Trinitrotolueno

Trinitrotoluenoa (TNT) edo 2,4,6-trinitro-1-metilbenzenoa (IUPAC notazioa) kolore hori argiko kristalezko hidrokarburo aromatikoa da, 81 ºC-tan urtzen dena. Lehergailuak egiteko konposatu kimikoa da eta hainbat nahasketa-leherkorretatik sortzen da, adibidez amatola, TNT amonio nitratoarekin nahastuz sortzen dena. Toluenoaren nitrataziotik sortzen da (C₆H₅CH₃); zeinen formula kimikoa C₆H₂(NO₂)₃CH₃.

Trinitrotolueno
Formula kimikoa	C7H5N3O6
SMILES kanonikoa	[N+(=O)[O-])[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-]&zoom=2.0&annotate=none 2D eredua]
MolView	[N+(=O)[O-])[N+](=O)[O-])[N+](=O)[O-] 3D eredua]
Konposizioa	nitrogeno, oxigeno, karbono eta hidrogeno
Mota	trinitrotoluene (en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	1,65 g/cm³ (20 °C) 1.600 kg/m³
Disolbagarritasuna	0,01 g/100 g (ur, 25 °C)
Fusio-puntua	80 °C
Irakite-puntua	160 °C
Lurrun-presioa	0,0002 mmHg (20 °C)
Masa molekularra	227,018 Da
Erabilera
Rola	lehergai eta kantzerigeno
Arriskuak
NFPA 704	4 2 4
Denboran ponderatutako esposizio muga	0,5 mg/m³ (10 h, baliorik ez) 1,5 mg/m³ (8 h, Ameriketako Estatu Batuak)
IDLH	500 mg/m³
Eragin dezake	trinitrotoluene exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	SPSSULHKWOKEEL-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	118-96-7
ChemSpider	8073
PubChem	8376
Reaxys	1887900
Gmelin	46053
ChEMBL	CHEMBL1236345
RTECS zenbakia	XU0175000
ZVG	34200
DSSTox zenbakia	XU0175000
EC zenbakia	204-289-6
ECHA	100.003.900
MeSH	D014303
UNII	H43RF5TRM5
KEGG	C16391
PDB Ligand	TNL

Finduta dagoenean, trinitrotolueno nahiko egonkorra da eta nitroglizerinarekin alderatuz, erlatiboki marruskadurarentzat, kolpeentzat edo astinketarentzat soraioa da. 2 kg-ko masa bat 35 cm-ko altueratik bere gainera erortzean lehertzen da (hau da, 2 kg 2,6 m/s-ra, edo 6,86 Jouletako energia). Bere lehertze-tenperatura anhidridoa denean, 470 °C-koa da, beraz detonagailu bat erabili behar da.

Leherketa ondorengo erreakzioen bidez gertatzen da:

C₆H₂(NO₂)₃CH₃ → 6CO+2.5H₂+1.5N₂+C

C₆H₂(CH₃)(CH₂)₂ → 6CO+0.5CH₄+0.5H₂+1.5N₂

Leherketako gasen analisia honakoa da:

Ez du metalekin erreakzionatzen, ezta ura xurgatzen ere. Horregatik, oso egonkorra da denbora-tarte luzeetan biltegiratua izateko, dinamita ez bezala.