Uztailaren 20
Uztailaren 20a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta batgarren eguna da, 202.a bisurteetan. 164 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
|
.jpg.webp)
.jpg.webp)
Gertaerak
Euskal Herria
- 1521 – Gaztelar soldadu eta beaumontarrek Donibane Garaziko zitadela asaltatu eta sarraskituko dute.
- 2015 – Uxue Barkos Nafarroa Garaiko lehendakari hautatu zuten, Geroa Bai, EH Bildu, Podemos-Ahal dugu eta Izquierda-Ezkerraren babesarekin.
Mundua
- 1402 – Ankarako guduan Tamerlanek otomandarrak mendean hartu eta Bayezid sultana preso hartu zuen.
- 1842 – Pirinioetako punturik garaiena den Aneto mendiaren lehenbiziko igoera burutu zen.
- 1881 – Siuxen buru zen Zezen Eseria armada estatubatuarraren aurrean errenditu zen.
- 1944 – Claus von Stauffenberg eta alemaniar erresistentziako beste kide batzuk Adolf Hitler hiltzen saiatu ziren.
- 2007 – Espainiako Auzitegi Nazionaleko Juan del Olmo epaileak El Jueves aldizkariaren azken alea bahitzea agindu zuen, Espainiako Koroaren ondorengoei irainak botatzen ziotelakoan. Hurrengo egunean, El Juevesen webgunea itxiarazi zuten.
- 2011 – Goran Hadzic politikari ohi serbiarra ustezko gerra kriminala izateagatik atxilotu zuten.
Arte eta kultura
Mundua
- 1994 – The Client ("Bezeroa") filma estreinatu zen, Joel Schumacherek zuzendu eta Susan Sarandon, Tommy Lee Jones eta Brad Renfro aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia
Mundua
- 1969 – Apolo 11 ontzia Lasaitasunaren Itsasoan ilargiratu zen eta, sei ordu eta erdi geroago, Neil Armstrong eta Buzz Aldrin (irudian) Ilargian oinez ibili ziren lehen gizakiak bihurtu ziren.
Kirolak
Euskal Herria
- 2003ko Esku Huskako Buruz Buruko Pilota Txapelketa Nagusiaren finala: Patxi Ruiz txapeldun, Olaizola II.aren aurka 22-7 irabazi ondoren.
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1818 – Casilda Iturrizar, bizkaitar filantropoa (h. 1900).
- 1892 – Eli Gallastegi, Gudari, bizkaitar politikari abertzale eta jeltzale independentista (h. 1974).
- 1903 – Jesús Larraza, euskal herritar futbolaria (h. 1926).
- 1924 – Jose Joakin Mitxelena, gipuzkoar bertsolaria (h. 1988).
- 1936 – Joseba Intxausti, Iturriotz'tar Iñaki, gipuzkoar idazlea eta Euskaltzain urgazlea (h. 2023).
- 1948 – Faustino Aizkorbe, nafar margolari eta eskultorea.
- 1951 – Guillermo Gortazar, arabar historialari eta politikaria.
- 1960 – Federico Etxabe, bizkaitar txirrindulari ohia.
- 1961 – Iñaki Aldekoa Beitia, gipuzkoar EHUko irakaslea eta idazlea.
- 1963 – Nicolás de Miguel, UPyDko gipuzkoar politikaria.
- 1964 – Josetxo Anitua, gipuzkoar abeslaria, hainbat rock taldetako kidea (h. 2008).
- 1970 –
- José Javier Esparza, UPNko nafar politikaria.
- Mikel Torres, bizkaitar politikaria, Portugaleteko alkatea.
- 1971 – Karlos Aizpurua, gipuzkoar bertsolaria.
- 1976 – Maiorga Ramirez, EAko nafar politikaria.
- 1983 – Barbara Goenaga, gipuzkoar aktorea.
- 1987 –
- Xabier Etxebarria, bizkaitar futbolaria.
- Mikel Santamaria, nafar futbolaria.
- 1991 – Jon Xabier Vidal, bizkaitar futbolaria.
- 1993 –
- Ander Gayoso, bizkaitar futbolaria.
- Mikel Zarrabeitia Ipiña, bizkaitar futbolaria.
- 1995 –
- Txomin Juaristi, bizkaitar txirrindularia.
- Julen López Salas, gipuzkoar futbolaria.
- 2002 –
- Alberto Dadie, gipuzkoar futbolaria.
- Ekhiñe Zapiain, nafar bertsolaria.
