Gasaren tenperatura atomoen mugimenduen neurketa baten adierazpena da: mugimendu azkarragoa, presio handiagoa eta tenperatura altuagoa.
Materiaren egoerak eta teoria zinetiko molekurra ulertzeko bideoa.Bideo hau Jakindun elkarteak egin du. Gehiago dituzu eskuragarri euren gunean. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen.
Gasak materia-sistemarik sinpleenak dira; horregatik, ikertu ziren lehenengoak izan ziren. Gasen portaera azaltzeko, hainbat zientzialarik teoria zinetiko-molekularra, TZM deritzona, garatu zuten. Teoria zinetiko molekularra honako hipotesi hauetan oinarritzen da:
Gasek, elkarren artean, oso tarte handiak dituzten partikulek osatzen dituzte. Molekula deritzen partikula horien bolumena oso txikia da gasak hartzen duen bolumen guztiaren aldean.
Molekulak etengabe ari dira mugitzen elkarren kontra eta eurak gordetzen duten ontziaren hormen kontra modu kaotikoan joz.
Gasaren tenperatura mugimendu horren erakusgarri da. Molekulen abiadura zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa izango da gasaren tenperatura ere, eta alderantziz.
Gasaren partikulen artean, haiek elkarturik edukitzeko gai ez diren erakarpen- edo kohesio-indar ahul-ahulak daude.
Hasieran, gasen propietateak aztertzeko erabili zen TZMa, eta, gero, solido eta likidoetara ere hedatu zen. Zientzialariek, horri esker, materiaren agregazio-egoerak frogatu ahal izan zuten.
Agregazio egoeren justifikazioa TZMaren bidez:
Solidoa: Oso erakarpen-indar biziak partikulen artean. Horregatik, partikulek bata bestetik oso gertu dauden toki finkoak hartzen dituzte.
Likidoa: Partikulen arteko erakarpen-indarrak ez dira hain biziak. Horri esker, partikulak jariatu egin ahal dira, hau da, elkarrekin egonez lekualdatu.
Gasa: Oso erakarpen-indar ahulak. Beraz, gasa osatzen duten partikulak aske mugitu ahal dira.
