Sinkrotroi-erradiazio

Sinkrotroi-erradiazioa partikula kargatuek (hala nola elektroiek) sortutako erradiazio elektromagnetikoa da. Partikula horiek abiadura handian mugitzen dira (argiaren abiaduraren frakzio hautemangarri bat), ibilbide kurbatu baten arabera (edo, bestela esanda, euren abiadurarekiko perpendikularrean azeleratua). Partikula kargatuak direnean, eremu magnetiko bat erabiliz definitzen da ibilbide kurbatua. Elektroiak zenbat eta azkarrago mugitu, orduan eta laburragoa da erradiazioaren uhin-luzera. Sinkrotroi igorpena artifizialki gertatzen da sinkrotroi baten biltegiratze-eraztunetan, eta, naturan, elektroiek oso abiadura handian igortzen diren lekuetan, espazioko eremu magnetikoetan zehar mugituz, hala nola supernoba, irrati-galaxia eta pulsarren soberakinetan.

Erradiazio hori General Electric enpresaren sinkrotroi-azeleragailu batean aurkitu ondoren deitu zen horrela. 1946an eraiki zuten, eta 1947ko maiatzean iragarri zuten Frank Elder, Anatole Gurewitsch, Robert Langmuir eta Herb Pollock «Elektroi-erradiazioa sinkrotroi batean» izeneko artikuluan.[1]

1955ean, Lurretik sinkrotroi-erradiazioa aurkitu zen Jupiter behatzean. Milioika elektronvolteko energia duten elektroiek igortzen dute. Lehen aldiz detektatu zen horrelako erradiazioa iturri natural batek igorritako espazioan.

Kuantitatiboki, abiadura bizian dabilen karga elektriko batek uhin elektromagnetiko gisa igortzen duen potentzia Larmorren formulak ematen du:

${\displaystyle P={\frac {q^{2}a^{2}}{6\pi \varepsilon _{0}c^{3}}}}$

Non:

${\displaystyle q\,}$ partikularen karga elektrikoa da.

${\displaystyle a\,}$ partikularen azelerazioa da.

${\displaystyle \varepsilon _{0}\,}$ hutsaren permitibitate elektrikoa.

${\displaystyle c\,}$ argiaren abiadura da.