Taos Amrouche
Marie-Louise-Taos Amrouche, artistikoki Taos Amrouche (Tunisia, 1913ko martxoaren 4a – Saint-Michel-l'Observatoire Frantzia, 1976ko apirilaren 2a) aljeriar idazle eta abeslaria izan zen. 1947an, eleberri bat argitaratu zuen lehen emakume aljeriarra izan zen.[1]
Taos Amrouche | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Tunis, 1913ko martxoaren 4a |
Herrialdea | Frantzia |
Heriotza | Saint-Michel-l'Observatoire, 1976ko apirilaren 2a (63 urte) |
Hobiratze lekua | Saint-Michel-l'Observatoire |
Familia | |
Ezkontidea(k) | André Bourdil (en) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | frantsesa kabiliera |
Jarduerak | |
Jarduerak | idazlea, abeslaria, eleberrigilea, musikaria eta poeta |
Musika instrumentua | ahotsa |
Biografia
Kabiliar konbertitu katolikoen familia batean jaio zen, sei seme-alabako familia batean alaba bakarra.[2] Familia Tunisiara joan zen, konbertitu ondoren jazarpenetik ihes egiteko.[2]
Bere amak, Fadhma Aït Mansourrek, kabiliar herriko abeslari ospetsua zenak, eragin handia izan zuen bere bizitzan, eta bere literatur estiloak bere amaren ondareko bereber kabiliar jendearen ahozko tradizioak islatuko lituzke[3][2] Amrouchek lehen eta bigarren hezkuntza ikasi zituen Tunisian, eta 1935ean Frantziara joan zen École Normale de Sèvres-en ikastera.[1][2] 1936tik aurrera, bere neba nagusi Jean Amrouche eta bere amarekin elkarlanean, Amrouchek kabiliar herriko kantuak bildu eta interpretatzen hasi zen.[2] 1939an, Congrès de Chant de Fès-en, beka bat jaso zuen Casa Velázquezen (Espainia) ikasteko. Bertan, berbereen eta espainiarren herri-kanten arteko loturak ikertu zituen.[2] André Bourdil margolari frantsesaren emaztea izan zen, 1942ko Prix Abd-el-Tif.
Literatura eta musika karrera
Bere lehen eleberri autobiografikoa, Jacinthe noir, 1947an argitaratu zen eta Ipar Afrikako idazle batek frantsesez argitaratutako lehen argitalpenetako bat da.1966an La Grain magique ipuin eta poema bildumarekin Marguerite-Taosen ezizena hartu zuen. Margarita bere amaren pila izena zen. Taos Amrouchek bere amak haurtzaroan kontatu zizkion istorioak bildu ditu: Kabiliako istorioak dira hauek, Sahararen iparraldeko mendi altuen ondoan.
Frantsesez idazten zuen bitartean, kabilioan kantatu zuen. Bere lehen albuma, Chants berbères de Kabylie (1967), arrakasta handia izan zuen, bere neba Jeanek frantsesera itzulitako Kabiliako kantu tradizionalen bilduma. Aparteko ahotsa du, eta etapaka egiten du karrera, hala nola
Dakarreko Arte Beltzeko Jaialdia, 1966an. Aljeriak bakarrik ukatzen dizkio ohoreak: ez dago gonbidatuta 1969an Aljerreko Kultura Jaialdi Panafrikarrera.Hara joaten da
Aljerreko ikasleen aurrean kantatzera. Taos Amrouchek Parisko Bereber Akademiaren sorreran parte hartu zuen 1966an.[4] Beste album batzuk grabatu zituen, besteak beste, Chants sauvés de l'oubli, Hommage au chant profond, Incantations, méditations et danses sacrées berbères (1974) eta Chants berbères de la meule et du berceau (1975).[2][1]
Literatura-lanak
- Jacinthe noire (1947) – Joëlle Losfeld berrinprimaketa (1996), ISBN 2-909906-63-9
- La Grain magique (1966) – La Découverte-ren berrinprimaketa (2000), ISBN 2-7071-2578-4
- Rue des tambourins (1969) – Joëlle Losfeld berrinprimaketa (1996), ISBN 2-909906-62-0
- L'Amant imaginaire (1975)
Hautatutako diskografia
- Chants berbères de Kabylie (1967)
- Chants De L'Atlas (Traditions Millénaires Des Berbères D'Algérie) (1970)
- Chants espagnols archaïques de La Alberca (1972)
- Incantations, méditations et danses sacrées berbères (1974)
- Chants berbères de la meule et du berceau (1975)
- Au Theatre De La Ville (1977)
Erreferentziak
- "Taos-Amrouche, Marguerite (Marie-Louise)", in Hsain Ilahiane, Historical Dictionary of the Berbers (Imazighen), Scarecrow Press, 2006, p. 120.
- "Marguerite Taos Amrouche", Encyclopædia Britannica
- "Amrouche, Marguerite Taos (Algeria)", Literary Map of Africa, University Libraries, Ohio State University
- Taos Amrouche. .
Bibliografia
- Denise Brahimi, Taos Amrouche, romancière, Joëlle Losfeld (1995), ISBN 2-909906-57-4