San Anton eliza

San Anton Bilboko bigarren eliza nagusia da, Donejakue katedralaren ostean. Zazpikaleak eta Atxuriko auzoen artean dago, Bilboko itsasadarraren ondoan. Antzinako Bilboko mugak zehazten zituen harresiaren aztarnak aurkitu dira elizaren azpian, baita Bilboko hiriaren sorrera baino lehenagoko aztarnak ere.

San Anton eliza
Kultura ondasuna
Zazpikaleak Kostaldeko Donejakue bidea
Kanpoaldea   Planoa  Irudi gehiago eta Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Bizkaia
Herria	Bilbo
Koordenatuak	43°15′18″N 2°55′24″W
Historia eta erabilera
Irekiera	1510 (egutegi gregorianoa)
Izenaren jatorria	Antonio Abad
Erlijioa	katolizismoa
Elizbarrutia	Bilboko elizbarrutia
Arkitektura
Estiloa	arkitektura gotikoa
Ondarea
BIC	RI-51-0005150
89

Bilboko San Anton abadearen eliza aurrez leku berean zegoen gaztelu zahar baten orubean jasotakoa da. Aurrez aurre, hiriko kaleak ditu, eta oinetan zubia eta itsasadarra, Bilbo hiriko ikur adierazgarri nagusiak, hain zuzen ere. Kokaguneak berak, gotorturiko leku aldapatsu eta estu batean egoteak, elizaren tipologia eta espazio-banaketa baldintzatzen du; bestalde, itsasadarrak berak, eta aurrean dituen hiri-espazio publikoek ere, plaza irekiak, alegia, eraikitzeko mugak eta zailtasunak areagotu egiten dituzte, zeren eta toki jakin batera mugatu beharrak aurrez ezartzen baitu eraikinaren forma eta tamaina. Nafarroatik barrena sartutako estilo gotikoaren ereduei jarraitzen badie ere, kasu honetan aipatu diren espazioaren aldeko muga horietara egokituko zen irtenbide bat aurkitu behar zen.

Jatorrian areto-motako estilo gotikoko eliza zen, baina gerora, XVI. mendean, egitura korapilatu egin zen, iparraldeko aldean hiru kapera erantsi zitzaizkionean.

Bestalde, txit deigarria gertatzen da aldareaurrea edo absidea nabarmentzen duen elementu bereizgarririk ez izatea. Izan ere, burualde zuzeneko tenplu gisa eraturik dago; ezaugarri hori Errenazimentuaren garaiko eliza askotan ikus badaiteke ere, oso gutxitan agertzen da hiru nabeko estilo gotikoko eraikuntzetan; eta eliza honen eraikuntzan, estilo gotikoko elementuak dira nagusiak.

Beraz, kontuan izanik orubearen neurriak eta aurretik azaldutako espazio-muga horiek, batetik eta bestetik, erdiko nabeak garrantzitsuena izan behar zuela alboko beste bi nabeen aldean, estilo gotikoan gehien erabilitako aukera, bestalde, geometriaren bideari ekin behar izan zitzaion sorturiko arazoei erantzun egoki bat emateko. Beraz, albora utzi behar izan ziren garai hartako eraikuntza-mota horretan irizpide nagusi izan ohi ziren balio estetikoak.

Eraikinean ageri diren arkitektura-elementu guztiak estilo gotikoaren barnean sartzen dira zalantzarik gabe, oina, garaierak, gangak, oinarriak, zutabeak, arkuak, guztiak baitira gotikoak, baita gainerako elementu apaingarriak ere. Ataurrea, ordea, oso ospetsua, XVI. mendeko Errenazimentu garaiko obra bikaina da, eta garai hartako eraikuntza-elementu adierazgarrienak ageri ditu; adibidez, arku karpanela eta zutabe korintoarren arteko horma-sargunea.

Ataurrearen eraikuntza-data, 1543. urtea, ageri da bestalde arkuari eusten dion goiko aldeko giltzarrian.

• 
  San Anton eliza eta zubia.
• 
  Ataria eta kanpandorrea.
• 
  Ataria.
• 
  Erdiko nabearean barrualdea.
• 
• 
  1634ko Gatzaren matxinadako sei buruzagi exekutatuen oroitarria San Anton elizaren horman.