Sankt Gallen
Sankt Gallen edo St. Gallen (alemanez: Sankt Gallen, frantsesez: Saint-Gall, italieraz: San Gallo, erretorromanieraz: Son Gagl) Suitzako ipar-ekialdean dagoen hiria da, izen bereko kantonamenduaren hiriburua dena.
| Sankt Gallen Sogn Gagl | |||
|---|---|---|---|
| Suitzako udalerria | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu |  Suitza | ||
| Suitzako kantonamendua |  Sankt Gallen kantonamendua | ||
| Constituency of the canton of St. Gallen | Sankt Gallen barrutia | ||
| Alkatea | Thomas Scheitlin (en)  | ||
| Izen ofiziala | St. Gallen | ||
| Jatorrizko izena | Sogn Gagl | ||
| Posta kodea | 9000 | ||
| Udalerri kodea | 3203 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 47°25′24″N 9°22′38″E | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 39.41 km² | ||
| Altuera | 675 m | ||
| Mugakideak | Gossau (SG), Herisau, Mörschwil, Untereggen, Wittenbach, Eggersriet, Gaiserwald, Stein (AR), Teufen (AR) eta Speicher | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 75.833 (2018ko abenduaren 31) 311 (2017) | ||
| Dentsitatea | 1.924,21 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 720(e)ko hamarkada | ||
| Telefono aurrizkia | 071 | ||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||
| Hiri senidetuak | Liberec | ||
| Matrikula | SG | ||
| Hizkuntza ofiziala | aleman | ||
| stadt.sg.ch | |||
Konstantza lakuaren hegoaldetik 12 kilometrora dago, Steinach ibaiaren ertzean.
Klima
 Datu klimatikoak (St.Gallen)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 1.8 | 3 | 6.3 | 10.3 | 15 | 18 | 20.5 | 19.7 | 17 | 11.9 | 6.4 | 2.7 | 11.1 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | -1.1 | -0.1 | 2.9 | 6.3 | 10.6 | 13.8 | 16.1 | 15.6 | 13 | 8.5 | 3.4 | -0.2 | 7.4 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -3.8 | -2.9 | -0.1 | 2.8 | 6.8 | 9.9 | 12.1 | 11.8 | 9.3 | 5.4 | 0.7 | -2.8 | 4.1 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 65 | 64 | 73 | 110 | 134 | 152 | 152 | 155 | 115 | 74 | 86 | 71 | 1248 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 11.8 | 10.2 | 12.4 | 13.4 | 14.3 | 14.3 | 13.4 | 13.5 | 9.8 | 8.6 | 11 | 11.3 | 144 |
| Iturria: MeteoSchweiz [1] | |||||||||||||
Historia
614. urtean galiar-irlandar fraide batek sortu zuen ermita batean du jatorria. Abadia bihurtu zen 720. urtean eta 747an beneditarren ordenakoa egin zen. 1803. urtean sortu zen Sankt Gallengo kantonamendua.
Ekonomia
Industria (ehungintza, janari industria, tresneria mekanikoa) da ekonomia jarduera nagusia. Unibertsitatea dauka.
Ondarea
Aipagarriak dira abadetxe zahar baten gainean eraikitako XIV. mendeko katedral barrokoa (XVIII. mendean berritua) eta abadetxeko liburutegia (1758-1767).
Antzinako abadia
Karlomagno hil (814) eta berehala, Indenen eta Aachenen bildu zen Elizaren kontzilioa (816-817), eta han finkatu ziren erromatar liturgia eta monasterioetako arauak. Sankt Gallen abade-etxerako egindako planoa da monasterioetan ordena jartzeko borondate horren erakusgarri behinena. 820 aldera marraztu zuten, eta bertan laburtu zen kontzilioan monasterioei buruz erabakitakoa. Karolingiar arkitekturako eredutzat hartzen da.
Planoan aurreikusita eta jasota daude komentu batean sor daitezkeen beharrizan guztiak : logela, jangela, sukaldeak, eritegia, kalostra eta eskola, erromes eta bisitarientzako egoitza, ukuiluak eta beste hainbat eraikin, abadearen egoitza, eta, erdiko aldea eta espazio guztiaren ia erdia hartzen duela, eliza. Elizak badu berrikuntza bat, mendebaldeko dorrearen tokian abside bat baitu, ekialdekoari kontrajarrita. Eraikina mendebaldera orientatzeko formula hori erromatar ereduetatik hartu bide zuten, eta karolingiar liturgia erromatartu izanaren frogatzat hartzen da. Basilika bat da eliza, eta gurutzadura eta korua ditu ekialdean. Erdiko habearteak eta alboetakoek -zeinetan ere aldare asko dauden- ez dute espazio bakar jarraitu bat osatzen, baizik eta esparruka daude zatituak, hesi moduko batzuen bitartez. Ate eta sarbide asko zituen : mendebaldeko absidearen ondoan bi, eta beste hainbat iparraldetik bezala hegoaldetik. Mendebaldeko absidea San Petriri eskainita dago.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- Federal Office of Meteorology and Climatology MeteoSwiss. Temperature and Precipitation Average Values-Table, 1961–1990. .
Kanpo estekak
- Udalaren webgune ofiziala (Alemanez) (Ingelesez)
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q25607
Multimedia: St. Gallen / Q25607
|  | |||||
| ||||||