Xenia Montenegrokoa

Gaztea zela, Xenia printzesa behin baino gehiagotan agertu zen egunkari garaikideetan, Europako erregegai izan zitezkeenei, konpromisoei eta ezkontzei buruzko zurrumurruen ondorioz. Hautagai espekulatuen artean Alexandro I.a Serbiakoa, Jorge, Nikolas eta Andres Greziakoa printzeak eta Ernesto Luis Hesse-Darmstadt duke handia zeuden, besteak beste.

Xenia printzesa Montenegrokoa Cetinjen jaio zen 1881eko apirilaren 22an, Nikolas I.a Montenegrokoaren eta bere ezkontide Milena Vukotić-en zortzigarren alaba zelarik. Bere ahizpa nagusiak ez bezala, Xenia printzesa ez zuten Errusian ikastera bidali Smolny Institutura. Bere ahizpa gaztearekin, Verarekin batera, Xenia tutoreek hezi zuten Cetinje errege jauregian. Iturri batek adierazi zuen ezkontza abantailatsu horiek "gehiago egin zutela Montenegroren alde gudarien nazio honen ekintza ausart guztiak baino". Haurrak zirenean, Xeniaren aitak itxaropen handia zuen bera eta bere arreba Vera Errusiako familia inperialeko kideekin ezkontzeko: zehazki, Konstantino Konstantinovitx Errusiako duke handiaren semeetako batekin edo Alexandro Mikailovitx Errusiako duke handiaren semeetako batekin. Bere ahizpa zaharrenetako bik egina zuten, zeren Militza printzesa Pedro Nikolaevitx duke handiarekin ezkonduta baitzegoen, eta Anastasia printzesa Jorge Maximilianovich de Beauharnais Leuchtenbergeko seigarren dukearekin ezkondu baitzen lehenik, eta Nicholas Nikolaevitx duke handiarekin bigarrenik.

1898an, Xenia eta Vera printzesak eta Danilo printze oinordekoa Italiara joan ziren amarekin, ezkonberria zen Elena Montenegrokoa (Victor Manuel Italiako printze oinordekoarekin ezkondu zena) bisitatzera. Harrera beroa egin zieten napolitarrek "gure printzesaren ahaideek" bezala. Urte berean, Xenia Alexandro I.a Serbiakoarekin ezkon zedin konponketak egin ziren. Alexander, ordea, Cetinjeko gortera heldu zenean bere emazte izango zena ezagutzera, Xeniak halako "nahigabe eta izua" erakutsi zuen bere itxura eta moldeagatik, non, aitaren erreguak gorabehera, uko egin baitzion berarekin ezkontzeari, hainbeste umiliatuz eta haserretuz, non Serbia eta Montenegroren arteko harreman diplomatikoak tenkatu egin baitziren. Alexandrok 1901ean bere anaia, Mirko Montenegroko printzea, bere oinordeko gisa hartu zueneko ideiak, besteak beste, liskar zahar horiek leuntzeko asmoa zuen.

Andres (1. ezk.), Nikolas (2. ezk.) eta Jorge Greziakoa (2. der) izan ziren Xeniaren erregegaietako batzuk.

1899ko uztailean, bere anaia, Danilo printze oinordekoa, Mecklemburgo-Strelitzeko Jutta dukesarekin ezkondu zen. Oraingo honetan, Xenia printzesak Nikolas Greziako eta Danimarkako printzea ezagutu zuen, han bere aita zen Jurgi I.a Greziako erregea ordezkatzen ari zena. Arrazoi ezezagunengatik, euren konpromisoa hautsi egin zen eta bikotea ez zen inoiz ezkondu. Geroago, Nikolai Errusiako Elena Vladimirovna dukesa handiarekin ezkonduko zen. Beste albiste batzuen arabera, Xenia Nikolas-en anaiekin konprometituta egon zen, Jorge eta Andres Greziakoarekin.

1902an, zurrumurruak zabaldu ziren Xeniak Ernesto Luis-ekin, Hesse-Darmstadteko duke handiarekin, zuen konpromisoari buruz, zeina berriki dibortziatu baitzen Victoria Melita de Saxonia-Coburgo-Gotha printzesarekin. Albiste horiek ez zirela egiazkoak azpimarratu zen, eta Xeniak bere arreba, Ana Montenegrokoa printzesa, bisitatu zuelako bakarrik sortu ziren, Darmstadt-en, non Ernesto Luis bizi baitzen. Beste zurrumurru batek zabaldu zuen Xenia Zirilo Vladimir Errusiakoa duke handiarekin ezkonduko zela, zeinak Victoria Melita printzesarekin ezkontzeko erreguak baztertu baitzituen dibortziatuta zegoelako. Azken zurrumurru horrek ospe handia lortu zuen, zeren Ziriloren erlijioa ekialdeko ortodoxoa baitzen, eta Errusiako etxe inperialeko adar oso ospetsu batekoa.