Mundua
- 1374 – Francesco Petrarca, italiar poeta (h. 1374).
- 1519 – Inozentzio IX.a, Aita santua (h. 1591).
- 1656 – Johann Bernhard Fischer von Erlach, austriar arkitekto, dekoratzaile, eskultore eta arte historialaria (h. 1723).
- 1725 – Joaquín Ibarra, espainiar tipografoa (h. 1785).
- 1737 – Nicolás Fernández de Moratín, espainiar poeta, prosista eta dramaturgoa (h. 1780).
- 1754 – Destutt de Tracy, frantziar filosofo eta politikaria (h. 1836).
- 1766 – Thomas Bruce Elgin, britainiar diplomatikoa eta arte-bildumagilea (h. 1841).
- 1774 – Auguste de Marmont, frantziar mariskala (h. 1852).
- 1785 – Mahmud II.a, Otomandar Inperioko sultana (h. 1839).
- 1797 – Paweł Edmund Strzelecki, poloniar esploratzaile eta geologoa, Australiako esplorazioengatik ospetsua (h. 1873).
- 1804 – Richard Owen, ingeles naturalista (h. 1892).
- 1811 – James Bruce (Elgingo VIII. kondea), Erresuma Batuko agintaria, Britainiarrena zen Ipar Amerikako lurraldeko gobernaria (h. 1863).
- 1822 – Gregor Mendel, austriar abade eta zientzialaria (h. 1884).
- 1847 – Max Liebermann, alemaniar margolaria (h. 1935).
- 1852 – Theo Heemskerk, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1932).
- 1864 – Erik Axel Karlfeldt, suediar poeta, 1931n hilondoko Literaturako Nobel Saria (h. 1931).
- 1868 – José Félix Uriburu, Argentinako presidentea de facto (h. 1932).
- 1873 – Alberto Santos-Dumont, brasildar hegazkin pilotua (h. 1932).
- 1877 – Tom Crean, irlandar itsasgizona, antartikaren esploratzailea (h. 1938).
- 1890 – Giorgio Morandi, italiar margolaria (h. 1964).
- 1895 – László Moholy-Nagy, hungariar margolaria eta eskultorea (h. 1946).
- 1897 – Tadeus Reichstein, suitzar biokimikaria, 1950eko Medikuntzako Nobel saria (h. 1996).
- 1912 – George Johnston, australiar kazetari, gerra berriemaile eta idazlea (h. 1970).
- 1918 – Olga Ramos, espainiar aktorea, biolin-jotzailea eta kupletista (h. 2005).
- 1919 – Edmund Hillary, zeelandar mendizalea, Everestera Tenzing Norgayekin igo zen lehenengo alpinista (h. 2008).
- 1921 – Henri Alleg, frantziar kazetaria, PCFko kidea eta Alger républicain egunkariaren zuzendaria (h. 2013).
- 1923 – Elisabeth Becker, Bigarren Mundu Gerran kontzentrazio-esparru bateko zaintzailea (h. 1946).
- 1924 –
- Lola Albright, estatubatuar abeslari eta aktorea (h. 2017).
- Tatiana Lioznova, sobietar zinema-zuzendaria (h. 2011).
- 1925 –
- Jacques Delors, frantziar ekonomialari eta politikaria, Europako Batzordeko presidentea (h. 2023).
- Frantz Fanon, Antilletako psikiatra eta iraultzailea (h. 1961).
- Roger Laporte, frantziar idazlea (h. 2001).
- 1927 – Joan Jara, britainiar dantzari eta aktibista politikoa, Víctor Jararen emaztea (h. 2023).
- 1928 – Belaid Abdessalam, Aljeriako lehen ministroa (h. 2020).
- 1932 – Nam June Paik, korear-estatubatuar artista (h. 2006).
- 1933 – Cormac McCarthy, estatubatuar eleberrigilea (h. 2023).
- 1934 – Uwe Johnson, alemaniar idazlea (h. 1984).
- 1935 – André Isoir, frantziar organo-jotzailea (h. 2016).
- 1938 –
- Roger Hunt, ingeles futbolaria (h. 2021).
- Diana Rigg, ingeles aktorea (h. 2020).
- Natalie Wood, estatubatuar aktorea (h. 1981).
- 1939 – Judy Chicago, estatubatuar artista feminista eta idazlea.
- 1945 – Kim Carnes, estatubatuar musikari eta egile abeslaria.
- 1947 –
- Gerd Binnig, alemaniar fisikaria, 1986ko Fisikako Nobel Saria.
