Uztailaren 8
Uztailaren 8a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita bederatzigarren eguna da, 190.a bisurteetan. 176 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
|
.jpg.webp)
Gertaerak
Euskal Herria
- 1808 – Baionako Konstituzioa onartu zuten.
- 1978 –
- Espainiako Polizia Armatuak German Rodriguez gaztea hil zuen Iruñeko zezen-plazaren ondoan, tentsio handiko San Fermin jaien erdian.
- ETAk Javier Jauregi Bernaola Lemoako bake epailea hil zuen.
- 2008 – Jose Mari Sagardui ETAko preso zornotzarrak 28 urte bete zituen espetxean.
- 2014 – Bilbon 1947. urtetik aurrera martxan zegoen Begoñako igogailuak gaueko 23:00etan zerbitzuak eskaintzetik laga zuen.
Mundua
- 1524 - Verrazzanoren espedizioa Dieppera itzuli zen, Frantzian.
- 1775 – Espainiarren Aljerreko inbasioa porrot egin zuen.
- 2006 – Benedikto XVI.a aita santuak, Valentzia hiria bisitatu zuen.
- 2010 – Alerta gorria Europa hegoaldean beroarengatik; bi hildako egon ziren bi egunetan beroa zela-eta.
Arte eta kultura
Zientzia eta teknologia
Kirolak
Mundua
- 2012 – Wimbledongo txapelketa: Serena Williams eta Roger Federer izan ziren txapeldunak.
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1775 – Ramón Gil de la Quadra, euskal herritar zientzialari eta politikaria (h. 1860).
- 1796 – Fermin Arteta, nafar politikaria (h. 1880).
- 1799 – Pedro Cirilo Uritz, nafar apaiza, Iruñeko apezpikua (h. 1870).
- 1854 – Isabel Urkiola, arabar esploratzailea (h. 1911).
- 1856 – Benigno Txabarri, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (h. 1933).
- 1862 – Pedro Zubiria, bizkaitar enpresaburua, Yanduriko markes izendatua (h. 1921).
- 1885 – Alejandro Aranburu, Droget, bizkaitar esku-huskako pilotari, errepublikazale eta iraultzailea (h. 1956).
- 1914 – Marcial Arbiza, gipuzkoar futbolari eta ingeniari industriala.
- 1917 – Vicente Unamuno, gipuzkoar futbolaria (h. 1988).
- 1939 – Nando Josu, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 2016).
- 1950 – Santos Iñurrieta, arabar margolaria (h. 2023).
- 1960 – Olga Martín-Belloso, nafar kimikaria, elikagaien teknologian aditua eta unibertsitateko irakaslea.
- 1972 –
- José Luis Becerra, bizkaitar beisbol eta softbol jokalari ohia.
- José Antonio Cotrina, arabar eleberrigilea.
- 1974 –
- Joseba Fernandez Daguer, traineru estropadetako gipuzkoar arraunlaria eta entrenatzailea.
- Tamara Muruetagoiena Hormaza, giza eskubideen aldeko gipuzkoar ekintzailea.
- 1975 – Kutxi Romero, euskal abeslari, musikagile eta poeta.
- 1976 – Maider Etxebarria, PSE-EEko arabar politikaria.
- 1982 - Asier Lopez Etxeberria, gipuzkoar arraun-patroia.
- 1983 – Tim Boal, lapurtar surflaria, Saint Martinen.
- 1985 – Eneritz Azpitarte, kimikaria eta politikaria
Mundua
- 1478 – Gian Giorgio Trissino, italiar idazlea (h. 1550).
- 1528 – Emanuel Filiberto, Saboiako dukea (h. 1580).
- 1545 – Habsburgeko Karlos printzea (h. 1568).
- 1593 – Artemisia Gentileschi, italiar margolari barrokoa (h. c. 1656).
- 1621 – Jean de La Fontaine, frantziar alegilari, poeta, eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1695).
- 1766 – Dominique-Jean Larrey, frantziar zirujaua (h. 1842).
- 1810 – José María Achá, Boliviako presidentea (h. 1868).
- 1813 – Elizabeth Ann Ashurst Bardonneau, britainiar itzultzailea eta aktibista (h. 1850).
- 1838 – Ferdinand von Zeppelin, alemaniar asmatzailea (h. 1917).
- 1839 – John Davidson Rockefeller, estatubatuar industria-enpresaburua, Standard Oil-en fundatzailea (h. 1937).
