá, Alberto Cobos, Rafael Royo-Torres: A Giant European Dinosaur and a New Sauropod Clade. Science, 22.12.2006, nro 5807, s. 1925–1927. PubMed:17185599. doi:10.1126/science.1132885. ISSN 0036-8075. Artikkelin verkkoversio. en
- (PDF) Morphology of a specimen of Supersaurus (Dinosauria, Sauropoda) from the Morrison Formation of Wyoming, and a re-evaluation of diplodocid phylogeny ResearchGate. Viitattu 12.3.2019. (englanniksi)
- Jorge O. Calvo, Juan D. Porfiri, Bernardo J. González-Riga, Alexander W. A. Kellner: A new Cretaceous terrestrial ecosystem from Gondwana with the description of a new sauropod dinosaur. Anais Da Academia Brasileira De Ciencias, 2007-9, nro 3, s. 529–541. PubMed:17768539. ISSN 0001-3765. Artikkelin verkkoversio.
- (PDF) Re-sizing giants: estimation of body lenght of Futalognkosaurus dukei and implications for giant titanosaurian sauropods ResearchGate. Viitattu 12.3.2019. (englanniksi)
- (PDF) Taxonomic status of Seismosaurus hallorum, a Late Jurassic sauropod dinosaur from New Mexico (s. 149) ResearchGate. Viitattu 12.3.2019. (englanniksi)
- "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" (2014). PLoS Biol 12 (5). doi: .
- Gerardo V. Mazzetta *, Per Christiansen †, Richard A. Fariña: Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs. Historical Biology, 1.6.2004, nro 2-4, s. 71–83. doi:10.1080/08912960410001715132. ISSN 0891-2963. http://www.miketaylor.org.uk/tmp/papers/Mazzetta-et-al_04_SA-dino-body-size.pdf.
- "A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina" (September 4, 2014). Scientific Reports 4: 6196. doi: . PMID 25186586.
- Timothy Flannery, Jared Diamond, Gary P. Burness: Dinosaurs, dragons, and dwarfs: The evolution of maximal body size. Proceedings of the National Academy of Sciences, 4.12.2001, nro 25, s. 14518–14523. PubMed:11724953. doi:10.1073/pnas.251548698. ISSN 0027-8424. Artikkelin verkkoversio. en
- Dawid A. Iurino, Nathan Myhrvold, Samir Zouhri, David M. Martill, Matteo Fabbri, Simone Maganuco: Semiaquatic adaptations in a giant predatory dinosaur. Science, 26.9.2014, nro 6204, s. 1613–1616. PubMed:25213375. doi:10.1126/science.1258750. ISSN 0036-8075. Artikkelin verkkoversio. en
- Paul, Gregory S.: The Princeton field guide to dinosaurs. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 2010. 587248983. ISBN 9780691137209, 069113720X. Teoksen verkkoversio (viitattu 13.3.2019).
- Cristiano Dal Sasso, Simone Maganuco, Eric Buffetaut, Marco A. Mendez: New information on the skull of the enigmatic theropod Spinosaurus, with remarks on its size and affinities. Journal of Vertebrate Paleontology, 30.12.2005, nro 4, s. 888–896. doi:10.1671/0272-4634(2005)025[0888:NIOTSO]2.0.CO;2. ISSN 0272-4634. Artikkelin verkkoversio.
- Muséum national d'Histoire naturelle Muséum national d'Histoire naturelle. Viitattu 13.3.2019. (ranskaksi)
- Deise D. R. Henriques, Luciana B. de Carvalho, Elaine B. Machado, Sergio A. K. Azevedo, Alexander WA Kellner: A new dinosaur (Theropoda, Spinosauridae) from the Cretaceous (Cenomanian) Alcântara Formation, Cajual Island, Brazil. Anais da Academia Brasileira de Ciências, 2011-3, nro 1, s. 99–108. doi:10.1590/S0001-37652011000100006. ISSN 0001-3765. Artikkelin verkkoversio.
- Holtz, Thomas R., 1965-: Dinosaurs : the most complete, up-to-date encyclopedia for dinosaur lovers of all ages. New York: Random House, 2007. 77486015. ISBN 9780375824197, 0375824197, 9780375924194, 0375924191. http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/DinoappendixSummer2008.pdf (PDF) (viitattu 13.3.2019).
- François Therrien, Donald M. Henderson: My theropod is bigger than yours … or not: estimating body size from skull length in theropods. Journal of Vertebrate Paleontology, 12.3.2007, nro 1, s. 108–115. doi:10.1671/0272-4634(2007)27[108:MTIBTY]2.0.CO;2. ISSN 0272-4634. Artikkelin verkkoversio.
- (PDF) A new species of Carcharodontosaurus (Dinosauria: Theropoda) from the Cenomanian of Niger and a revision of the genus ResearchGate. Viitattu 13.3.2019. (englanniksi)
- Yousry Attia, Robert Giegengack, Jason C. Poole, Jennifer R. Smith, Peter Dodson, Kenneth J. Lacovara: A Giant Sauropod Dinosaur from an Upper Cretaceous Mangrove Deposit in Egypt. Science, 1.6.2001, nro 5522, s. 1704–1706. PubMed:11387472. doi:10.1126/science.1060561. ISSN 0036-8075. Artikkelin verkkoversio. en
- Brusatte, Stephen L.: A reassessment of Kelmayisaurus petrolicus, a large theropod dinosaur from the Early Cretaceous of China - Acta Palaeontologica Polonica www.app.pan.pl. 2012. Viitattu 13.3.2019. (englanniksi)
- Botelho, Greg: Massive, meat-eating predatory dinosaur unearthed CNN. Viitattu 13.3.2019.
- Peter J. Makovicky, Vivian Allen, Julia Molnar, Karl T. Bates, John R. Hutchinson: A Computational Analysis of Limb and Body Dimensions in Tyrannosaurus rex with Implications for Locomotion, Ontogeny, and Growth. PLOS ONE, 10.12.2011, nro 10, s. e26037. PubMed:22022500. doi:10.1371/journal.pone.0026037. ISSN 1932-6203. Artikkelin verkkoversio. en
- J. F. Anderson, A. Hall‐Martin, D. A. Russell: Long-bone circumference and weight in mammals, birds and dinosaurs. Journal of Zoology, 1985, nro 1, s. 53–61. doi:10.1111/j.1469-7998.1985.tb04915.x. ISSN 1469-7998. Artikkelin verkkoversio. en
- Nicolás E. Campione, David C. Evans, Caleb M. Brown, Matthew T. Carrano: Body mass estimation in non-avian bipeds using a theoretical conversion to quadruped stylopodial proportions. Methods in Ecology and Evolution, 2014, nro 9, s. 913–923. doi:10.1111/2041-210X.12226. ISSN 2041-210X. Artikkelin verkkoversio. en (Arkistoitu – Internet Archive)
- Bakker, Robert T.: The dinosaur heresies : new theories unlocking the mystery of the dinosaurs and their extinction. New York: Morrow, 1986. 13699558. ISBN 0688042872, 9780688042875. Teoksen verkkoversio (viitattu 13.3.2019).
- Frank Seebacher: A new method to calculate allometric length-mass relationships of dinosaurs. Journal of Vertebrate Paleontology, 26.3.2001, nro 1, s. 51–60. doi:10.1671/0272-4634(2001)021[0051:ANMTCA]2.0.CO;2. ISSN 0272-4634. Artikkelin verkkoversio.
Aiheesta muualla
Kuvia tai muita tiedostoja aiheesta Dinosaurusten koot Wikimedia Commonsissa