Tuntun arrunt

Txolarre emearengatik bereizten da mokoa oso fina duelako, intsektiboroari dagokiona, burua eta beheko zati grisak eta alboak marradunak dituelako.

14-15 cm-ko tamaina duen txoritxo hau, nahiz eta fidagarria izan, bere itxura nola ez den deigarria eta sastraka eta zuhaixken artean ibiltzen den, jende gehienak ez du ikusten. Bere kantua da aurkitzeko modurik onena. Apeu bereizgarria du “tsiip” edo “siit” bat da. Ia urte osoan entzun daitekeen kantua txorrotxio azkar bat da, txepetxaren eta txantxangorriaren bien bitarteko bat.

Bi sexuetako helduek eztarria, bekainak eta bularra gris-arbel kolorekoak dituzte, alboak marra ilunekin, eta bizkarra marradun arre-gaztaina kolorekoa, gazteak berriz, oro ar, arreagoak eta marradunak dira.

Funtsean intsektuez elikatzen da, baina neguan, horiek gutxi direnean, hazi ugari sartzen dira bere dietan. Tuntun arruntak lurrean bilatzen du bere janaria, zuhaixka eta sastrakadien azpian, eta hor oso poliki ibiltzen da.

Tuntun arrunta

Ugalketa-garaia martxoaren amaieran edo apirilaren hasieran hasten da. Habia egiterakoan, arra eta emea, biak arduratzen dira; sustraitxoz, zurtoinez eta goroldioz osatuta dago, eta barrualdea ilez eta artilez estalita egoten da normalean. Zuhaizka edo sastraka baten barruan ondo ezkutatuta eta altuera desberdinetan egiten du. Normalean bi metroren azpitik, 4 edo 5 arrautza urdinxka eta orbanik gabeak erruten ditu. Beste hegazti askok egiten duten bezala, emea da 12-13 egunez txitatzen duena.

Txorikumeak 12-13 egun egoten dira habian, nahiz eta bat-batean irten daitezkeen bertatik hegan hasi aurretik ere, mehatxatuta sentitzen badira edo gogaitu eragiten bazaie.

Tuntun arrunta espezie sedentarioa da, naiz eta iparraldeko populazioak negua Europa erdialdean, mendebaldean eta hegoaldean igarotzen duten. Gure inguruan, negu gogorreko eremuetakoak, joan-etorri txikiak egiten dituzte, baldintza egokiagoak aurki ditzaketen lekuetara.

Europa osoan hazten ditu kumeak, Mediterraneoko eremu batzuetan izan ezik, Asia txikian ere bai. Klima borealetan, epeletan eta menditsuetan. Ohikoa da Iberiar penintsularen iparraldean, eta gainerakoan mendi-eremuetan. Gure inguruan txoritxo hau bizi den inguruneak askotarikoak dira. Behar duen baldintza bakarra da sasi eta zuhaizka nahiko trinkoak eta ugariak egotea. Landazabaletan, pinudietan, sastrakadietan, basoen ertzetan, mendi-inguruetako txilardegietan eta otadietan, baratzeetan eta abar aurki daiteke.[4]

• 
• 
• 
• 
  Cuculus canorus canorus + Prunella modularis - Museum specimen