Andura

Andura (Sambucus ebulus) sorterria Europako erdialde eta hegoaldean eta Asiako hego-sartaldean duen Adoxaceae familiako landare belarkara handia da.

Andura
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaDipsacales
FamiliaViburnaceae
GeneroaSambucus
Espeziea Sambucus ebulus

Lehen Caprifoliaceaen artean sartzen ziren Sambucus generoko landareak baina azken filogeni lanen arabera Adoxaceae familian sartzen dira.

Deskribapena
Anduraren loreak eta hostoak

1-2 m-ko garaierara heltzen da, lurpeko errizoma barreiatu bizikor batetik multzoka sortutako zurtoin zutitu eta, eskuarki, adarbakorekin. Aurkako hosto pinatuak ditu, 15-30 cm luze, 5-9 hostoxkaz osatuak eta kirasdunak. Zurtoinak lore zuri (batzuetan arrosa) askoz osatutako 10-15 cm-ko diametroko korinbo batean amaitzen dira. Fruituak 5-6 mm-ko diametroa duten globo itxurako baia beltz txikiak eta pozoitsuak dira Orriek azido zianhidriko kopuru handia ei dute.

Etimologia

Aitzineuskaraz: *zinaurri[1]

Ezaugarriak
Andura (landare berriak)
Anduraren landare helduak
  • Ugaltze-organoak:
    • Infloreszentzia mota: zima multiparoa
    • Sexu banaketa: hermafrodita
    • Lorautseztapen mota: entomogamoa, autogamoa
    • Loraldia: ekainetik abuztura (bagiletik dagonilera)
  • Haziak:
    • Fruitu mota: baia
    • Barreiadura mota: endozookoroa
  • Habitat eta hedapena:
    • Habitat mota: Lursail bazter eutrofilo eta mesohidrikoak
    • Hedapen gunea: Eurasiako hegoaldea


Anduraren fruituak
Infruteszentziaren itxura

Erabilera

Gaitasun izerdiarazle, diuretiko eta laxanteak ditu.

Beste izen arruntak

Sambucus ebulus tokiko euskarazko testuetan[2]: akamailu (arkamailu, akamailla, akamelu, akaramailu, arkaramailu); andura (anddura, aindura, andora, anduera, aniura, andu); mausa (maus); saliparda (saluparda, saliporda); zihaurri (ziaurre, ziaurdi, zinurri, ziraurri, ziorri, zigorri , zenaorri , zeaurri); batzuetan mausa-belar.

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia
  2. Orotariko Euskal Hiztegia, Euskaltzaindia.

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.