- Carlos Santana, mexikar-estatubatuar gitarra-jotzailea.
- 1948 – Naama Goren-Inbar, israeldar arkeologo eta paleoantropologoa.
- 1953 – Margarida Aritzeta i Abad, kataluniar idazlea da eta literatura eta literatura konparatuaren teoriaren irakaslea.
- 1955 – Arsenio Fernández de Mesa, El Cuco, PPko politikaria eta Guardia Zibileko zuzendari ohia.
- 1956 – Thomas N'Kono, kamerundar futbol atezain ohia.
- 1958 – Billy Mays, estatubatuar telebista aurkezlea, infokomertzialak egiteagatik ospetsua (h. 2009).
- 1962 – Carlos Alazraqui, estatubatuar aktore, umorista, eta abeslaria.
- 1964 – Chris Cornell, estatubatuar kantautorea, abeslaria eta gitarrista (h. 2017).
- 1965 – Joe Arlauckas, lituaniar jatorriko estatubatuar saskibaloi jokalari ohia.
- 1966 – Enrique Peña Nieto, Mexikoko presidentea.
- 1969 – Josh Holloway, estatubatuar aktore eta modeloa.
- 1973 –
- Macarena Berlín, espainiar kazetaria, irrati esataria eta telebistako aurkezlea.
- Haakon Norvegiakoa, Norvegiako printze oinerdokoa.
- Monkaen Kaenkoon, thailandiar abeslari eta aktorea.
- 1974 – Tosca Musk, hegoafrikar-kanadar zinemagilea.
- 1977 – Alessandro Santos, Alex, japoniar futbolari ohia.
- 1978 – Cédric Heymans, frantziar errugbilari ohia.
- 1980 – Gisele Bündchen, brasildar top-model eta aktorea.
- 1983 – Kanako Ito, japoniar futbolari ohia.
- 1985 – Rocío Gutiérrez, espainiar belar-hockey jokalaria.
- 1988 – Julianne Hough, estatubatuar dantzari, koreografoa, aktore eta abeslaria.
- 1989 – Britney Markham, estatubatuar emakumezko aktore pornografiko transexuala.
- 1990 – Keigo Higashi, japoniar futbolaria.
- 1993 – Stephanie de Zorzi, italo-euskal jatorriko venezuelar modeloa.
- 1998 – Cristina Polonio, espainiar eskubaloi jokalaria.
- 1999 – Alejandra Hannoverkoa, monakoar aristokrata.
- 2000 – Loïck Lespinasse, frantziar futbolaria.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1849 – Juan Jose Mogel, euskal idazlea (j. 1781).
- 1902 – Marzelino Soroa, donostiar antzerkigilea (j. 1848).
- 1936 – José Sanjurjo, nafar militarra, Estorilen (j. 1872).
- 1958 – Pedro Maria Irurtzun, nafar argazkilaria (j. 1902).
- 1980 – Severino Zuazo, Athleticeko bizkaitar futbolaria (j. 1889).
- 2002 – Pedro Alberto Cano, bizkaitar futbolaria, Noveldan (j. 1969).
- 2006 –
- Angela Arregi, bizkaitar moda-diseinatzailea (j. 1939).
- Gaizka Barandiaran, gipuzkoar idazle eta musikagilea (j. 1916).
- 2010 – Felix Erdozia, euskal arraunlaria eta arraun entrenatzaile eta zuzendaria (j. 1915).
- 2014 – Alex Angulo, erandioztar aktorea (j. 1953).
Mundua
- 985 – Bonifazio VII.a, antipapa.
- 1031 – Roberto II.a Frantziakoa, kapetar leinuko bigarrengo Frantziako erregea (j. 972).
- 1524 – Klaudia Frantziakoa, Frantziako erregina ezkontidea eta Bretainiko dukesa (j. 1499).
- 1746 – Jacques-Bonne Gigault de Bellefonds, Frantziako artzapezpikua (j. 1698).
- 1752 – Johann Christoph Pepusch, alemaniar-ingeles musikagilea (j. 1667).
- 1816 – Gavrila Romanovich Derzhavin, errusiar olerkaria (j. 1743).
- 1824 – Maine de Biran, frantziar filosofoa (j. 1766).
- 1851 – Horace François Bastien Sébastiani de La Porta, frantziar soldadu, diplomatiko eta politikaria (j. 1771).
- 1866 –
- Ippolito Caffi, italiar margolaria (j. 1809).
