Trakea

Trakearen idun aldea nagusiki beheko arteria tiroideoak odoleztatuko du. Hau subklabia arteriaren adarra izango da.

Karotida komunaren atzetik joango da eta zintzurrestearentzat hiru adar emango ditu. Hauek alboaldetik iritsiko dira zintzurrestera eta behin hor daudela, anastomosatu eta beheranzko ibilbidea jarraituko dute.

Torax aldeko odoleztapena oso aldakorra da eta arteria timikoek, barneko mamariek (subklabia arteriaren adarrak) eta bronkio arteriek (torax aortaren adarra) burutuko dute. Arteria hauek albo paretetatik sartuko dira eta hestegorriarentzat adarrak ere emango dituzte.

Sare mukosotik zain txikiak aterako dira eta kartilagozko eraztunen artetik igaroko dira aurretik atzera. Atzeko paretara iristean, zain esofagikoetan, bronkio zainetan eta beheko tiroideoan dreinatuko dute odola.

Zintzurrestearen inerbazio eferentea nerbio sistema autonomoak burutuko du, bai sinpatiko zein parasinpatikoak. Bi sistema hauen zuntzek zintzurrestearen inerbazioan parte hartuko duen birika plexua osatuko dute.

Sistema parasinpatikoari dagokionez, zuntz eferenteak erraboilean jatorria duen vagus nerbioarekin bideratuko dira. Zuntz hauek idunetik toraxera bideratuko dira. Toraxean ezker eta eskubiko zuntzek bide desberdina edukiko dute:

• Ezkerrekoek aorta arkua behetik inguratuko dute ezkerreko zintzur nerbio atzerakaria emanez. Zuntz hauek zintzurrestera bideratuko dira.
• Eskuin aldean, eskuineko lepauztai azpiko arteria inguratuko dute, eskuineko nerbio atzerakaria emanez, eta hauek ere zintzurrestera bideratuko dira. 

Parasinpatikoak efektu kolinergikoa du eta uzkurketa, guruinen jariaketa eta basodilatazioa eragingo ditu.

Bestalde, sistema sinpatikoak bizkar muinean du jatorria. Zuntzak alboko adarretik sortuko dira eta sinapsia enbor sinpatikoan egingo dute, iduneko eta toraxeko lehen bi edo hiru gongoiletan. Sistema sinpatikoak gihar leunaren erlaxazioa burutuko du, dilatazioa hain zuzen ere. Bestalde, guruinen jariaketaren inhibizioa ere eragingo du.

Zintzurrestearen linfak zintzurreste aurreko gongoiletan, zintzurreste-alboko gongoiletan eta zintzurreste-bronkioetako gongoiletan dreinatuko du.

Airearen pasabide moduan jokatzea kanpo ingurunetik biriketara, baita karbono dioxidoarena ere alderantzizko norantzan.

Kanpotik hartutako airea hotzegi dago albeoloetan trukaketa egiteko. Beraz, bide honetan zehar, arnasgoran hartutako airea hezetu eta berotu egingo da, tenperatura kontraste handiegia ekidinez.

Zintzurrestearen barneko geruza mukosoan dagoen epitelio zilindriko ziliodunak lagundu egiten du kanpo ingurunetik sartzen diren gorputz arrotzak harrapatzen, biriketara heltzea sahiestuz. Gainera, bertan dauden hartzaile sentsitiboek, halabeharrez sartu diren partikula zein objektuak kanporatzen dituzte, eztularen (aktu erreflexua) sorreraren bidez.

Hestegorria trakearen atzealdean dago, eta bertatik janaria igarotzean, bere tamaina handitu beharko du. Hori dela eta, trakearen mukosa inguratuz aurkitzen den muskulu leuna uzkurtu, hestegorriak bere diametroa gehiago handitzea ahalbidetuko du.

Trakeitisa zintzurrestearen hantura da eta infekziosoa izan daiteke. Bakterio-trakeitia, gehienetan Staphylococcus aureus bakterioak eragindakoa da, goiko arnasbideen infekzio birikoa eragiten duelarik.

Oro har, hantura inguruko ehun eta organoetara zabaltzen da, laringera (laringe-trakeitisa) eta bronkioetara (trakeobronkitisa), agente infekziosoaren arabera. Zintzurrestearen eta laringearen hanturaren ondorioz, lumena estutzen da, aire fluxu handiagoa pasaraziz (Venturi efektua). Horrela hantura eremuko presio negatiboa handitzen da, arnas bideak kolapsatuz. Aldi berean, kolapsoaren eraginez, aire fluxua zurrunbilotsua bilakatuko da, estridore (estridor) soinua entzunez.

Desberdintasun anatomikoagatik, haurrek aukera gehiago dute arnas bideetako infekzioa pairatzeko, arnas-bideak estuagoak dituztelako.  Trakeitisa pairatzen duten haurretan, ohikoa da arnas bideetako buxadura izatea.

Pazienteek eztula izaten dute, hasieran lehorra, zakarra, mingarria eta espasmodikoa, gerora mukia jariatzen duen eztula bilakatu daitekena. Hasieran aipatutako sintoma arinak 1-3 egunez izan ditzakete. Izan ere, denbora hori pasata, sintoma larriagoak ager daitezke: trakipnea, estridorea, sukar altua eta hots zakarra, besteak beste.

Patologia honen jatorria, laringotrakeobronkitisaren ondorioz edo endotrakeako intubazio batengatikoa da. Egoera okertzen bada, hipotentsioa, bihotz-arnas geldialdia, bronkopneumonia eta sepsia gerta daitezke.

Azpimarratzekoa da, (ia) paziente guztiak erabat sendatzen direla.

Trakeomalazian, herentziazko gaixotasuna, zintzurreste barruko paretak ahultzen dira, kartilagoaren deskonposizioaren eraginez. Trakeako interbentzio kirurgiko baten, trakea inguratzen duten odol hodien hanturaren edo denbora luzez intubatua egotearen ondorioz paira daiteke. Arriskutsua den arren, nahiko patologia arraroa da eta kirurgia bidez senda daiteke.

Eztarri mailan, esofago eta trakearen goiko zatian ematen den malformazio bat da. Berez, esofagoa eta trakea banatuta daude, baina, fistula trakeoesofagikoa pairatzen duten pertsonek, bi hauek batuta izango dituzte.

Gehienetan, jaioberriek pairatzen dute gaixotasun hau, eta kirurgia bidez senda daiteke.

“Trakeobronkomegalia” bezala ezagutzen da sindrome hau, izan ere, trakeak eta bronkioek ohikoa ez den tamaina izaten dute. Horren eraginez, pazienteak pneumonia, bronkitisa eta eztula (odola jariatuz) pairatiko ditu. Esan bezala, trakea handiagoa izango da, diametroak 16 milimetroko luzeera izan beharrean, 25 milimetrokoa izatera iritsi daiteke. Anormaltasun hau genetikoki heredatzen da, eta agerian jarriz gero, pazienteak 30 urte inguru dituenean.