- 1840 – Manuel de Arriaga, Portugalgo lehendabiziko presidentea (h. 1917).
- 1851 – Arthur Evans, britainiar arkeologoa (h. 1941).
- 1857 – Alfred Binet, frantziar psikologo eta pedagogoa (h. 1911).
- 1867 – Käthe Kollwitz, alemaniar margolaria (h. 1945).
- 1871 – Walter Breisky, Austriako kantzilerra (h. 1944).
- 1873 – Carl Vaugoin, Austriako kantzilerra (h. 1949).
- 1880 – Branca de Gonta Colaço, portugaldar idazle eta errezitatzailea (h. 1945).
- 1881 – Rosa Mercedes Ayarza, musikagilea, kantu irakaslea, jakintsua eta Peruko musikaren sustatzailea (h. 1969).
- 1882 – Percy Grainger, estatubatuar musikagilea (h. 1961).
- 1885 –
- Ernst Bloch, alemaniar filosofoa (h. 1977).
- Veikko Antero Koskenniemi, finlandiar idazlea (h. 1962).
- 1891 – Josef Hora, txekiar olerkaria (h. 1945).
- 1893 –
- Isabel Esteban Nieto, espainiar maistra errepublikanoa (h. 1936).
- Fritz Perls, alemaniar medikua eta psikiatra, Gestalt Terapiaren sortzailea (h. 1970).
- 1894 – Piotr Kapitsa, errusiar fisikaria, 1978ko Fisikako Nobel Saria (h. 1984).
- 1895 – Igor Tamm, errusiar fisikaria, 1958ko Fisikako Nobel Saria (h. 1971)
- 1896 – Sidney Janis, estatubatuar arte-bildumagilea (h. 1989).
- 1900 – George Antheil, estatubatuar musikagile abangoardista, piano-jotzaile, idazle eta asmatzailea (h. 1959).
- 1901 – Carmen Martínez Sancho, matematikako lehen doktorea eta katedraduna Espainiako bigarren hezkuntzan (h. 1995).
- 1904 – Henri Cartan, frantziar matematikaria (h. 2008).
- 1906 – Philip Johnson, estatubatuar arkitektoa (h. 2005).
- 1908 – Nelson Rockefeller, AEBetako 41. presidenteordea (h. 1979).
- 1913 – Alejandra Soler, valemtziar militante komunista (h. 2017).
- 1914 – Billy Eckstine, estatubatuar kantaria (h. 1993).
- 1918 – Jakobína Sigurðardóttir, islandiar idazlea (h. 1994).
- 1919 – Walter Scheel, Alemaniako Errepublika Federaleko presidentea (h. 2016).
- 1921 – Edgar Morin, frantziar soziologoa eta filosofoa.
- 1922 – Max Verboeket, herbereetar artista grafiko, diseinatzaile industrial eta irakaslea (h. 2015).
- 1923 –
- Manuel Alvar, espainiar hizkuntzalari, olerkari eta saiakera-idazlea (h. 2001).
- Harrison Dillard, estatubatuar atleta (h. 2019).
- 1925 –
- Jean Cau, frantziar kazetari eta idazlea (h. 1993).
- Joaquim Veríssimo Serrão, portugaldar historialaria.
- 1926 – Elisabeth Kübler-Ross, suitzar-estatubatuar psikiatra eta idazlea (h. 2004).
- 1928 – Balakh Sher Mazari, Pakistango behin-behineko lehen ministroa (h. 2022).
- 1929 – Shirley Ann Grau, estatubatuar idazlea (h. 2020).
- 1930 – Antoine Bourseiller, frantziar aktorea eta antzerki-zuzendaria (h. 2013).
- 1931 –
- Arawa Kimura, japoniar futbolaria (h. 2007).
- Jürgen Trumpf, Europar Batasuneko Kontseiluko idazkari nagusia (h. 2023).
- 1934 – Marty Feldman, ingeles aktore, komedia idazle eta umorista (h. 1982).
- 1943 – Ri Chun-hee, iparkorear telebista aurkezlea.
- 1944 – Mourid Barghouti, palestinar poeta eta idazlea (h. 2021).
- 1951 – Anjelica Huston, estatubatuar aktorea.
- 1957 –
- Carlos Herrera, espainiar kazetari eta irrati-esataria.
- Nineth Montenegro, Guatemalako giza eskubideen aldeko ekintzailea, estatu-terrorismoaren biktima.