- Bernhard Riemann, alemaniar matematikaria (j. 1826).
- 1877 – Federico Errázuriz Zañartu, euskaldun jatorriko politikaria, Txileko lehendakaria (j. 1825).
- 1891 – Frederick Weld, Zeelanda Berriko lehen ministroa (j. 1823).
- 1903 – Leon XIII.a, Aita Santua (j. 1810).
- 1908 – Dimitrios Vikelas, greziar negozio-gizon eta idazlea, Nazioarteko Olinpiar Batzordeko lehenbiziko presidentea (j. 1835).
- 1912 – Andrew Lang, eskoziar olerkari, eleberrigile, literatura-kritikari, antropologo eta itzultzailea (j. 1844).
- 1922 – Andrei Markov, errusiar matematikaria (j. 1856).
- 1923 – Pancho Villa, Mexikoko Iraultzaren buruzagi garrantzitsuenetako bat (j. 1878).
- 1926 – Feliks Dzerzhinski, Burdinezko Feliks, poloniar boltxebikea (j. 1877).
- 1927 – Fernando I.a Errumaniakoa, Errumaniako erregea (j. 1865).
- 1932 – René Bazin, frantziar eleberrigilea (j. 1853).
- 1937 – Guglielmo Marconi, italiar ingeniari elektrikoa, 1909ko Fisikako Nobel Saria (j. 1874).
- 1942 – Germaine Dulac, frantziar zinemagilea (j. 1882).
- 1944 – Ludwig Beck, alemaniar militarra, Hitler hiltzeko konplot bateko buruzagietako bat (j. 1880).
- 1945 – Paul Valéry, frantziar olerkaria (j. 1871).
- 1951 –
- Abdullah I.a Jordaniakoa, Jordaniako erregea (j. 1882).
- Gilen Prusiakoa, azken Alemaniar Inperioko eta Prusiako Erresumako printze oinordekoa (j. 1882).
- 1953 – Dumarsais Estimé, Haitiko presidentea (j. 1900).
- 1965 – Jan Czekanowski, poloniar antropologoa eta etnografoa (j. 1882).
- 1967 – Morris Swadesh, estatubatuar hizkuntzalaria (j. 1909).
- 1968 – Emília de Oliveira, portugaldar aktorea (j. 1874).
- 1973 – Bruce Lee, borroka arteetako maisua, aktorea, filosofoa, zinemagilea eta Jeet Kune Do borroka-artearen sortzailea (j. 1940).
- 1985 – Bruno de Finetti, italiar matematikari eta estatistikaria (j. 1906).
- 1987 – Norbert Casteret, frantziar mendizale, espeleologo eta idazlea (j. 1897).
- 1993 – Jacqueline Lamba, frantziar margolari surrealista (j. 1910).
- 1994 – Paul Delvaux, belgikar margolari surrealista (j. 1897).
- 1997 – Drummond Matthews, britainiar geologoa (j. 1931).
- 1998 – Norah Borges, argentinar irudigilea eta arte-kritikaria (j. 1901).
- 2001 – Carlo Giuliani, antiglobalizazio mugimenduko italiar aktibista, poliziaren tiro baten ondorioz (j. 1978).
- 2004 – Antonio Gades, espainiar dantzaria (j. 1936).
- 2007 – Kai Manne Borje Siegbahn, suediar fisikaria, 1981eko Fisikako Nobel Saria (j. 1918).
- 2011 – Lucian Freud, ingeles margolaria (j. 1922).
- 2016 –
- Dominique Arnaud, frantziar txirrindularia (j. 1955).
- André Isoir, frantziar organo-jotzailea (j. 1935).
- 2017 – Chester Bennington, Linkin Park eta Dead By Sunrise taldeetako abeslari eta musikagilea (j. 1976).
- 2019 – Liane Russell, austriar-estatubatuar genetista eta kontserbazionista (j. 1923).
- 2020 –
- Mike Slemen, ingeles errugbilaria (j. 1951).
- Viktor Txizhikov, errusiar marrazkilari, diseinatzaile eta haurrentzako liburuen ilustratzailea (j. 1935).
- 2021 – Vita Andersen, daniar idazlea (j. 1944).
- 2022 – Lluís Omedes, kataluniar kirolaria, arraunean eta lugean aditua (j. 1938).
- 2023 – Rachid Sfar, Tunisiako lehen ministroa (j. 1933).
Jaiak eta urteurrenak
- Sehaska egutegiko izendegia: Bianditz eta Ikuska.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.