Txikipedia:Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci (1452-1519) Errenazimentu garaiko margolari, eskultore, arkitekto, asmatzaile eta ingeniari italiar bat izan zen.
| 👶 Jaiotza 1452ko apirilaren 15a Anchiano (en)  |
💀 Heriotza 1519ko maiatzaren 2a Amboise |
🔨 Lanbidea margolari |
📷 Argazkiak ikusi |
 autorretratua (1513 inguru, Turin) | ||
| Datu pertsonalak | ||
|---|---|---|
| Izen osoa | Leonardo di ser Piero da Vinci | |
| Jaio | 1452ko apirilaren 15a | |
| Vinci (Toskana) | ||
| Hil | 1519ko maiatzaren 2a | |
| Amboise (Frantzia) | ||
Oso marrazkilari ona zen eta margolan ospetsu asko egin zituen; ospetsuenak, Jesusen Azken Afaria eta Mona Lisa.
Teknologian ere oso trebea zen: hainbat asmakizun eta makina diseinatu zituen, bere garairako oso modernoak eta aurreratuak. Haien artean, hegan egiteko makina bat.
Gainera, ekarpen handiak egin zituen anatomian, astronomian eta ingeniaritzan ere. Asmalaria, idazlea, poeta, musikaria, artista, anatomista, arkitektoa, zientifikoa, botanikoa, paleontologoa, eskultorea, filosofoa, ingeniaria, hiri-antolamendua, etab. izan zen.
Bizitza
Hasierako urteak
Leonardo 1452ko apirilaren 15ean jaio zen Vinci izeneko herrian, Italiako iparraldean. 15 urte inguru zituenean, Andrea del Verrocchio izeneko artistarekin hasi zen ikasten, Florentzian. Berarekin, pintura, eskultura eta aparatuen mekanika ikasi zuen.
Milango egonaldia
Milan hirian lan egin zuen 1482 eta 1499 bitartean, hango duke batentzat, margotzen eta ingeniari-lanetan. Bertan igaro zituen 17 urteetan ez zituen artelan asko egin, baina bai ospetsuenetariko batzuk: Jesusen Azken Afaria eta Arroketako Ama birjina.
Milanen bizi izan zen bitartean, Leonardo naturaz ere interesatu zen. Objektuak arretaz begiratuz eta zehaztasunez marraztuz, artista batek ezagutza zientifikoa lor zezakeela pentsatu zuen. Horregatik, koaderno batzuetan jaso zituen bere oharrak; koaderno horietan, gai ugari landu zituen, tartean pintura, arkitektura, makineria, giza gorputzaren egitura eta hegaldiaren zientzia. Adibidez, makina hegalariak asmatu baino 300 urte lehenago, Leonardok hegazkin bat eta helikoptero bat egiteko planoak egin zituen.
Azken urteak
1503an Leonardo Florentziara itzuli zen. Han zientzia lantzen jarraitu zuen, eta lau margo handitan lan egin zuen, Mona Lisa barne.
Azken urteetako batzuk Milanen eta Erroman ere igaro zituen. 1516an Frantziako Amboise aldera joan zen, Frantziako erregearentzat lan egitera. Han eman zuen denbora gehiena bere idazkiak editatzen. Bertan hil zen 1519ko maiatzaren 2an.
Margolan nagusiak
| Margolana | Izena | Data | Neurriak | Erakustokia |
|---|---|---|---|---|
 | Ginevra de' Benci | vers 1476 | 38 × 37,6 cm | National Gallery of Art (Washington) |
 | Ama Birjina eta krabelina | 1478-1480 | 62 × 47,5 cm | Alte Pinakothek (Munich) |
 | Madonna Benois | 1478-1482 | 49,5 × 33 cm | Hermitage museoa (San Petersburgo) |
 | Magoen gurtza | 1481 | 246 × 243 cm | Galleria degli Uffizi (Florentzia) |
.jpg.webp) | Arroketako Ama Birjina | 1483-1486 | 199 × 122 cm | Louvre museoa (Paris) |
 | Dama katazuriarekin | 1485 | 54 × 39 cm | Czartoryski museoa (Krakovia) |
-_la_Belle_Ferroniere.jpg.webp) | Ferragile ederra | 1490-1496 | 62 × 44 cm | Louvre museoa (Paris) |
_-_The_Last_Supper_(1495-1498).jpg.webp) | Azken Afaria | 1495 eta 1498 artean | 460 × 856 cm | Santa Maria delle Grazie (Milan) |
.jpg.webp) | Arroketako Ama Birjina (bigarren bertsioa) | 1495-1508 | 189,5 × 120 cm | National Gallery (Londres) |
 | Gioconda edo Mona Lisa | 1503-1506 | 77 × 53 cm | Louvre museoa (Paris) |
 | Ama Birjina, Jesus Haurra eta Santa Ana | 1508 / 1510 | 168 × 130 cm | Louvre museoa (Paris) |
.jpg.webp) | Bako | 1510-1515 | 177 × 115 cm | Louvre museoa (Paris) |
 | San Joan Bataiatzailea | 1513 eta 1516 artean | 42,9 × 43,7 cm | Louvre museoa (Paris) |
Irudiak
- Mona Lisa edo Gioconda margolana
Vitruvio gizona, 1490 inguruan egindako marrazkia
1486an egin zuen esperimentua. Helikopteroaren aurrekaritzat jotzen da.
Leonardo da Vinciren hilobia
