VX (nerbio-gasa)

VXa (IUPAC: S-{2-[Di(propan-2-il)amino]etil} O-etil metilfosfonotioato) konposatu kimiko sintetikoa da organofosforoen familiakoa, tiofosfonato bat presezki. Oso toxikoa da eta nerbio-agente gisa sailkatuta dago. Nerbio-agenteak ezagutzen diren gerrako agente kimiko toxikoenak eta eragin azkarrena dutenak dira.[1] 1991ko Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluaren 687. ebazpenean suntsipen handiko arma izendatu zuten eta 1993an Arma Kimikoen Hitzarmenak bere ekoizpena eta biltegiratzea debekatu zituen.

VX (nerbio-gasa)
Formula kimikoa	C11H26NO2PS
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	nitrogeno, sufre, fosforo eta karbono
Mota	konposatu kimiko
Ezaugarriak
Dentsitatea	1,00083 g/cm³
Fusio-puntua	−50 °C
Irakite-puntua	298 °C
Masa molekularra	267,142 Da
Erabilera
Rola	chemical warfare agent (en) , acetylcholinesterase inhibitor (en) eta neurotoxina
Arriskuak
NFPA 704	1 4 1
Eragin dezake	VX exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	JJIUCEJQJXNMHV-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	50782-69-9
ChemSpider	36386
PubChem	39793
Gmelin	136185
ChEMBL	CHEMBL483105
RTECS zenbakia	TB1090000
DSSTox zenbakia	TB1090000
MeSH	C009680
UNII	9A4381183B

VXak ez du ez usainik ez zaporerik, likido oliotsu eta koloregabea da, lurruntzeko denbora behar duena, eta lurrunkortasun baxuari eta biskositateari esker zona bati itsatsita mantentzen dena, arriskutsua izan daitekeena. Oso hilgarria da egoera likidoan, eta are hilgarriagoa gas-egoerara/aerosolera iristen bada. VXa ez dago modu naturalean ingurunean, artifizialki garatu zelako.

Gaur egun, agente neurotoxiko horren munduko erreserbak kimikoki markatu dira detektatzeko (trafiko terrorista saihesteko), NATOren erreserbetarako kolore urdina eta Varsoviako Ituneko herrialdeetarako kolore berdea izanik.

VX izena ez da izen kimiko bat, NATOk agente kimiko hori izendatzeko erabiltzen duen izen militar bat da; molekularen izen kimikoa O-etildiisopropilaminoetilmetilfosfonotiolato da.