Rosario Aranburu

Eibarko Astelena eta Txaltxa Zelai frontoietan ikasi zuen erraketa jokoa Charok. Larunbatetan Elgoibarrera joaten zen errebotatzen hobeto ikastera. 14 urte zituela debutatu zuen Sevillako Sierpes Frontoian, 1935ko urriaren 15ean. Hilean 400 pezetako soldata jarri zioten.

1936an erraketisten arteko fama handiko banakako lehiaketa antolatu zuten. Partaideak: Antonia “Toñi”, Feli, Josefina, Charo, Manola, Gallarta, Pepita eta Carmina izan ziren.

Espainiako Gerra Zibilak ordea, eragin handia izan zuen, Rosarioren familiak kolpe handia jaso baitzuen. Ama eta ahizpa Elena Sevillara joan ziren berarekin bizitzera. Neba Juan Mari Lemoatx (Peña Lemona) inguruko frontean erail zuten 18 urte zituela errepublikaren aldekoekin borrokan.

Frontoiek ostera, Gerra Zibilaren garaian ere, martxan jarraitu zuten, nahiz eta, giroa ez zen lehengo bera. Gerraren eragina nabaria zen, erraketistei geldiarazi egiten zitzaien partida erdian, nazionalen himnoa entzuten zen bitartean. Besoa jasota entzun behar izaten zuten.[1] Rosariok gerra garaian Donostiako Gros frontoian ere jokatu zuen. Donostiako hiriburuan zegoela isun bat jaso zuen, garai hartako arau zorrotz bat hautsi zuelako. Rosario bainujantzia soinean, hondartzan etzanda zegoen eguzkia hartzen, lasai asko, udaltzain batek 50,-pezetako isuna jarri zionean, hileko soldataren %10a. Isun gogorra eguzkia hartzeagatik.

Gerra Zibila amaitu ondoren Madrilera joan zen. Gerra garaian itxita egondako Madrid frontoiaren irekieran parte hartu zuen. Frontoi hartan erraketista kuadro ona bildu zen. Bertan ezagutu zituen Maria Antonia Uzkudun "Anoetako Txikita", Julita Bereza, Eladia Altuna "Irura" eta beste hainbat. Hiru bat urtez jokatu ondoren, erraketistak Bartzelonako Txiqui frontoia bialtzen hasi zen enpresa, Kataluniako frontoiko erraketisten kuadroa indartzeko. Hiru hilabeteko deboraldiak izaten ziren. Charok lehen bidaia Julita Beraza eta Poli Ibaibarriagarekin egin zuen. Zoritxarrez Poli bat-bateko gaixotasun baten eraginez hil egin zen.

Madrilen zegoela Charok Ezequiel ezagutu zuen, valladolidarra, gerora senarra izango zena. Ezequielek Gerra Zibilean errepublikarrekin borrokatu zuen. Preso hartu zuten eta ez zuten askatu harik eta, gerra amaitu arte. Ondoren, hiru urteko soldadutza egin behar izan zuen. Charok eta Ezequielek alaba bat izan zuen Yolanda. Ondorioz, Charok frontoian jokatzeari utzi egin zion. Askotan damutu zen hartutako erabaki hartaz. Senarra pasaporterik gabe Frantziara pasatu zen, klandestinoki, eta hantxe instalatu zen familia. Charo gurasoen etxera itzuli zen 3 urteko alabarekin.

Urte bete t´erdiz pasteleria batean lan egin zuen, harik eta Valentziako Chiqui frontoian jokatzeko eskaintza heldu zitzaion arte. Alaba gurasoen karguan utzita Valentziara joan zen jokatzea. Frontoi hartan ezaugutu zuen Eibarko María Eugenia Zubiaurre “Txeni" une hartan izen handiko erraketista.