- 1958 –
- Kevin Bacon, zinema eta antzerkiko estatubatuar aktorea.
- Tzipi Livni, israeldar politikaria.
- 1961 – Andrew Fletcher, ingeles musikaria, Depeche Mode taldearen sortzaileetako bat (h. 2022).
- 1962 –
- Lloyd Cowan, britainiar atleta, 110 eta 400 metro hesietan espezializatua, eta entrenatzailea (h. 2021).
- Joan Valent, espainiar musikaria.
- 1963 – Mehreen Faruqi, australiar ingurumen eta ingeniari zibila, irakaslea, feminista eta politikaria.
- 1966 – Mike Phiromphon, thailandiar abeslari eta aktorea.
- 1970 –
- Beck, estatubatuar musikaria eta konposatzailea.
- Miguel Ángel Peña, espainiar txirrindulari ohia.
- 1971 – Neil Jenkins, galestar errugbi jokalari ohia.
- 1974 – Zhanna Friske, errusiar aktore eta abeslaria.
- 1976 –
- Ellen MacArthur, britainiar distantzia luzeko nabigatzailea, estropadalari ohia.
- Odile Vuillemin, telesailetako frantziar aktorea.
- 1977 – Milo Ventimiglia, estatubatuar aktorea.
- 1980 –
- Robbie Keane, irlandar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- Melanie Walsh, ingeles modelo eta aktorea.
- 1981 –
- Anastasia Myskina, errusiar tenislaria.
- Keita Suzuki, japoniar futbolari ohia.
- 1982 – Sophia Bush, estatubatuar aktorea, zinema zuzendaria eta ekintzailea.
- 1983 – Takuya Miyamoto, japoniar futbolaria (h. 2022).
- 1985 – Camila Moreno, txiletar folk eta rock kantautorea.
- 1986 – Manu Barreiro, espainiar futbolaria.
- 1989 - Valentina Babor, alemaniar piano-jotzaile klasikoa.
- 1991 – Virgil van Dijk, surinamdar-herbehereetar futbolaria.
- 1995 – Marc Cardona, kataluniar jokalaria.
- 1997 – Alain Ribeiro, bizkaitar futbolaria.
- 1998 –
- Paula Hernández, kataluniar haur-bikoizketa aktorea.
- Jaden Smith, estatubatuar aktore eta raperoa.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1253 – Tibalt I.a Nafarroakoa, Nafarroako errege eta Xanpainako kondea (j. 1201).
- 1710 – Juan Gartzia de Salazar, arabar musikagile eta ganberako maisua, Zamoran (j. 1639).
- 1923 – Jose Arrandiaga, euskal mediku eta idazle abertzalea (j. 1856).
- 1937 – Buenaventura Zapirain, euskal konposatzailea eta organista (j. 1873).
- 1950 – Beltran Pagola, euskal musikagile, piano-jole eta musikako irakaslea (j. 1878).
- 1972 – Prudencio Danboriena, nafar jesuita (j. 1913).
- 1978 – German Rodriguez, iruindar ezkertiar ekintzaile gaztea, 1978ko Sanferminetan poliziak tiroz hila (j. 1955).
- 2002 – Julio Catania, euskal opera abeslaria, Marbellan (j. 1921).
- 2006 – Fernando Muniozguren, gipuzkoar pentsalaria eta euskalgintzako eragilea (j. 1950).
- 2020 – Joseba Arzak, "Pela", gipuzkoar futbolaria (j. 1943).
Mundua
- 810 – Pepin Italiakoa, Italiako erregea.
- 975 – Edgar Baketsua, Mercia eta Northumbriako erregea eta anglosaxoi guztien erregea (j. c. 943)
- 981 – Remiri Garzeitz Viguerakoa, Iruñeko infante eta Viguerako erregea.
- 1153 – Eugenio III.a, Aita santua.
- 1538 – Diego de Almagro, espainiar konkistatzailea (j. 1475).
- 1623 – Gregorio XV.a, Aita santua (j. 1554).
- 1695 – Christiaan Huygens, herbeheretar astronomo, fisikari eta matematikaria (j. 1629).
- 1784 – Torbern Bergman, suediar kimikaria (j. 1735).
- 1822 – Percy Bysshe Shelley, ingeles poeta (j. 1792).
- 1823 – Henry Raeburn, eskoziar erretrauen margolaria (j. 1756).
