Tivoli

Lazio eskualdean dago, Erromaren ipar-ekialdean. Aniene ibaiaren ezkerraldeko ibaiertzean kokatuta dago Tivoli, Tiburtino mendien mendebaldeko hegalean.

Tivolik honako udalerri hauekin egiten du muga:

Castel Madama
Guidonia Montecelio
Erroma
San Gregorio da Sassola
Vicovaro
Marcellina
San Polo dei Cavalieri

Klima mediterraneoa du, Erromakoa baino goxoago: neguak hezeak eta hotzak dira, eta udak, epel eta lehorrak. Urteko batez besteko gehieneko tenperatura 20,6 °C da, eta gutxienekoa, 11,6 °C.

Datu klimatikoak (Tivoli)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	12	14	16	19	24	28	32	31	28	23	17	13	21
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	2	3	5	7	10	14	16	17	14	10	6	3	9
Pilatutako prezipitazioa (mm)	74	74	61	66	56	43	28	46	71	89	104	86	798
Iturria: Intellicast[1]

Erromatarren garaian, Tibur zuen izena, eta hiri ederra zen. Erromatik hurbil zegoen (30 bat km-ra), eta paisaia malkartsu, baso eta ur-jauzi freskoak zituen, hiriburu zikin eta jendetsuaren aldean. Hori dela eta, Erromatar Inperioaren garaian, uda pasatzeko leku bihurtu zen erromatar ahaltsuentzat. Hadriano enperadoreak udako etxea eraiki zuen Tivolin II. mende hasieran, Villa Adriana deritzona. Tivolin etxea zuten, halaber, Zenobia erreginak (tronutik kendu ondoren) eta Kinto Horazio Flako poetak.

Garai hartan, trabertinoa erauzteari esker aberastu zen hiria, erromatar jauregi eta monumentuak eraikitzeko erabiltzen zuten harriari esker. Horrez gain, ur termalek sona handia zuten, eta bainuak hartzera joaten zen jende asko.

Errenazimentutik XIX. mendera arte, Tivoli bizileku hartu zuten aita santu eta kardinal zenbaitek Villa d'Este eraikiarazi zuten, garai hartako ur-lorategien adibide eta eredu ederrenetakoa.

UNESCOk gizateriaren ondare izendatu zituen Villa Adriana eta Villa d'Este 1999an eta 2001ean, hurrenez hurren.

• (Italieraz) Tivoliko Udalaren webgune ofiziala
• (Gaztelaniaz) Tivoliko kultura, historia eta ekitaldiei buruzko webgunea