Sociedad Bilbaina

1839ko maiatzeko egun batean bildu zen Bilbotar ilustratzaile babatuk Europako hainbat herrialdetan agertu zirenen moduan gizarte-kluba sortzeko ideia. 1839ko urriaren 15ean, Sociedad Bilbaina izenarekin ezagutzen den kluba sortu zen Plaza Berriko 5. zenbakiko etxearen lehenengo solairuan. Bazkide sortzaileen zerrenda 133 izenek osatzen zuten. Eta lehen batzordea honako hau izan zen:

• Máximo Aguirre jauna, 1. bazkidea eta presidentea
• Francisco Gaminde jauna, 2. bazkidea eta lehendakariordea
• Manuel A. Uhagón jauna, 3. bazkidea eta kontularia
• Juan de Aguirre jauna, 4. bazkidea eta diruzaina
• Pedro P. Uhagón jauna, 5. bazkidea eta idazkaria

1839an onartutako Erregelamendua bere 1. artikuluan ezarri zen : Konpainiaren xedea irakurketa eta aisialdia da.Sortu eta urtebetera, 240 kide zituen. Sarrera kuota berrogei bat errealetan ezarri zen (2 gogor) eta, ondoren, 100 errealera (25 pezetara) igo zen. Hasierako hileroko kuota, 3 pezetakoa, ez zen aldatu 1844 arte, pezeta handitu zenean.

Gerra Zibilean (1936-1939) eraikina konfiskatu zuten eta bi bandoek erabili zuten. Hasieran Gobernu Zibila eratu zen (1936ko abuztuaren 7tik irailaren 12ra); gero CNT (1936ko irailaren 26tik urriaren 28ra); gero, lehen gobernuko Euskadiko Barne Ministerioak (1936ko urriaren 28a - 1937ko ekainaren 17a), eta azkenik FET de las JONS (1937ko ekaina-uztaila). Elkartea berriro ireki zen, normaltasuna 1937ko azaroaren 14an berreskuratu zenean.

Egoitza berria Nafarroan kalearen 1. zenbakian du.

Plaza Berrian egon zen hirurogeita bost urtez, gerp Bilbaina Elkartearen Nafarroa kaleko egoitza berrira joan zen. 1908ko urtarrilaren 29an, batzordeak transferentzia aztertzeko asmoa du, Pablo García Ogara jauna lehendakari gisa etortzearekin batera. Apirilaren 18an, egoitza berriaren lekua onartu zen: "de la Concordia" izenpeko lurretan, Nerbioi ertzean. Jasotako proposamenetatik hiru aukeratu ziren eta horietatik Emiliano Amann- ek aurkeztutakoa aukeratu zuten. Bi urte eta erdi behar izan ziren Nafarroa kalean ikus daitekeen eraikina eraikitzeko. Obra 1913ko urtarrilaren 24an amaitu zen, eta hiru milioi eta erdi pezetako kostua izan zuen.[1]

Eraikuntza eklektiko bat da, eta fatxaden diseinuari eta apaingarri moduan erabilitako elementuei dagokienez, Vienako sezesioko arkitektura eta Europako iparraldeko arkitektura dakarkigute burura, funtsean ingelesa tipologiari dagokionez. Inguruan duen inpaktua, inpaktu bisuala, erabilitako materialen aberastasuna (besteak beste Ereñoko marmola) benetan azpimarragarriak dira. Eraikinaren fatxadak Bailen kalera eta Nafarroa kalera begira daude alakarekiko, non plaza bat dagoen. Goialdean arbela-ganga bat dago kupularen gorputzari amaiera ematen diona, eta zenbait sekziok osatutako danbor bat ere ikus daiteke; bertan okulu txikiak daude. Fatxada nagusia, joera horizontal garbia duena, alaketan antzeko diseinua duten kupulekin dago amaituta. Aipatu fatxadak egitura organikoa du eta bata bestearen gainean jarritako gorputzek osatzen dute; gorputz horien tratamendua banakakoa izan da, eta eraikin bakar bat osatzen dute. Luzerako ardatz bat azpimarratu behar da; ardatz hori fatxadaren erdialdean dago eta gainontzeko ardatzak antolatzen ditu, modu simetrikoan kokatzen direlarik. Bertikaltasuna areagotu egiten da linea mistoko profilaren errematean. Erdiko ardatzean sarrera dago eta bertan atari bat dago; atarian antolatzen dira barruko areto desberdinetarako sarrerak.Sarrera monumentala da, bai materialari dagokionez bai diseinuari dagokionez ere. Puntu erdiko bao handi batek osatzen du, eta arkuaren traza osoan bao beiratuak daude; inposta taulamenduaren zati batek definitzen du, eta Ereñoko marmolean landutako bi zutabeen gainean dago oinarrituta. Sarrerako baoaren gainean beste hiiru bao daude; erdikoa desberdina da eta harrizko balkoi batera irekita dago. Errematearen azpialdean bao dinteldu bakar bat irekitzen da; alboan zutabetxo txikiak ditu eta baoa fatxadako lerroarekin bat egiten dute. Eraikinak, bere osotasunean, beheko gorputz ireki bat du, eta bi erradio-dobela ditu. Horren gainean, solairu bat dago paramentuari emandako tratamenduak elkartzen duena. Solairu hori solairuarte bat bezalakoa da eta bao dinteldu bakunak ditu. Horren gainean solairu nagusia irekitzen da eta eraikinaren perimetro osoa egiten du linea mistoko diseinuarekin. Solairu nagusi horren oinarritik fuste laua duten linea mistoko pilastrak luzatzen dira, fatxadaren erremateraino, eta fustea girnaldekin apainduta dute, paraleloan errematetik girnaldetaraino jaisten direnak. Azkeneko gorputza, begi-bistan aurrekoarekin lotuta dagoena, bao dinteldu handietan irekitzen da eta fatxadaren goitik behera doazen zenbait piezek zatitzen dituzte. Hauek ere sezesioaren garaikoak dira. Bihurguneak baoen segidetan irekitzen dira, eta bigarren solairutik hegalkina dute beheko gorputzetik nabarmentzeko. Solairu bakoitzean baoak zutabeengatik etenda azaltzen dira eta erremate-erlaitz izatera iritsi arte luzatu egiten dira. Tipologikoki, eraikinaren barrualdea mota honetako klubetako arkitektura ingelesa errespetatu da, ohorezko eskailera kiribilduarekin, zutabeetan oinarrituta.[2]

• Sociedad Bilbaínaren egoitza

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Bilbo

• Webgune ofiziala (Gaztelaniaz)