- 1827 – Robert Surcouf, frantziar kortsarioa (j. 1773).
- 1855 – William Edward Parry, anglo-galestar esploratzailea (j. 1790).
- 1859 – Oskar I.a Suediakoa, Suedia eta Norvegiako erregea (j. 1799).
- 1873 – Franz Xaver Winterhalter, alemaniar margolaria (j. 1805).
- 1874 – Agnes Strickland, ingeles historiagilea eta poeta (j. 1796).
- 1928 – Erich Adickes, alemaniar filosofoa (j. 1866).
- 1930 – Joseph Ward, Zeelanda Berriko lehen ministroa (j. 1856).
- 1933 – Anthony Hope, ingeles idazlea (j. 1863).
- 1943 – Jean Moulin, Frantziako erresistentziako buruzagia (j. 1899).
- 1946 – Alexander Vasilievitx Alexandrov, sobietar musikagilea, Alexandrov Taldearen sortzailea (j. 1883).
- 1956 – Giovanni Papini, italiar idazlea (j. 1881).
- 1964 – Sofia Quintino, portugaldar medikua, emakumeen eskubideen defendatzailea eta ekintzaile errepublikano eta bakezalea (j. 1879).
- 1965 – Thomas Sigismund Stribling, estatubatuar idazle eta abokatua (j. 1881).
- 1967 – Vivien Leigh, ingeles aktorea (j. 1913).
- 1969 – Charmian Clift, australiar idazlea (j. 1923).
- 1972 – Ghassan Kanafani, palestinarren aldeko ekintzailea eta idazle palestinarra (j. 1936).
- 1975 – Leonor Acevedo Suárez, argentinar itzultzailea (j. 1876).
- 1979 –
- Tommaso Landolfi, italiar idazlea (j. 1908).
- Sin-Itiro Tomonaga, japoniar fisikaria, 1965eko Fisikako Nobel Saria (j. 1906).
- Robert Burns Woodward, estatubatuar kimikaria, 1965eko Kimikako Nobel Saria (j. 1917).
- 1981 – Joe McDonnell, Behin-Behineko IRAko kidea, 1981eko Irlandako gose greban (j. 1951).
- 1984 – Claudio Sánchez-Albornoz, espainiar historialari eta politikaria (j. 1893).
- 1985 – Simon Kuznets, estatubatuar ekonomialari eta estatistikaria, 1971ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1901).
- 1987 – Gerardo Diego, espainiar poeta (j. 1896).
- 1990 – Amélia Rey Colaço, portugaldar antzerki-aktore eta zuzendaria (j. 1898).
- 1993 – Martin Barré, frantziar margolaria (j. 1924).
- 1994 – Kim Il-sung, Ipar Koreako buruzagi komunista (j. 1912).
- 1998 – Lilí Álvarez, oro-kirolaria, idazle eta kazetaria, Olinpiadetan parte hartu zuen lehen emakume espainiarra (j. 1905).
- 1999 – Charles Conrad, estatubatuar astronauta eta militarra (j. 1930).
- 2006 –
- June Allyson, estatubatuar antzezlea, dantzaria eta abeslaria (j. 1917).
- Ana María Campoy, argentinar aktorea (j. 1925).
- Sabine Dünser, liechtensteindar musikaria (j. 1977).
- Catherine Leroy, frantziar gerra-fotokazetaria (j. 1944).
- 2011 –
- Betty Ford, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (j. 1918).
- Adolfo Sánchez Vázquez, bizi gehiena Mexikon eman zuen espainiar filosofoa (j. 1915).
- 2012 – Ernest Borgnine, estatubatuar aktorea (j. 1917).
- 2017 – Elsa Martinelli, italiar aktore eta modeloa (j. 1935).
- 2020 –
- Amadou Gon Coulibaly, Boli Kostako lehen ministroa (j. 1959).
- Finn Christian Jagge, norvegiar eskiatzailea (j. 1966).
- Alex Pullin, australiar snowboardlaria (j. 1987).
- Naya Rivera, estatubatuar aktorea, modeloa eta abeslaria (j. 1987).
- 2022 –
- Shinzō Abe, Japoniako Lehen Ministroa (j. 1954).
- José Eduardo dos Santos, Angolako presidentea (j. 1942).
- Luis Echeverría Álvarez, Mexikoko presidentea (j. 1922).
Jaiak eta urteurrenak
- Sehaska egutegiko izendegia: Alain.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.