Trihalometano

Trihalometano esaten zaie CHX3 formula duten metanoaren deribatu trihalogenatuei, hots, metanoaren lau hidrogeno atomoetako hiru halogeno batez ordezkatuta dituztenei. Hiru halogeno-atomoak klase berekoak badira haloformo esaten zaie; adibidez, HCI3 iodoformoa da, HCBr3 bromoformoa eta HCCl3 kloroformoa[1].

Trihalometano
Konposizioakarbono, hidrogeno eta halogeno
Motaorganohalogen compound (en) Itzuli eta halomethane (en) Itzuli
Identifikatzaileak
MeSHD022882

Disolbatzaile edo hozgarri gisa usatzen dira. Halaber ingurugiro-poluitzaileak dira eta asko kartzinogenotzat jotzen dira.

Trihalometaboak naturalki ere sor daitezke. Alga batzuk esaterako kloroformoa ekoizten dute. Ura edateko modukoa izateko kloratzen denean kloroak materia organikoarekin erreakzionatzen du triahalometanoak sortuaz. Kartzinogeno potentziala badira ere, Munduko Osasun Erakundeak ura tratatzeak ekar lezakeen kaltea tratatu gabea edatea ekarriko zukeena baino askoz txikiagoa dela kontsideratzen du eta ez du kaltegarritzat jotzen. MOEren arabera, ur tratatua 70 urtez jarrian kontsumitzearen ondorioz minbizia garatzeko aukera 100.000 biztanleko 1ekoa da[2].

Trihalomentanorik ohikoenak (pisu molekurraren arabera ordenatuta)
Formula Izen arrunta IUPAC izena Egitura
CHF3 fluoroformo trifluorometano
CHClF2 klorodiflurometano klorodiflurometano
CHCl3 kloroformo triklorometano
CHBrCl2 bromodiklorometano bromodiklorometano
CHBr2Cl dibromoklorometano dibromoklorometano
CHBr3 bromoformo tribromometano
CHI3 iodoformo triiodometano

Erreferentziak
  1. «ZT Hiztegi Berria» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
  2. «Capítulo» tierra.rediris.es (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.