Sapporo
Sapporo (japonieraz: 札幌市 Sapporo-shi) , Hokkaidoko hiriburua da. Populazioaren arabera, Japoniako bosgarren hiri handiena da, eta azaleraren arabera, hirugarrena. 2014ko erroldaren arabera 1.919.684 biztanle ditu.
| Sapporo 札幌市 札幌市 | |||
|---|---|---|---|
| izendaturiko hiria | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Herrialdea |  Japonia | ||
| Uhartea Prefetura Suprefetura | Hokkaido Hokkaido Ishikari | ||
| Alkatea | Katsuhiro Akimoto (en)  | ||
| Izen ofiziala | 札幌市 札幌区 | ||
| Jatorrizko izena | 札幌市 | ||
| Posta kodea | 060-8611 | ||
| Herriburua | Chuo-ku (en) | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 43°03′43″N 141°21′16″E | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 1.121 km² | ||
| Altuera | 5 m | ||
| Mugakideak | Ebetsu (en) , Kitahiroshima (en) , Ishikari (en) , Eniwa (en) , Chitose (en) , Tobetsu (en) , Otaru, Kimobetsu (en) , Kyogoku (en) , Akaigawa (en) eta Date (en) | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 1.959.313 (2020ko urtarrilaren 1a) 6.957 (2015) | ||
| Dentsitatea | 1.747,42 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1922ko abuztuaren 1a, 1870 eta 1899ko urriaren 1a | ||
| Telefono aurrizkia | 11 | ||
| Ordu eremua | UTC+09:00 | ||
| Hiri senidetuak | Munich, Portland, Shenyang, Novosibirsk, Daejeon, Adana, Matsumoto, Txiang Mai eta Hamamatsu | ||
| http://www.city.sapporo.jp/city/english/ www.city.sapporo.jp | |||
Hiria ezaguna da 1972ko Neguko Olinpiar Jokoak hor egin zirelako. Urtero, Elur Jaialdia ospatzen da, mundu osotik 2 milioi turista erakartzen dituena.
Geografia
Sapporo Hokkaido uhartean kokaturik dago, Ishikari lautadako hego-mendebaldean, Toyohira ibaiaren eremu alubialean hain zuzen ere. Hiriaren mendebaldean eta hegoaldean mendi ugari daude eta hauetatik jeisten dira Ishikari ibaiaren ibaiadarrak.
Hirian hainbat parke daude, aipagarrienak Moerenuma eta Odori dira.
Klima
 Datu klimatikoak (Sapporo, Japan (1981–2010))  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | −0.6 | 0.1 | 4.0 | 11.5 | 17.3 | 21.5 | 24.9 | 26.4 | 22.4 | 16.2 | 8.5 | 2.1 | 12.9 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | −3.6 | −3.1 | 0.6 | 7.1 | 12.4 | 16.7 | 20.5 | 22.3 | 18.1 | 11.8 | 4.9 | −0.9 | 8.9 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | −7.0 | −6.6 | −2.9 | 3.2 | 8.3 | 12.9 | 17.3 | 19.1 | 14.2 | 7.5 | 1.3 | −4.1 | 5.3 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 113.6 | 94.0 | 77.8 | 56.8 | 53.1 | 46.8 | 81.0 | 123.8 | 135.2 | 108.7 | 104.1 | 111.7 | 1106.5 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 28.8 | 25.4 | 23.5 | 6.4 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 1.2 | 13.9 | 26.5 | 125.8 |
| Eguzki orduak | 92.5 | 104.0 | 146.6 | 176.5 | 198.4 | 187.8 | 164.9 | 171.0 | 160.5 | 152.3 | 100.0 | 85.9 | 1740.4 |
| Hezetasuna (%) | 70 | 69 | 66 | 62 | 66 | 72 | 76 | 75 | 71 | 67 | 67 | 69 | 69 |
| Iturria: [1] | |||||||||||||
Historia
Mendeetan zehar ainuak bizi izan ziren Ishikari lautadan. 1866an, Edo Aroaren amaieran, ubide bat eraiki zen eta japoniar kolonoen asentamentua eraiki zen honen ertzean. Ainuerazko izena eman zioten asentamenduari, sat poro pet (サッ・ポロ・ペッ), "ibai lehor handia" esan nahi du. Fundazio urtea ordea 1868a da, Meiji gobernuak asentamendua onartu eta Hokkaido uhartearen hiriburutza bertan ezarri zuenean. Aurreko hiriburua uhartearen hegoaldean dagoen Hakodate kai-hiria zen, baina uharte osoa kontrolatzeko Sapporo egokiagoa zela iritzi zion gobernuak.
