Tomar

Tomar (antzina Thomar), Portugaleko hiri bat da, Santarem barrutian, Erdialdeko eskualdean eta Médio Tejo azpieskualdean kokatua dagoena. Ribatejo probintzia zaharrean dago. 2011eko erroldaren arabera 40.677 biztanle ditu. Kristoren Ordenaren komentua 1983an Gizateriaren Ondare izendatu zuen UNESCOk.

Tomar
Tomar
Thomar
Portugalgo hiria
Administrazioa
Herrialdea Portugal
ProbintziaRibatejo
Jatorrizko izenaTomar
Posta kodea2300-xxx
Geografia
Koordenatuak39°36′N 8°25′W
Map
Azalera350,47 km²
Altuera342 m
MugakideakAbrantes (en) Itzuli, Vila Nova da Barquinha (en) Itzuli, Torres Novas, Ourém (en) Itzuli, Ferreira do Zêzere (en) Itzuli eta Vila de Rei (en) Itzuli
Demografia
Biztanleria40.677 (2011)
−2.330 ()
Dentsitatea122,71 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1162
Ordu eremuaUTC±00:00
Hiri senidetuakVincennes
cm-tomar.pt

Biztanleria
Tomar concelhoko biztanleria (1801 – 2004)
1801 1849 1900 1930 1960 1981 1991 2001 2004
16536 16786 31360 39179 44161 45672 43139 43007 42983

Geografia

16 fregesiatan banatua dago. Udalerri mugakideak, Ferreira do Zêzere iparraldean, Abrantes ekialdean, Vila Nova da Barquinha hegoaldean, Torres Novas mendebaldean eta Ourém iparmendebaldean ditu.

Hiria, Nabão ibaiak zeharkatzen du. Ibai hau, Zêzere ibaiaren ibaiadarra da, eta, Zêzere, aldi berean, Tajorena. Portugaleko tokirik emankorrenetako batean dago.

Fregesiak

Udalerri hau, honako 16 fregesia hauetan banatua dago:

  • Além da Ribeira
  • Alviobeira
  • Asseiceira
  • Beselga
  • Carregueiros
  • Casais
  • Junceira
  • Madalena
  • Olalhas
  • Paialvo
  • Pedreira
  • Sabacheira
  • Santa Maria dos Olivais (Tomar)
  • São João Baptista (Tomar)
  • São Pedro de Tomar (Tomar) (lehen S. Pedro da Beberriqueira)
  • Serra (Tomar)

Historia

Erromatarren Sellium hiriaren gainean eraikita dago Tomar. Ondoren bisigodoak eta mairuak izan ziren bertan, harik eta 1159an Tenpluko ordenak konkistatu zuen arte. Gualdim Pais maestre nagusiak fundatu zuen Tomar eta 1160an gazteluaren eta monasterioaren lehen harria ezarri zuen. Magiarekin lotzen du kondairak, izan ere zazpi muinoren erdian baitago, Erroma edo Jerusalem bezala. Ordenaren hiri nagusi bihurtu zen.

1314an Klemente V.a Aita Santuak Tenpluko ordena deuseztu zuen baina Portugalen Kristoren ordena izenarekin aurrera jarraitu zuen taldeak. XV mendean Henrike Nabigatzailea ordenaren gobernadore bihurtu zen eta tenplarioen jakintzez baliatuz Afrika eta Atlantiar Ozeanoan espedizioak burutu zituen. Espedizio horietan lortutako aberastasunekin Kristoren Ordenaren komentua berriztu zuen. 1492an Espainiak juduak kanporatu zituen eta asko Tomarrera etorri ziren. Honek hiriari bultzada berria eman zion. Orduko sinagogak zutik dirau oraindik. Hainbestekoa zen hiriaren ordenaren indarra Aita Santuak Henrike Nabigatzailea Portugalgo printze izendatu zuela.

XVI mendean, Espainiak presionatuta, Portugaldik ere juduak kanporatuko zuen ediktua plazaratu zuen Aita Santuak. Portugalgo inkisizioa sortu zen eta judu eta kristau berri asko atxilotu, torturatu eta erre zituzten. 1550 urtea bereziki beltza izan zen. Hirian biztanleria asko jeitsi zen. Hala ere bere garrantzia mantendu zuen eta honen adierazle 1581ean bertan koroatu zela Filipe II.a Espainiakoa Portugalgo errege.

XVIII mendean Tomar izan zen Portugalen industrializatu zen lehenengotako eskualdea, Kristoren ordenaren iritziaren aurka izan bazen ere. Jácome Ratton-en ehungintza lantegia ezarri zen aurrena, eta Nabão ibaiaren urarekin ekoizturiko energiak beste hainbat lantegi elikatu zituen, paper-lantegiak, fundizioak, beira, zeta eta xaboi lantegiak...

XIX mende hasieran tropa Napoleondarrek hartu zuten hiria eta Wellingtonen ingeles eta portugesen gudalosteak askatu zuen. 1834an ordena erlijiosoak debekatuak izan ziren.

Ondasun nabarmenak

Iruditegia

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.