Viktor Tsoi
Viktor Robertovitx Tsoi (errusieraz: Виктор Робертович Цой; Leningrad, 1962ko ekainaren 21a - Ķesterciems, Letonia, 1990eko abuztuaren 15a) korear jatorriko sobietar rock abeslaria, gitarra-jolea, margolaria eta abestien egilea izan zen, baita Kino (errusieraz: Кино, zinema esan nahi du euskaraz) rock talde ezagunaren sortzailea eta buruzagia ere. Talde horrek guztira 8 album argitaratu eta izugarrizko ospea lortu zituen.
Viktor Tsoi | |
---|---|
(1986) | |
Bizitza | |
Jaiotza | San Petersburgo, 1962ko ekainaren 21a |
Herrialdea | Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna |
Talde etnikoa | Koryo-saram (en) |
Heriotza | Tukums Barrutia, 1990eko abuztuaren 15a (28 urte) |
Hobiratze lekua | Bogoslovskoe cemetery (en) |
Heriotza modua | istripuzko heriotza: trafiko-istripua |
Familia | |
Aita | Robert Tsoi |
Ama | Valentina Vasilevna Tsoi |
Ezkontidea(k) | Marianna Tsoi |
Bikotekidea(k) | ikusi
|
Seme-alabak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Heziketa | St. Petersburg art school by Rerikh N.K. (en) |
Hizkuntzak | errusiera |
Jarduerak | |
Jarduerak | poeta, aktorea, abeslaria, gitarra-jotzailea, musikagilea, kantugilea, zinema aktorea, margolaria, egile abeslaria, kanta-idazlea, fireman (en) eta rock musician (en) |
Lan nabarmenak | ikusi
|
Kidetza | Kino (en) |
Genero artistikoa | rock new wave musika postpunk punk indie rock |
Ahots mota | baritonoa |
Musika instrumentua | gitarra ahotsa baxua |
Diskoetxea | AnTrop (en) Melodiya (en) |
| |
Aktorea ere izan zen, hainbat filmetan esku hartu zuena. Sovetski ekran (errusieraz: Советский экран) aldizkaren iritziz 1989. urteko aktorerik onena izan zen.
1990ean ezbehar baten ondorioz hil zen, baina gaur egun Errusian oraindik oso ezaguna da. Bere heriotzak hainbat zaleen buru-hilketak eragin zituen.
Bizitza
Gaztetasuna
Viktor Tsoi bere sendiko haur bakarra izan zen; bere gurasoak Robert Maksimovitx Tsoi (errusieraz: Роберт Максимович Цой) korearra eta Valentina Vasilievna Tsoi (errusieraz: Валентина Васильевна Цой) errusiarra ziren.[1] Abeslariak haurtzaroa Leningradan, Moskuko Garaipen parkearen (errusieraz Московский парк Победы) inguruan eman zuen. Viktor Tsoik bere amak lan egiten zuen eskolan ikasi zuen.[2] Eskolan alemaniera ikasi arren, Tsoik ingelesaz oso ondo zekien.[3] 1973ean bere gurasoak dibortziatu egin ziren, baina urrengo urtean berriro ezkondu ziren.[4]
1974–1977 urteetan Tsoik margolaritza-eskolan ikasi zuen; han Palata N° 6 (errusieraz: Палата № 6) musika talde sortu zen, Maksim Paxkovek (errusieraz: Максим Пашков) zuzendua. Hutsegite batzuen ondorioz margolaritza-eskolatik baztertua izan ostean egurrezko estatuatxoak egiten ikasten hasi zen. Abestiak idazten 1979an hasi zen.
Bere lehenengo abestia «Мои друзья» (Moi druz'ja; euskaraz, «Nire lagunak») izan zen; beranduago beste abestiak idatzi zituen.
«Kino» musika taldearen sorrera
1981an, udan, Viktor Tsoik, Aleksei Rybinek (Алексей Рыбин) eta Oleg Valinskijk (Олег Валинский) «Гарин и Гиперболоиды» (Garin i Giperboloidy, izena itzulezina da) musika taldea sortu zuten; udazkenean musika talde hori Leningradeko rock-elkartearen kidea bihurtu zen eta beranduago «Kino» izena hartu zuen.
Heriotza
1990eko abuztuaren 15an Viktor Tsoi ezbehar baten ondorioz bere beribilean hil zen, baina gaur egungo Erussian oraindik oso abeslari ospetsua da, jende gaztearen artean bereziki. Bere heriotzaren ostean «Kino» taldearen ospea handitu zela esaten da.
Abestiak
Viktor Tsoiaren abestien zentzua oso ezberdin izan daiteke. Abesti batzuk bizitzari buruzkoak dira, besteak – mundu ankerraren aurkako gizonaren borrokari buruzkoak edo maitasunari buruzkoak. Bere abestirik ezagunena agian «Группа крови» (Gruppa krovi; euskaraz, «Odol taldea») da.
Bere abestietako («Кукушка, Kukuxka»; euskaraz, «kukua») adibide bat (euskarazko itzulpenarekin):
Errusieraz:
Песен, ещё не написанных, сколько? Скажи, кукушка. Пропой! В городе мне жить или на выселках? Камнем лежать или гореть звездой? Звездой… Солнце мое, взгляни на меня! Моя ладонь превратилась в кулак. И если есть порох, дай огня. Вот так. Кто пойдет по следу одинокому? Сильные да смелые головы сложили в поле, в бою. Мало кто остался в светлой памяти, в трезвом уме да с твердой рукой в строю, в строю. Солнце мое, взгляни на меня! Моя ладонь превратилась в кулак. И если есть порох, дай огня. Вот так. Где же ты теперь, воля вольная? С кем же ты сейчас ласковый рассвет встречаешь? Ответь! Хорошо с тобой, да плохо без тебя. Голову да плечи терпеливые — под плеть. Под плеть. Солнце мое, взгляни на меня! Моя ладонь превратилась в кулак. И если есть порох, дай огня. Вот так. Солнце мое, взгляни на меня! Моя ладонь превратилась в кулак. И если есть порох, дай огня. Вот так.
Euskaraz:
«Zenbat abesti oraindik ez dituzte idatzi? Esaidazu, kukua. Abestu! Hiri batean edo herrixka batean bizi, harri bat bezala lurrean egon edo izar bat bezala argitu behar al dut? Izar bat bezala... Nire eguzkia, begira nazazu. Nire eskua ukabila bihurtu da. Bolbora badago, sua behar dut. Horrela da. Nor bakardadearen bidean egongo da? Gizaki Indartsu eta bihoztunak hila daude, borrokan hil ziren. Gudarostean jadanik ez ditugu gizaki zentzudun eta indartsu asko, gudarostean... Nire eguzkia, begira nazazu. Nire eskua ukabila bihurtu da. Bolbora badago, sua behar dut. Horrela da. Non zaude orain, askatasuna? Norekin orain egunsenti maitagarriari so egiten duzu? Erantzun! Zurekin zigorrak ez du nire bizkarra ikaragarriro jotzen, baina zu gabe ez da egia. Nire eguzkia, begira nazazu. Nire eskua ukabila bihurtu da. Bolbora badago, sua behar dut. Horrela da».