Valentzia

Valentzia[1] (valentzieraz València, gaztelaniaz: Valencia) Valentziako Erresuma, Valentziar Herrialdea eta Valentziako Erkidegoa izeneko errealitate historiko, nazional eta administratiboetako hiriburua da; hiri nagusia izanik, guztiei izena ematen die. Horren ondorioz izen bereko probintziako eta Horta eskualde naturaleko hiriburua ere bada, baita azken horren barruan sortutako lau eskualdeetako bat osatu ere, besteak Horta Nord, Horta Sud eta Horta Oest direla; beraz, Valentziar Herrialdeko hiri-eskualde bakarra da. Biztanle kopuruan udalerria (809.267 2010ean) eta bere metropoli eremua (1.738.690) espainiar estatuko hirugarrenak eta Katalan Herrietako bigarrenak dira.

Artikulu hau Espainiako hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Valentzia (argipena)».
Valentzia
València
Espainiako udalerria
Administrazioa
Estatu burujabe Espainia
Autonomia Valentziako Erkidegoa
ProbintziaValentziako probintzia
Valentziar Herrialdeko eskualdeakValentziako eskualdea
AlkateaMaría José Catalá (en) Itzuli
Izen ofizialaValència
Valencia
Jatorrizko izenaValència
Posta kodea46000
INEk ezarritako kodea46250
HerriburuaCity of Valencia (en) Itzuli
Geografia
Koordenatuak39°28′12″N 0°22′35″W
Map
Azalera134.65 km²
Altuera15 m
MugakideakAlbal, Albalat dels Sorells, Alboraia, Albuixec, Alfafar, Alfara del Patriarca, Almàssera, Benetússer, Bétera, Bonrepòs i Mirambell, Burjassot, Catarroja, Foios, Godella, Massalfassar, Massamagrell, Massanassa, Meliana, Mislata, Montcada, Museros, Paiporta, Paterna, Picanya, Quart de Poblet, Rocafort, Sedaví, Silla, Sollana, Sueca, Tavernes Blanques, Vinalesa eta Xirivella
Demografia
Biztanleria807.693 (2023)
15.201 (2022)
alt_left 419.922 (%52) (%47,1) 380.293 alt_right
Dentsitatea5.998,46 bizt/km²
Informazio gehigarria
SorreraK.a. 138
Telefono aurrizkia96
Ordu eremuaUTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuakMainz, Bolonia, Valentzia, Odesa, Veracruz, Guangzhou, Chengdu, Xi'an, Dallas eta Kolomyia (en) Itzuli
MatrikulaV
Hizkuntza ofizialakatalan eta gaztelania
valencia.es

Hiriari ematen zaizkion beste izenak Cap i Casal ("hiriburua") edota "Turiako hiriburua" dira.

Geografia

Valentziako alde zaharra Turia ibaiaren ondoan zegoen, ibaiaren hegoan, baina 1985an Turia bidea besteratu zuten, uholdeak ekiditeko. Gaur egun, ibaia hiriaren hegoan itsasoratu da.[2] Ibaiaren antzinako bidea bederatzi kilometro luze parke bihurtu da.[3]

Valentziako Albufera Valentziako udalerrian dago, Pobles del Sud distrituan. Natura parkea eta inguru heze zabala da.

  • Valentzia 1840an. Turia ibaia bere antzinako bide dago, hirien iparrean.
    Valentzia 1840an. Turia ibaia bere antzinako bide dago, hirien iparrean.
  • 1957 urteko uholdea azken handi uholdea zen.
    1957 urteko uholdea azken handi uholdea zen.
  • Turiako lorategia, ibaiaren antzinako bidean.
    Turiako lorategia, ibaiaren antzinako bidean.

