Zapoteka (herria)

Zapotekak[1] (zapotekaz: Didxažoŋ gaur egungo Mexikon bizi den herri amerindiar bat dira. Biztanle gehienak Mexiko hegoaldeko Oaxaca estatuan bizi dira, baina inguruko estatuetan ere bizi dira. Gaur egun 800.000-1.000.000 inguru direla estimatu da, horietako asko zapoteka hizkuntzak edo haien dialektoetako bat besterik hitz egiten ez duten elebakarrak. Zapoteka askok Amerikako Estatu Batuetara joan dira, eta oraindik zenbait gizarte egitura propio mantentzen dituzte Los Angelesen eta Kaliforniako Erdialdeko Haranean.

Zapoteka

Heliodoro Charis, Benito Juárez
Biztanleak guztira
Mexiko800.000-1.000.000
Ameriketako Estatu Batuak100.000
Biztanleria nabarmena duten eskualdeak
Mexiko (batez ere Oaxaca, Guerrero, Jalisco eta Mexico Hiria),
Amerikako Estatu Batuak (batez ere Los Angeles, San Frantzisko eta San Diego)
Hizkuntza
Zapoteka hizkuntzak, gaztelania, ingelesa
Erlijioa
Katolizismoa sineskera tradizionalekin nahastuta
Zerikusia duten beste giza taldeak

Zapotekak lau talde nagusitan bana daitezke: istmeños deiturikoak, Tehuantepec istmoan bizi direnak; serranos deiturikoak, Oaxacako Sierra Madren bizi direnak; hegoaldeko zapotekak, Oaxacako Sierra Sur inguruan bizi direnak; eta Oaxacako Erdialdeko Haranetan bizi direnak.

Historia
Sakontzeko, irakurri: «Zapoteka zibilizazioa»

IV. mendean Oaxacako estatuaren hegoaldean hartu zuten bizitokia. Nekazaritzatik bizi ziren. Haien erlijioak herioaren gurtzea zuen oinarri, gorde diren arte arrastoek garbi uzten dutenez. Mesoamerikako kultura nagusietako bat izan ziren, eta idazketa-sistema bat sortu zuten. Toltekek mendean hartu zituzten XIII. mendean. Mixtekek haien lurretatik egotzi zituzten, eta geroago, aztekek bereganatu zituzten lur haiek. Zapoteken aztarnategi nagusia Monte Albánen dago.

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia. (PDF) 190. arauaː Munduko herriak eta etniak. .

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.