Toruń

Toruń (alemanez: Thorn, kaxubieraz: Torń, latinez: Thorunium) Poloniako erdi-iparraldeko hiria eta ibai portua da. Vistula ibaiaren ertzean dago, Varsoviatik 210 kmra. 1999tik Kujavia-Pomeraniako voivoderriko bi hiriburuetako bat da. 2021eko abenduaren 31n 197.812 biztanle zituen[1].

Toruń
Toruń
barruti-hiria
Goian: Udaletxea Hiri Zaharreko plazan (Rynek Staromiejski), Planetarioa
Erdian: Hiriaren ikuspegia
Behean: Epaitegia, Nikolas Kopernikoren etxea, Dwór Artusa Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea Polonia
ProbintziaKujavia-Pomeraniako voivoderria
KonderriaTorun
AlkateaMichał Zaleski
Izen ofizialaToruń
Jatorrizko izenaToruń
Posta kodea87-100
Geografia
Koordenatuak53°01′N 18°37′E
Map
Azalera115,72 km²
Altuera65 m
Demografia
Biztanleria198.273 (2021eko martxoaren 31)
−3.174 (2019)
alt_left 106.077 (%53,5) (%46,5) 92.196 alt_right
Dentsitatea1.709 bizt/km²
Informazio gehigarria
SorreraXIII. mendean
Telefono aurrizkia56
Ordu eremuaEuropa Erdialdeko Ordua, UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuakKaliningrad, Göttingen, Novo Mesto, Leiden, Hämeenlinna, Čadca, Swindon, Lutsk, Guilin, Iruñea, Filadelfia, Angers eta Kaunas
MatrikulaCT
http://www.torun.pl

Poloniako hiririk zaharrenetako bat da. 1997an UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen Erdi Aroko hirigunea.

Klima
    Datu klimatikoak (Torun)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) -0.1 1.4 6.2 12.7 18.8 22.2 23.5 23.0 18.5 12.8 5.9 1.6 12.2
Batez besteko tenperatura (ºC) -2.8 -1.8 1.9 7.1 13.0 16.6 17.8 17.2 13.0 8.3 3.4 -0.6 7.7
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -5.6 -4.7 -1.5 2.4 7.3 10.7 12.2 11.7 8.6 4.9 0.9 -3.1 3.6
Pilatutako prezipitazioa (mm) 27 23 26 30 56 78 77 60 45 39 40 35 536
Iturria: Climate-charts.com[2]

Historia

Oso hiri zaharra da, eta garai askotako monumentuak gorde ditu. 1231. urtean sortu zuten Zaldun Teutoiek, eta Hansako Ligako kide egin zuten. Erdi Aro guztian zehar Europako mendebaldearen eta ekialdearen arteko merkataritzagune guztiz garrantzitsua izan zen. XV. mendean Poloniako erreformaren gune nagusia izan zen. 1793-1920 urteetan Prusiaren mende egon zen, Varsoviako Dukerri Handiaren garaian izan ezik (1807-1815). 1920. urtean Poloniako hiri bihurtu zen.

Ekonomia

Burdinbidegune garrantzitsua da. Industria (metalurgia, janari industria, kimika industria, ehungintza, papergintza) da ekonomia jarduera nagusia.

Kultura

Hezkuntza

Goi mailako irakaskuntza zentrorik handiena Nikolas Koperniko unibertsitatea (polonieraz Uniwersytet Mikołaja Kopernika) da.

Monumentuak
Toruńgo Erdi Aroko hirigunea1
UNESCOren gizateriaren ondarea

MotaKulturala
Irizpideak ii, iv
Erreferentzia 835
KokalekuaPolonia
Eskualdea2Europa/Ipar Amerika
Koordenatuak 53°01′N 18°37′E
Izen ematea1997 (XXI. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua)
2 UNESCOren sailkapena

1997tik Toruń Gizateriaren Ondare izendaturik dago. Hirian Erdi Aroko eraikin ugari dago. Izan ere, arkitektura gotikoko monumentu gehien dituen Poloniako bigarren hiria da, Krakoviaren ondotik[3].

Herritar ezagunak

Hiri senidetuak

Toruń ondorengo hiriekin senidetuta dago:

Erreferentziak
  2. [http://www.climate-charts.com/Locations/p/PL12250.php Torun, Poland: Climate, Global Warming, and Daylight Charts and Data. ] World Climate (Noiz kontsultatua: ekaina 26, 2012).
  3. Torun Pamplona2016.org
  5. Heritage Twin Towns. © 2003-2009 Swindon Borough Council (Noiz kontsultatua: 2009-02-16).
  6. Torun - Twin Town in Poland. www.swindon.gov.uk (Noiz kontsultatua: 2009-11-07).

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.