Zuria II.a Nafarroakoa

Ama Zuria I.a Nafarroakoa eta aita Joanes II.a Aragoikoa izan zituen. Erriberriko Nafarroako Erregeen Jauregian 1424an jaioa, Joana ahizpa nagusia 1425eko abuztuaren 22an hil zitzaion eta Karlos III.a Noblea irailaren 8an. Beraz, ama Nafarroako erregina bilakatu zen.

1436ko irailaren 22an Toledon Nafarroa eta Gaztela arteko bake ituna sinatu zen, Majanoko tregoa sei urte eman ondoren.[1] Itun horretan 12 urteko infanta eta Gaztelako printzearen, Henrike IV.a Gaztelakoa izango zena, ezkontza adostu zuten. Era horretan Nafarroak gudan galdutako hiribildu eta gazteluak berreskuratu zituen.

Zuria erreginak bere alabarekin batera Gaztela aldera joan zen ezkontza legezkoa egiteko. Ezkontza Valladolideko katedralean 1440ko urriaren 16an ospatu zuten, Henrike 15 urte bete zuenean. Bidaia aprobetxatuz, Zuria I.a Extremadurako Guadalupeko santutegira erromes joan zen baita senarrak hainbat Gaztelako nobleekin izandako liskarretan bere alde egiteko.

1441eko apirilaren 1ean, Zuria I.a ama hil zen, artean Gaztelan zegoela[2]. Honek aita eta nebaren arteko erresuma kontrolatzeko borroka piztu zuen: Nafarroako Gerra Zibila izenekoa. Zuriak bere anaia Karlos Vianako Printzeari eutsi zion beti, eta agaramontarren eta beaumontarren arteko gerran, azkenengo hauen aldera lerratu zen.[3] Zuriak nebaren alde egin eta Joan II.a Gaztelakoa aitaginarrebaren laguntza eskatu zuen. Jarrera horrek behin betiko bukatu zuen aitarekin izandako harremana. 1452an Oibarko guduan Karlos galdu zuen, eta harekin batera Zuria.

Bitartean, Zuria Gaztelan zorigaiztoko ezkontza bat bizi zen. Zorionez, 1453ko uztailaren 27an Nikolas V.a aita sainduak desegin zuen kontsumatu ez zutelako[4]. Biek "eragin kaltegarriek sortutako inpotentzia" alegatu zuten ezkontza desegiteko.[5]

Zuria Nafarroara itzuli eta ezkontza-sari moduan lortutakoa galdu zituen. Aragoiko erregea bere aitak ez zuen beari buruz ezer jakin nahi ezta Leonor ahizpa txikiak, orduan Foixko kondesa zena, ere. Gainera, Joana Enrikez bere ugazama azpijokoetan hasi zen Fernando bere semea Nafarroako tronuan jesartzeko.[5] 1461ean Karlos Vianako Printzea neba hil zenean, erresumaren ordezko bihurtu zen. Karlosek bere testamentuan aurretik amaren testamentuak esandakoa berretsi zuen, hau da, koroa bere seme-alaba nagusiarentzat izango zela.[5]

Zuria laguntza barik zegoen preso Erriberrin, aitaren eskuetan. Honek Frantziako Erresumarekin itun berria sinatu zuen eta, berriro, alaba nagusia erabili zuen. Agurainen, Joan II.ak eta Luis XI.a Frantziakoak elkarrizketa izan zuten eta ituna berresteko Zuria (orduan 38 urte zituena) eta Karlos Valoiskoa (16 urte) frantziar erregearen anai txikiaren arteko ezkontza adostu zuten. Hala ere, Zuriak aitaren peoi izateko ukatu eta ezkontza bertan behera utzi zuen.[6]

Aitak, suminduta, Leonor bere arrebari ematea erabaki zuen. Bearnorako bidean zegoela, bidaiaren arriskuez jakitun, kexu formala idatzi zuen bahiketa salatuz (Orreaga, 1462ko apirilaren 23a). Egun batzuk geroago, hilaren 30ean, testamentua egin zuen eta, alajaina, ordurako jada Gaztelako erregea zen bere senar ohia, Henrike IV.a, izendatu zuen ordezko.[5] Leonor eta Gaston IV.a Foixkoa bere senarrak Zuria atxilotu eta Montcada dorrean, Orthezen, espetxeratu zuten. Zuria preso zegoela hil zen 1464ko abenduaren 2an. Historialari batzuek ahizpak eraila zela esaten dute, besteek, aitak.[5] Leskarreko katedralean lurperatu zuten.