Beste zurrumurru bat 1904an zabaldu zen, eta Xenia Errusiako tronuaren oinordekoa zen Mikel Aleksandrovitx duke handiarekin konprometituta zegoela zioen. Puntu horretan, egunkarietan bere konpromisoei buruzko zurrumurru anitzak agertzeak nolabaiteko sinesgaiztasuna ekarri zuen albiste honi buruz. – Urteetan zehar, beste batzuek Victor Manuel printzearekin (Turingo kondea), Luis Amadeo printzearekin (Abruzoetako dukea), Fernando I.a Bulgariakoarekin eta haren koinatu alargunarekin (Petri I.a Serbiakoa) konprometituta zegoela zioten. – Zalantzarik gabe, Errusiako tsarrak ezkonsari gisa agindutako milioi errubloak, "osasun sendoko" familia bateko kide izatearen ospeak eta haren itxura "ederra" goraipatzen zuten txosten garaikideek lagundu zuten egunkarietan printzesari buruzko gero eta zurrumurru gehiago zabaltzen. Xenia printzesa "oso osasungarria" zela eta "jarrera alaia" zuela esaten zen, eta ezaguna zen Montenegro osoan, "bai bere karitateagatik, bai kirol atletikoetan egiten zuen lanagatik".

Bere konpromiso eta ezkontza hurbilen inguruan zurrumurru ugari zabaldu arren, Xenia printzesak ezkongabe jarraitzea erabaki zuen. Bere aita, Nikolas printzea, zahartu ahala, Xenia "bere azken urteetako aholkulari sotil baina aurreiritzi handikoa" izan zen. 1909an, Montenegro eta Austria-Hungariaren arteko desadostasun batzuetan, Xeniak parte nabarmena hartu zuen Cetinjeko protesta antiaustriar batzuetan. "Austriako gobernuak bere ekintzak irain gisa hartu zituen eta protesta diplomatiko gogor bat egin zuen". Nikolas Austriarekin zorretan zegoenez iraganeko mesede askorengatik, batez ere laguntza finantzarioari zegokionez, ez zegoen ziur zer zigor eman behar zitzaion alabari, eta azkenean Frantziara erbesteratzea erabaki zuen aldi baterako. Xenia Paris-en dibertitu zen, eta han eman zuen denbora erosten, antzerkira eta operara joaten, eta Paris-eko gizarteko buruzagiek entretenitzen zuten.

Nikolas Montenegroko errege koroatu zuten 1910eko abuztuaren 28an. Lehen Mundu Gerrako Balkanetako kanpainetan, austriar-hungariar indarrek okupatu zuten herrialdea. Austriak eskainitako terminoak onartezintzat jo ziren Montenegron, eta errege-familiak, gorputz diplomatikoarekin batera, Italiara ihes egin zuen. Alexander Devine ekintzailearekin lankidetzan, Xenia printzesak eta haren arreba Verak Austrian barneratutako preso montenegroarrei laguntza antolatzen lagundu zieten.

Xenia printzesa erbestean dagoen familiarekin. Aurrean: erregea eta erregina. Atzean, ezkerretik eskuinera: Vjera printzesa, Xenia printzesa, Militza printzesa (Danilo printzearen emaztea), Lazar Mijušković, erbesteratutako erregearen kontseiluko presidentea, eta Danilo printzea, Lyonen (Frantzia), 1916

1918an Montenegroko monarkia erori ondoren, Xenia printzesa Frantziara joan zen bizitzera, bere gurasoekin eta gainerako familiarekin. Han Bigarren Mundu Gerratik bizirik atera zen eta Parisen bizitzen jarraitu zuen. Hiri honetan hil zen, 1960ko martxoaren 10ean.

Hil ondoren, Montenegroko argazkigintzari eskainitako bere lana 2010ean Galerija Fotografija esloveniarraren erakusketa baten gune bihurtu zen. Erakusketak hau zioen: