Vespasiano

Vespasiano
	; Irudi gehiago
; Erromatar enperadorea
plebeian aedile (en)
Pretore
Antzinako Erromako senataria
; Erromako kontsula
Bizitza
Jaiotza	Falacrinum, K. o. 9ko azaroaren 17a
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Aquae Cutiliae, K. o. 79ko ekainaren 23a (69 urte) (69 urte)
Hobiratze lekua	Erroma
Heriotza modua	berezko heriotza
Familia
Aita	Tito Flavio Sabino
Ama	Vespasia Polla
Ezkontidea(k)	Domitila Nagusia
Bikotekidea(k)	ikusi Kaenis;
Seme-alabak	ikusi Tito; Domiziano; Domitilla Gaztea;
Anai-arrebak	ikusi Tito Flavio Sabino; Flavia Vespasia;
Leinua	Flaviar leinu; Flavii Sabini (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	latina
Jarduerak
Jarduerak	politikaria eta militarra
Gradua	legatus (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Antzinako Erromako erlijioa

Tito Flavio Vespasiano[1] (latinez: Imperator Caesar Vespasianus Augustus eta jatorriz Titus Flavius Vespasianus) (K. o. 9ko azaroaren 17a - K. o. 79ko ekainaren 23a) erromatar enperadorea izan zen, Flaviar leinuko lehena. Hurrengo bi enperadoreen (Tito eta Domiziano) aita izan zen. Boterea Lau enperadoretako urte iskanbilatsuan eskuratu zuen. Erreformengatik eta Judearen kontrako kanpainarengatik ezagutzen zaio Vespasianori.

Gazterik sartu zen gudarostean eta, Britainiako konkistan ospea irabazita, Afrikako prokontsul izendatu zuen Neronek. 67. urtean Judeara abiatu zen hebrearren matxinada bat zapaltzera eta Jerusalemgo hiriari setioa jarri zion Neron hil zela jakin zuenean. 69an ekialdeko gudarosteak enperadore izendatu zuen Poetovion (gaur egungo Ptuj, Eslovenia). 70. urtean gudarostea bere seme Titoren ardurapean utzi eta Erromara itzuli zen. Agintari zuhurra izan zen eta egonkortasun politikoa lortzen saiatu zen. Senatuak neurri bereziez baliatzeko aukera eman zion (Lex de imperio Vespasiani), eta, bere semea, Tito, kontsul eta ondorengo, izendatu zuen. Zerga berriak ordainarazi zituen eta, horrela, inperioko ekonomiaren hazkundea lortu zuen. Herri-lan asko eginarazi zuen (Erromako kapitolioa eta koliseoa) eta, probintzietako jendeari erromatar herritartasuna eman zionez, herritarrak alde izan zituen. Bestalde, muga inguruetako babesa sendotu eta lurraldeak kolonizatu zituen.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak... Euskaltzaindiaren 76. araua

Kanpo estekak

Datuak: Q1419
Multimedia: Vespasianus / Q1419

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak... Euskaltzaindiaren 76. araua

Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.