Ugatz-ziza arrunt
Ugatz-ziza arrunta edo Ugatz-ziza iluna (Melanoleuca melaleuca) Tricholomataceae familiako onddo espezie bat da.[1]
| Ugatz-ziza arrunta | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Tricholomatales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Tricholomataceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Melanoleuca | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Melanoleuca melaleuca Murrill, 1911 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Testura zakarra, haragi ez oso fina, aroma ahula eta zapore meleka du. Gaztelan patata gisatuen ongailu gisa, haragi gorrien hornigai gisa eta kalitate handiagoko beste espezie batzuekin nahastuta erabili izan da.
Deskribapena
Kapela: 4 eta 8 (10) cm arteko diametrokoa, hemisferikoa, gero ganbila, azkenean lau samarra eta beti titi batekin disko-eremuan. Ertza kurbatutik laura eta txapela baino argiagoa. Azala zertxobait higrofanoa, leuna eta ilegabea; marroi-grisaxka kolorekoa eta marroi-beltzaxka hezetasunean, eta eguraldi lehorrarekin zurbiltzeko eta distiratzeko joerarekin.
Orriak: Sinuatuak, estu eta orritxoekin noizean behin; kolore zurixkakoak eta batzuetan zahartzean krema kolorekoak,
Hanka: 6 - 8 (10) x 0,5 - 1 cm, fistulosoa, zilindrikoa, oinarri subbulbosoarekin eta goi furfurazeoarekin; zurixka eta luzetara okre koloreko zuntzekin, oinarrirantz estuago eta itxura ilunagoa ematen diote,
Haragia: Lodia, haritsua oinean, zurixka, baina krema kolorekoa helduaroan, Usaina eta zaporea hautemanezinak edo fungikoak.[2]
Etimologia: Melanoleuca terminoa grekotik dator, beltza esan nahi duen "mélas" hitzetik eta zuria esan nahi duen "leuko" hitzetik.
Jangarritasuna
Erdipurdiko jangarria.[3]
Nahasketa arriskua
Antzeko beste Melanoleuca espezie batzuekin nahas daiteke, horiek guztiek bereizteko mikroskopioa hartu beharra dago.[4]
Sasoia eta lekua
Udaberrian eta udazkenean. Hostozabal eta koniferoen basoen soilguneetan edo ertzetan hazten da.[5]
Banaketa eremua
Asia, Afrika, Europa, Ipar Amerika, Ozeania.
Erreferentziak
- Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 246 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- (Gaztelaniaz) Bauer Carlo Alberto. (1982). Los Hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A., Barcelona, 119 or. ISBN 84-282-0666-X..
- (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto.. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 309 or. ISBN 84-505-1806-7..
- (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona,, 164 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
