San Pedroko Klaratarren Komentua

Beata edo doatsuak esaten zitzaien emakumezko erlijiosoak baziren Erdi Aroko Agurainen. 1446. urtean, etxe baten dohaintza jaso zuten, eta komunitatea eratu zuten bertan. 1564. urteko sutean suntsitu zen, eta monjak San Martin baselizan bizitzen jarri ziren.

1611. urtean emakumezko hauek Klaratarren ordenarekin bat egin zuten[1]. Aldi berean, baimena eskatu zuten harresiaren parte bat okupatzeko, bertan leihoak irekitzeko, eta baratze bat eta putzu bat egiteko: horrekin hasi zen egungo eraikinaren historia.

Komentuari itsatsitako elizaren eraikuntza 1679. urtean hasi zen eta sei urte iraun zuten.

21. mendean monjek gozokiak egiten dituzte, eta bisitak eta egonaldiak antolatzen dituzte[2].

Elizak hiru nabe ditu, erdikoa alboetakoak baino zabalagoa, eta ez da gainaldetik nabarmentzen. Azpimarratzekoak dira inposta gaineko arkua duen erdi puntuko sarbidea eta Aguraingo armarria. Elizarik badagoela adierazten duen elementu bakarra harresiaren gainean eraikitako kanpai-horma da. Harlanduz egina dago, kanpaientzako bi hutsarteekin, eta frontoi triangeluarraz errematatzen da[3].

Komentuak fatxada etzana du, horizontaltasun nabarmen eta oso apaindura gutxikoa. Beheko oina eta bi bizitza ditu, bi isurkiko estalkia eta fatxadarekiko paralelo den gailurrarekin. Beheko oinaren zatirik handiena eta baoetako markoak harlanduzkoak dira; goiko bizitzak harri hormaz, kare karga handiarekin, eraikiak daude. Hutsarteak hainbat tamainatakoak dira, eta edozein modutan banatuta daude. Banaketa honek are gehiago azpimarratzen du horizontaltasuna. Aipatzekoak dira, halaber, hutsarte hauetako ateburuak eta burdinesiak.

San Juan elizaren ondoan, hegoaldean, konbentuaren baratzea aurkitzen da, horma batez itxia.