صفحهٔ اول نسخهٔ خطی
موجود در کتابخانهٔ
دانشگاه ییل

رسالهٔ شرفیه یک رساله دربارهٔ موسیقی است که صفی‌الدین ارموی آن را در قرن هفتم هجری نوشته است. این رساله، برخلاف رسالهٔ معروف دیگر ارموی، رسالهٔ الأدوار که پیش از رسالهٔ شرفیه نگاشته شده است، متأثر از علم موسیقی یونان است. رسالهٔ شرفیه همراه با الأدوار جزو آثار مرجع در مکتب منتظمیه است. از دید برخی منتقدان رسالهٔ شرفیه بهترین اثر ارموی است و اهمیتش از الأدوار نیز بیشتر است اما در عمل کمتر از الأدوار به آن توجه شده است. رسالهٔ شرفیه شامل پنج مقاله است که در آن‌ها موضوعاتی مانند ماهیت صوت، نظریهٔ نسبت اعداد برای محاسبهٔ فواصل موسیقی، اختلاف بین فواصل مختلف موسیقی، ماهیت جنس در موسیقی و رابطه‌اش با فواصل نت‌ها، و مباحث مربوط به ایقاع (ضرب‌آهنگ موسیقی) و ادوار (گام‌های موسیقی) آمده است. این رساله همچنین به دلیل اینکه هم‌زمان از افاعیل، که برای توصیف اوزان عروضی در شعر به کار می‌روند، و اتانین برای توصیف ضرب‌آهنگ موسیقی استفاده کرده مورد توجه بوده است. رسالهٔ شرفیه خودْ موضوعِ شرح‌ها و ترجمه‌های بعدی نیز بوده است که از آن جمله می‌توان به شرح مولانا مبارکشاه بخاری، رسالهٔ درة التاج لغرة الدباج از قطب‌الدین شیرازی، و ترجمه‌های کارا دو وو و رودولف درلانژه به فرانسوی اشاره کرد. نسخه‌های خطی متعددی از این رساله موجود است که در کشورهای مختلف از جمله ایالات متحده، آلمان، بریتانیا، ترکیه، عراق و ایران نگهداری می‌شوند. مهم‌ترین این‌ها نسخه‌ای است که در کتابخانهٔ دانشگاه ییل نگهداری می‌شود و تاریخ نگارش آن ۶۶۶ ه‍.ق است و احتمالاً دست کم بخشی از آن را خود ارموی نگارش کرده است.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

• … چرخ‌بیل بگر ۲۸۸، روزانه ۲۴۰۰۰۰ تن زغال‌سنگ استخراج می‌کند که معادل یک زمین فوتبال با عمق ۳۰ متر است؟ (در تصویر)
• … حافظه عکاسی در شامپانزه‌ها بیشتر از انسان است؟
• … وسعت پانتانال — بزرگ‌ترین تالاب کره زمین — باعث شده تا این تالاب، میان ۳ کشور مشترک باشد؟
• … در نبردی خونبار که در سال ۱۹۹۹ بر سر تعیین قلمرو در اتیوپی درگرفت، ۳۵ کفتار خالدار و ۶ شیر در نزاع با یکدیگر کشته شدند؟
• … اگرچه میانگین طول چرخه قاعدگی زنان منطبق بر گام‌های ماهیانه است، اما هیچ رابطه علت و معلولی با آن ندارد؟
• … در کتاب تأدیب النسوان آمده است که بهتر است زنان هنگام راه رفتن، باسن خود را نجنبانند و با سه انگشت غذا بخورند؟

بیشتر…

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت