Susunagako dorrea

Eraikin isolatua da, lau angeluko oinplanoa du eta tamaina txikikoa da. Hiru solairu eta lau isurkiko estalkia ditu.

Duela gutxiko eraberritze lanetan emandako luzitupean ikusezin bilakatu da bere fabrika. Arbastutako hareharrizko eta kareharrizko piezak konbinatzen dituen harlangaitzez egindakoa da, eta altuera irabaziaz bat tamaina txikiagokoak diren lerroetan lakar ordenatuta dago. Fatxada nagusian soilik, harrizko blokeak laukian ordenatu dira ertzak eta baoetako azpadurak egiteko.

Beheko solairuan korta-sotoa dago. Kanpoaldera irekitzen da Txaranbeldutako argi-zulo ugariren bidez eta fatxada nagusiaren albo batean jarritako sarreraren bidez. Azken hori bost dobelako erdi-puntuko arku bat da, eta tailarik ez duen eremu konopialeko ezkutu bat tailatu da horren giltzarrian. Geroago, leihatila bat egin zen aurrealde horretan bertan, duela gutxiko berreraikitzean handitu dena.

Lehen solairua, bizitzeko solairua, lau leihoren bidez argiztatzen zen jatorriz, bat fatxadako. Nagusian bao erdibitu bat zegoen eta harlanduzko pieza bakar batean tailatutako erdi-puntuetan iraultzen ziren haren argiak. Bao horrek mainela galdu zuen eta beherantz luzatu zenean balkoi bilakatu zen , hala ere, jatorrian zeukan itxura dauka berriro gaur egun. Solairu horretan bertan, deigarriak dira ere ezaugarri bereko baina tamaina desberdineko bao bi, izan ere, horietako bat baotxo konopial nahasia da eta bestea, hiru gingilduna. Horien gainean ganbara dago, itsua.

Eraikinaren barnealdeko egitura ez da jatorrizkoa, dena dela, alde gutxi dago horren eta igarotzeko solairuen jatorrizko sistemaren artean. Solairuen arteko komunikazioa eskuineko hormari atxikitako eskailera bidez egiten zen, egurrezkoa hasierako mailetan ezik, azken horiek harrizkoak.

Fatxaden arteko hierarkia nabarmena, nagusiaren aldekoa, agerian geratzen da bizitzeko solairuan dauden dekorazio-elementu bereziengatik: ehiz eszena bat erakusten duten zenbait erliebe. Ezkerraldean, lantza batez armaturiko pertsonai bat bereiz daiteke, ehiz-turuta bati soinu eginaraziz; eskuinaldean txerri bat badirudi korrika doala kontrako alderantz; eta bien artean, balkoiaren gaineko beste bi harlandutan, bi buruko suge edo dragoi bat eta txakur bat dituen moldura dago.

Estilo gotiko-errenazentistako eraikina da Susunaga, eta XVI. mendean eraiki zen bere elementu formalek (puntu-erdiko sarrera, leiho konopiala, ezkutua) eta bolazko dekorazioak argi erakusten duten bezala. Bere tipologiaren barnean benetako prototipoa da. Bere izenak horrela esan arren, ez da benetako dorrea, ez bada jauregi-dorre tipologiakoa: tamaina txikiagoa, bi solairu gehi ganbara, sarrera baten bidez eta zenbait argi-zulo bidez irekitako beheko solairua, dekoratutako leihoak bizitzeko solairuan.