Wuppertal

Wuppertal; Wuppertal
	hiri handia
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Alemania
Alemaniako estatua	Ipar Renania-Westfalia
Eskualdea	Düsseldorf
Alkatea	Andreas Mucke (en)
Izen ofiziala	Wuppertal
Jatorrizko izena	Wuppertal
Posta kodea	42001–42399
Udalerri kodea	05124000
Geografia
Koordenatuak	51°16′00″N 7°11′00″E
Azalera	168.39 km²
Altuera	160 m eta 157 m
Mugakideak	Hattingen, Sprockhövel, Schwelm, Ennepetal, Radevormwald, Remscheid, Solingen, Haan, Mettmann, Wülfrath, Velbert, Ennepe-Ruhr-Kreis, Langenberg, Neviges (en) eta Mettmann (en)
Demografia
Biztanleria	358.876 (2022ko abenduaren 31); 4.304 (2021)
Dentsitatea	2.131,22 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1929
Telefono aurrizkia	0202, 02058, 02053
Ordu eremua	UTC+01:00
Hiri senidetuak	South Tyneside (en) , Beer-Xeva, Schwerin, Košice, Saint-Étienne, Schöneberg (en) , Matagalpa, Legnica, Jekaterinburg, Engels (hiria), Tabarka, Qingdao, Dongguan, Tempelhof-Schöneberg eta Salfit
Matrikula	W
	wuppertal.de

Wuppertal Alemaniako Ipar Renania-Westfalia estatu federaleko hiria da. 2010. urte amaieran 349.721 biztanle zituen hiriak. Hirian Wuppertal Institutua dago, Europar Batasuneko klima, ingurumen eta energiaren ikerketa zentrorik handiena.

Geografia

Ruhr eremuaren hegoaldean kokaturik dago, Düsseldorfen ekialdean, konkretuki Wupper ibar osoa hartzen du, hortik bere izena, Wuppertal (Wupper ibarra).

Historia

Wuppertal hiri nahiko berria da, 1929an Wupper ibarrean zeuden hainbat herri elkartuz sortu zena. Hala ere k.a. 1000 urterako ingurua populatua izan zenaren aztarnak aurkitu dira.

Ibarreko herrien lehenengo dokumentazio idatziak XI eta XIV mende artekoak dira. Cronenberg (1050), Barmen (1070), Elberfeld (1161), Schöller (1182), Ronsdorf (1246), Beyenburg (1298), Langerfeld (1304), Dönberg (1355) eta azkenik Vohwinkel (1356). Herri hauek guztiak Bergeko dukeari zegozkion.

Bigarren Mundu Gerran aliatuek bonbakatu ondoren %40a suntsiturik geratu zen arren, Ölberg langile auzo historikoa eta Briller Viertel burgesa ez ziren kaltetuak izan. Gerraren ondoren britainiarren okupazio eremuan gelditu zen.

Ondasun nabarmenak

Schwebebahn tren zintzilikatua

Wuppertaleko 4.500 eraikin "monumentu nazional" izendatuak izan dira.

Ölberg auzoa: Alemaniako berezko langile auzo handiena da. Izenak "olio mendia" esan nahi du, izan ere burgesek argi indarra zuten arren langileek gauez olio lanparak erabili behar izituzten.
Briller Viertel auzoa: Enpresagizonen auzo burgesa da. XIX mendeko etxeak daude bertan.
Stadthalle Musika Jauregia: Gilen II.a Alemaniakoak 1900an inauguratu zuen musika jauregi ederra da.
Wuppertalgo Dantza Antzokia (Tanztheater Wuppertal): Pina Bausch koreografo alemaniarrak sorturiko dantza modernorako eraikina da. Mundu mailako fama du.
Schwebebahn tren zintzilikatua: Wupper ibaia gurutzatzeko 1900ean inauguraturiko tren berezia. 13 kilometrotako luzera du.
Lorategi botanikoa (Botanischer Garten Wuppertal): 1890an sortu zen Eller ehungintza lantegiak zuen "villa" batean.
Engelsen etxea: Friedrich Engels bizi izan zen XVIII mendeko etxea. berari buzuko museoa dago bertan.

Hiri senidetuak

Wuppertal ondorengo hiriekin senidetuta dago:

Beersheba, Israel
Berlin-Tempelhof-Schöneberg, Alemania
Košice, Eslovakia
Legnica, Polonia
Matagalpa, Nikaragua

Saint-Étienne, Frantzia
Schwerin, Alemania
Jekaterinburg, Errusia
South Tyneside, Erresuma Batua

Hiritar ezagunak

Friedrich Engels (1820-1895) filosofo eta iraultzailea.

Demografia

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.

Kanpo estekak

Wuppertalgo Udalaren webgune ofiziala

Datuak: Q2107
Multimedia: Wuppertal / Q2107

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.