Klima
    Datu klimatikoak (Valentzia)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 16.1 17.2 18.7 20.2 22.8 26.2 29.1 29.6 27.6 23.6 19.5 16.8 22.3
Batez besteko tenperatura (ºC) 11.5 12.6 13.9 15.5 18.4 22.1 24.9 25.5 23.1 19.1 14.9 12.4 17.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 7.0 7.9 9.0 10.8 14.1 17.9 20.8 21.4 18.6 14.5 10.4 8.1 13.4
Pilatutako prezipitazioa (mm) 36 32 35 37 34 23 9 19 51 74 51 52 454
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 4 3 4 5 5 3 1 2 4 5 4 5 44
Eguzki orduak 169 169 212 229 256 271 314 285 237 201 167 150 2660
Iturria: World Meteorological Organization (UN),[4]

Auzoak
Valentziako auzoak barrutika
Ciutat Vella la Seu - La Xerea - El Carme - el Pilar - el Mercat - Sant Francesc
Eixample Russafa - el Pla Del Remei - Gran Via
Extramurs el Botànic - la Roqueta - la Petxina - Arrancapins
Campanar Campanar- Tendetes - el Calvari - Sant Pau
la Saïdia Marxalenes - Morvedre - Trinitat - Tormos - Sant Antoni
el Pla del Reial Exposició - Mestalla - Rei Jaume - Unibertsitate Hiria
Olivereta Nou Moles - Soternes - Tres Forques - la Fontsanta - la Llum
Patraix Patraix - Sant Isidre - Vara de Quart - Safranar - Favara
Jesús la Raiosa - l'Hort De Senabre - la Creu Coberta - Sant Marcel·lí - Camí Reial
Quatre Carreres Montolivet - la Font d'En Corts - Malilla - la Fonteta de Sant Lluïs - Na Rovella - la Punta - Arte eta Zientzien Hiria
Poblats Marítims el Grau - el Cabanyal-el Canyamelar - la Malvarrosa - Beteró - Natzaret
Camins al Grau Aiora - Albors - la Creu del Grau - Camí Fondo - Penya-roja
Algirós l'Illa Perduda - Ciutat Jardí - l'Amistat - la Vega Baixa - la Carrasca
Benimaclet Benimaclet- Camí de Vera
Rascanya Orriols - Torrefiel - Sant Llorenç
Benicalap Benicalap - Ciutat Fallera
Valentziako herriak
Pobles del Nord Benifaraig - Poble Nou - Carpesa - les Cases de Bàrcena - Mauella - Massarrojos - Borbotó
Pobles de l'Oest Benimàmet - Beniferri
Pobles del Sud Forn d'Alcedo - Castellar-l'Oliveral - Pinedo - el Saler - el Palmar - el Perellonet - la Torre - Faitanar

Historia

K.a. 138 urtean erromatarrek Valentzia ireki zuten. XI. mendean, Valentziako taifaren hiriburua zen.[2]

1238an, Aragoiko errege Jakue I.a Konkistatzaileak hiria hartu zuen, eta Valentzia Valentziako erresumaren hiriburua zen.[2]

Demografia
Biztanleriaren bilakaera
1900192019401950196019701981199120012008
215.687247.281454.654503.886501.777648.003744.748752.909738.441814.208

Kirola

Valenziako Erkidegoko Itzulia bertan amaitzen da. Urte askotan, azken etapa hirian irteera eta helmuga izan du. Bertan irabazi dute Eddy Merckx handia, Txomin Perurena, Bernard Hinault, Alex Zulle, Tadej Pogacar, besteak beste.

Jaiak eta ospakizunak

Martxoan "Fallak" izeneko jai ezagunak ospatzen dituzte hirian.

Hiri senidetuak

Valentzia ondorengo hiriekin senidetuta dago:

Valentziar ospetsuak

Iruditegia

Ikus, gainera

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia. (PDF) 32. arauaː Espainiako erresumako autonomia-erkidegoen, probintzien eta probintzia-hiriburuen izenak. .
  2. (Katalanez) L'Enciclopèdia.cat. València. (Noiz kontsultatua: 2018ko abuztuaren 25a).
  3. (Gaztelaniaz) Sorribes, Josep. (2015). «El Jardí del Túria en la Agenda Política» eldiario.es (Noiz kontsultatua: 2018 abuztua 26a).
  4. Weather Information for Valencia. .

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.