Turismoa Turkian

Ortaköy meskita eta Bosforoko zubia

Mediterraneo itsasoak bainatzen duen Asiako kostaldean kokatuta dago Turkia. Turkiako mendebaldeko itsasaldean Grezian bertan baino aurri greziar gehiago dago. Hantxe bisita ditzakegu, bihurgunez jositako Meandro ibaiaz gain, Troia, Mileto, Efeso, Didima, Afrodisias, Halikarnaso edo Pergamo bezalako aurriak. Hangoak ziren ezagutu genituen lehenengo filosofoak eta matematikariak ere (Tales, Anaximandro, Heraklito ...).

Meskita Urdina

Pergamoko liburutegia Alexandriakoa bezain ospetsua izan zen Antzinaroan. Pergamo hiriak 400.000 liburuko liburutegia zuen, monumentu ugariz hornituta zegoen, eta Asiako probintzia erromatarren hiriburu bilakatu zen (K.a. 129). Efeso hiria, berriz, Egeo itsasoaren ertzean, merkataritza gune garrantzitsua izan zen K.a. VII. mendetik aurrera. Erlijio gunea ere izan zen: han zegoen Artemisaren tenplua, munduko zazpi mirarietako bat, lurralde hau San Paulok ebanjelizatu zuen eta tradizioak Ama Birjinaren heriotza bertan kokatzen du. Efeso hiria, garairik onenean, 200.000 bizilagun edukitzera heldu zen.

Efesoko Zeltsoren liburutegia.

Gaur egun, Turkiako biztanle gehienak musulmanak dira. Islamiar herri honetan emakumezkoek ez dute belorik erabiltzen, bozkatu egiten dute, eta 1934tik parlamentarioak ere izan daitezke.

Meskita da, kalearen ondoren, musulmanen bizitza sozialaren bilgunea. Gizonezkoek eta emakumezkoek meskitaren lasaitasunean aurkitzen dute solaserako eta erlaxatzeko lekurik egokiena. Hor eztabaidatu, paseatu edo biaoa egiten dute, eta horrela egokitzen diote erlijio gunea eguneroko bizimoduari.

Aspendoseko erromatar antzokia.

Egia esanda, ezin dugu Turkiaz hitz egin autobus (otobüs) geltokietako giroa aipatu gabe. Autobusaren ondoan hau guztia jan dezakegu: artaburu erre berriak, jogurt-irabiakiak, luzoker freskoak, sesamo-uztaitxoak edo arkume okela ogitartekoak. Ibilbide laburretarako, edo dagokion autobusa irten berria bada, beti egoten da betetzen denean irteten den mikrobus pribaturik (dolmus).

Pamukkale.

Turkiako natur mirarien artean aipamen berezia behar du Pamukkale. Urek Pamukkalen lagatako kaltzio karbonatozko konkrezioek igerileku mailakatu multzo ederra eraiki dute. Beste behin ere, naturak arkitektorik onenak gainditu ditu. Natur mirari hauen artean Kapadoziako eskualdea ere aipatu behar dugu, euriak, haizeak eta eguzkiak bertan landutako paisaia zoragarria baita.

Kapadozia.

Anatoliako goi-lautadaren bihotzean kokatuta, Kapadozia higadura-arroilez osatuta dago. Ibarren ondoan higadurak zutabeak, konoak, dorreak, piramideak eta 30 metro altu diren orratzak ere sortu ditu. Tobazko haitzetan hondeatzeko erraztasunak ermitau eta monjeen finkapenean lagundu zuen; eta asko dira haitzetan egindako elizak. Santutegi hauek guztiak babeslekutzat ere erabili zituzten inbasio batzuei aurre egiteko. Turkoek konkistatu ostean, monasterioak pixkanaka desagertu ziren, eta santutegiak bertako biztanleek okupatu zituzten, etxe ukuilu eta garautegi bihurtuz.

Topkapi jauregia.

Europa eta Asia artean kokatuta, mendebaldea eta ekialdearen artean, Istanbulen aurrez aurre aurkitzen dira bizitza ulertzeko bi modu. Istanbul, lehen Konstantinopla deiturikoa, munduko hiriburua izan zen ia mila urtez. Istanbuleko kaleetan dagoen itsasontzi eta auto nahaspilak ez du zerikusirik eraikin batzuetan goza daitekeen lasaitasunarekin. Eraikin hauetako bat garai batean sultanen egoitza izan zen Topkapi jauregia da.

Istanbuleko Bazar Handia.

Bazar Handiak negozio eta entretenimendu bila doazen turkiarrak zein turistak erakartzen ditu. Han ikasten da eraman handiko tratua egiten, presarik gabekoa, erosketak joko atsegin bihurtu arte. Erromatarrek ura ozpinarekin edaten zuten freskagarri gisa, eta ohitura horrek Bizantzion gaur egunera arte iraun du: saltzaile ibiltari askok eskaintzen dute hutsik edo luzokerrekin nahastuta.

Ezin gara Turkiatik joan Hamman turkiar bainua probatu gabe, bainu horiek ondo sentitzearen gozamena itzultzen baitiote gorputzari.

• Turkiako Errepublikaren Kultura eta Turismo Ministerioa