Silizio dioxido

Silizio dioxidoa edo silizea (SiO2) silizio eta oxigenoz osatutako konposatu bat da. Kuartzoaren eta silikato guztien oinarrizko konposatua da eta beraz mineral gehienena. Harearen konposatu nagusia izanda porlana, beira eta keramika egiteko erabiltzen da.

Silizio dioxido
Formula kimikoaSiO2
SMILES kanonikoa[Si=O&zoom=2.0&annotate=none 2D eredua]
MolView[Si=O 3D eredua]
Konposizioaoxigeno eta silizio
Motacovalent network solid (en) Itzuli eta silicon oxide (en) Itzuli
Ezaugarriak
Disolbagarritasuna0,12 g/L (ur, ezezaguna)
0,9 g/L (ur destilatu, 200 °C)
Fusio-puntua1.710 °C
Irakite-puntua2.230 °C (760 Torr)
Lurrun-presioa0 mmHg (20 °C)
Masa molekularra59,967 Da, 60,0843 g/mol eta 60,038 g/mol
Arriskuak
NFPA 704
0
0
0
Identifikatzaileak
InChlKeyVYPSYNLAJGMNEJ-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia7631-86-9
ChemSpider22683
PubChem24261
Reaxys3902804
Gmelin30563
ChEBI200274
ChEMBLCHEMBL3188292
RTECS zenbakiaVV7565000
ZVG1290
DSSTox zenbakiaVV7565000
EC zenbakia231-545-4
ECHA100.028.678
CosIng78845 eta 38146
MeSHD012822
RxNorm9771
UNIIETJ7Z6XBU4
NDF-RTN0000145795
KEGGC19572

Barne egitura

Kuartzoa silikato bat da, eta tektosilikato taldearen barruan kokatzen da. Kuartzoak 9 polimorfo ditu[1]: kuartzo baxua (α), kuartzo altua (β), tridimita baxua (α), tridimita altua (β), kristobalita baxua (α), kristobalita altua (β), koesita baxua (α), koesita altua (β) eta esitshovita.

Polimorfo hauek guztiak elektrikoki neutroak dira eta hiru kategoria estrukturaletan sailkatzen dira:

  • α QTZ-a (kuartzo baxua): Simetria gutxiko egitura du. Sare trinkoa dauka.
  • α Tridimita: α QTZ-ak baino simetria gehiago dauka eta sare irekiagoa.
  • α Kristobalita: Simetria handiena duen kategoria; sarea ere irekiena duena da.
α kuartzoaren egitura
β kuartzoaren egitura

α-tik β-ra pasatzeko, mineralek energia xurgatu behar dute, eta alderantziz; β-tik α-ra pasatzeko energia kopuru konstantean askatu behar dute. Ondorioz, α-tik β-rako aldaketa tenperatura igoera batekin batera ematen da eta β-tik α-rakoa, berriz, tenperatura jeitsiera batekin batera. Aipagarria da tenperatura baxuko formek simetria gutxiago dutela altukoek baino: adb, α tridimitak simetria gutxiago dauka β tridimitak baino.

Mineralaren izena mantentzen denean (adb., kuartzo baxua izatetik kuartzo altua izatera pasatzen denean), desplazamendu polimorfismoa egon dela esaten da. Hau da, atomoen arteko loturak apurtu beharrean, tetraedroak lekuz aldatu dira energia gutxi erabiliz. Alderantzizkoa gertatzen da mineralen izena aldatu dadin (adb., kuartzo altua izatetik tridimita baxua izatera pasatzen delarik). Kasu honetan, loturak apurtu egin dira berriak sortuz, eta honetarako energia handia behar izaten da.

Azpimarratu daiteke koesita eta estishovita dentsitate altuko polimorfoak direla, baita tenperatura handian daudenean ere.

Non eta zer mineralekin aurkitu dezakegun

Kuartzoa hiru arroka motetan aurkitzen da: arroka metamorfikoetan (gneissetan, eskistoetan), arroka sedimentarioetan (hareharrietan, konglomeratuetan) eta arroka igneoetan (pegmatita, granito zein granodioritatan).

Feldespato potasikoarekin, plagioklasekin, biotitarekin, moskovitarekin, kloritarekin, granatearekin, epidotarekin, anfibolarekin, lepidolitarekin, piritarekin edota kaltzitarekin batera ager daiteke, besteak beste.

Identifikazioa

Hauek dira kuartzoa identifikatzeko erabiltzen diren irizpideak:

Mineralogian
  • Gogortasuna 7-koa du, eta beraz, beira marratzen du.
  • Zuria edo kolorgea da gehienetan (arrosa ere izan liteke).
  • Ez du exfoliaziorik, masa irregular baten gisan aurkezten zaigu.

Mineralogia optikoan

Mikroskopiotik begiratu ezkero[2][3]:

  • PPL-n:
    • Kolorgea
    • Xenomorfoa
    • Exfoliazio gabea
    • Alteraziorik gabea
    • Erliebe baxukoa
    • Itzaltze zuzenduna
    • Uhin-itzaltzea
    • 1go ordeneko zuri, gris, horixka interferentzia koloreak.

Erreferentziak
  1. (Gaztelaniaz) Cornelis Klein/Cornelius S. Hulrbut,Jr; Manual de Mineralogia basada en la obra de J.D. Dana, vol.2, 13. kapit., 13.6 atala. Editorial Reverté, ISBN 978-84-291-4607-3
  2. (Ingelesez) Introduction to Optical Mineralogy, William D. Nesse. ISBN:978-0-19-539115-2
  3. (Gaztelaniaz) Minerales en lámina delgada, 15-16.or. Dexter Perkins eta Kevin R. Henke, ISBN 84-205-3552-4
  4. (Ingelesez) Mineralogy and optical mineralogy; Dyar, Melinda Darby & Gunter, Mickey E.

Kanpo estekak


Ikus, gainera
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.