Trazabilitate
Trazabilitatea produktu ale baten, jatorria, erabilera eta kokapena zehazteko gaitasuna da, identifikazio erregistratuen laguntzaz. Zehazki, lehengai eta osagaien identifikazioa, haiekin burututako prozesuak, eraldaketak, loteak, ontziraketa, kokapena eta banaketa, baldintza fisikoak eta abarren erregistroa jasotzea du helburu trazabilitateak.
Gaur egun, merkatuen globalizazioak dela medio produktu askoren bidea luzatu eta korapilatu da baina teknologia berriek, besteak beste GPSa, barra-kodea, RFIDa eta Internet laguntzen dute haren segimendua egiten, produkzio eta banaketa datuak jasotzen eta erregistratzen.
Trazabilitatea gehien bat balio erantsi handiko produktuetan eta elikagaien alorrean erabiltzen da.
Trazabilitateak produktuaren kalitate teknikoa eta baldintza fisikoen segimendurako ez ezik produkzio-baldintza ekonomikoak eta politikoak kontrolatzeko erabiltzen da ere.
Geroz eta zorrotzagoak dira, batez ere Europa Batasunean eta AEB-en, inportatzen diren produktuen esportatzaileei eskatzen zaien trazabilitate-arauak.
Onurak
Ekoizpen, fabrikazio, prozesaketa, manipulazio, garraio, salmenta eta kontsumoko hainbat fasetan elementu baten trazatzea gaur egungo munduan oso hedatuta dagoen praktika da. Fabrikatzaileek erosleei produktu baten jabetza erregistratzeko eska diezaiekete etorkizuneko segurtasun-arrazoiengatik edo bermea betetzeko balizko berreskurapena errazteko. Posta-bulegoek eta paketeak bidaltzeko enpresek asko erabiltzen dute paketeen jarraipena bilketatik entrega arte.
Sarritan aitortutako trazabilitatearen onura batzuk hauek dira:
- Produktu, lehengai edo osagai baten jatorria zehazteko gaitasuna.
- Produktu, lehengai edo osagai bat akastun edo kutsatuta dagoenean arazoak azkar identifikatzea eta konpontzea errazten du.
- Galtzeak eta kostuak murrizten ditu.
- Osasun publikoa eta segurtasuna babesten ditu.
- Erabilitako produktuetan, negozioetan edo sistemetan konfiantza eta konfiantza sortzen du.
- Nekazaritzako produktuak bertan hazten direla egiaztatzen du.
- Ustiatzaileen, paketatzaileen eta bidaltzaileen ustiapen-eraginkortasuna hobetzen du.
Teknologia
RFID edo irrati-maiztasunaren identifikazioa eta barra-kodeak (QR kodeak barne) trazabilitatea emateko erabiltzen ohi diren bi teknologia-metodo dira. Bloke-katea edo Blockchain-a ere erabiltzen da batzuetan.
RFID sistema sarritan erabiltzen da trazabilitate soluzioetan eta zeregin garrantzitsua du hornikuntza-kateetan. RFID kodea garraiatzeko teknologia bat da, eta barra-kode baten ordez erabil daiteke ikusmen irakurketa posible ez denean. RFID sistemaren hedapena teknologiaren muga batzuek eragotzi dute: etiketen kostua, etiketen irakurgarritasuna eta pribatutasun arazoak.
Barra-kodea trazabilitatea ezartzeko metodo arrunta eta merkea da bai artikuluetan zein kutxetan. Barra-kodea edo formatu alfanumerikoan dauden datu aldagarriak ontzian edo etiketan aplika daitezke. Trazabilitateari buruzko informazioa ekoizpen-datuekin ere erlazionatu daitezke, hala nola merkaturatzeko denbora eta produktuaren kalitatea.
Paketatze-bihurgailuek hiru teknologia-klase desberdin dituzte barra kodeak inprimatzeko:
Tinta bidezko sistemak bereizmen handiko irudiak inprimatzeko gai dira (300 dpi edo handiagoa) prentsa abiaduran (1000 fpm-ra arte). Irtenbide hauek prentsan edo lineaz kanpo inplementa daitezke.
Laser marka erabil daiteke estaldura bat kentzeko edo zenbait materialetan kolore aldaketa eragiteko.
Transferentzia Termikoa. Abiadura baxuagoko prentsaz kanpoko aplikazioetarako, transferentzia termikoa eta zuzeneko inprimagailu termikoak ezin hobeak dira etiketetan datu aldakorrak inprimatzeko.
Trazabilitatea kudeatzeko software sistemak eskuragarri daude produkzio, prozesamendu, merkaturatze eta banaketa sistema osorako. Software-sistema horietako batzuek software-modulu anitz konbinatzen dituzte, ekoizleak nekazaritza-, prozesamendu eta ontziratze-jarduera guztietako trazabilitateari buruzko informazioa eskuratzeko. Beste batzuk, eremuan datuak atzemateko eta ontziratzeko eragiketak txikizkako erosketa plataformekin integratzeko eta datuak azken kontsumitzaileraino eramateko. Teknologia mugikorren aurrerapen berriak aprobetxatuz, elikagaien markak sakelako mezularitza eta QR kodeak sartzen ari dira produktuen etiketetan. Kontsumitzaileek barra-kodea testu edo eskaneatu dezakete telefono mugikorrekin produktuaren informazioa berehala berreskuratzeko.
Era berean, kontsumitzaileek erositako produktuen jatorriaren jarraipena egin dezakete webguneetan. Kontsumitzaileek produktu-elementu batean aurkitutako kode bat idatz dezakete jarraipenaren webguneko bilaketa-koadroan eta produktua etorri den ekoizleari, soroari eta ontziratzeko eragiketari buruzko informazioa ikus dezakete.