1870-71 artean Estatu Batuetako gobernuari laguntza eskatu zioten lautada egokitu eta hiria planifikatzeko. Horace Capron nekazaritza idazkariak oin kuadrikulatua diseinatu zuen angelu zuzeneko blokeak eraikitzeko eta Odori parkearen inguruan eraikitzen hasi zen Sapporo.
Honshu uhartetik zetozen inmigranteek hiria azkar handitu zuten urte gutxitan. 1876an Edwin Dun abeltzain amerikarrak ardi eta behi haztegiak ezarri zituen hiriaren inguruko lurretan eta William S. Clark-ek nekazaritza eskola sortu zuen. 1880an Hokkaidoko lehen trenbidea inauguratu zen Sapporo eta Otaru artean.
Bigarren Mundu Gerran 1945eko azken egunetan jasan zituen bonbaketak. 190 hildako izan ziren eta ia 7.000 zauritu, baina 78.000 pertsona etxerik gabe gelditu ziren. Gerraren ondoren kaltetutakoa berreraiki egin zen eta 1950ean Elurraren Jaialdia abiatzearekin batera hiriak bultzada nabarmena izan zuen. 1972ko Neguko Olinpiar Jokoak bertan ospatu izanak mundu mailako izena eman zion.
2002ko Munduko Futbol Txapelketako egoitza bat izan zen eta hiru partida jokatu ziren bertan:
- Alemania - Saudi Arabia
- Argentina - Ingalaterra
- Italia - Ekuador
Ekonomia
Sapporon hirugarren sektorea da nagusi, teknologia industria bereziki. Turismoa ere ugaria da, batez ere neguko kirolak egitera datozenen artean.
Banaketa administratiboa
10 barrutik osatzen dute Sapporo hiria. Chūō-ku da erdigune administratiboa.
- Atsubetsu-ku (japonieraz: 厚別区)
- Chūō-ku (japonieraz: 中央)
- Higashi-ku (japonieraz: 東区)
- Kita-ku (japonieraz: 北区)
- Kiyota-ku (japonieraz: 清田区)
- Minami-ku (japonieraz: 南区)
- Nishi-ku (japonieraz: 西区)
- Shiroishi-ku (japonieraz: 白石区)
- Teine-ku (japonieraz: 手稲区)
- Toyohira-ku (japonieraz: 豊平区)
Kirolak
Hokkaido Nippon-Ham Fighters beisbol taldeak bertan du egoitza. Birritan izan da Japoniako txapelduna eta 6 aldiz irabazi du Ozeano Bareko liga.
Ondasun nabarmenak
- Hokkaidoko santutegia
- Sapporo TV dorrea
- Sapporo JR dorrea
- Sapporoko garagardo museoa
- Miyanomori arte museoa
- Odori parkea
- Moerenuma parkea
Iruditegia
Sapporoko garagardo museoa.
Miyanomori arte museoa.
Moerenuma parkea.
Sapporoko Elur Jaialdia.
Odori parkea eta TV dorrea gauez.
Unibertsitateak
- Hokkaido University, 北海道大学
- Hokkaido University of Education, 北海道教育大学
- Sapporo City University, 札幌市立大学
- Sapporo Medical University, 札幌医科大学
Hiri senidetuak
Erreferentziak
- .
