Rosa Mercedes Ayarza

Rosa Mercedes 1881eko uztailaren 8an jaio zen. Txikitatik beti musikaren munduak liluratu zuen, piano, opera eta bals artean hazten zen. 8 urterekin bere lehen agerraldi publikoa egin zuen Politeama antzoki zaharrean eta 14 urterekin elizako koruen zuzendaria izan zen.

Kantu eta piano eskolak Claudio Rebagliati-ren eskutik jaso zituen eta interpretazio gisa nabarmendu zen errezitaldietan. Irakaskuntza zarzuelen zuzendaritzarekin txandakatu zuen. Bere ikasleak Lucrecia Sarria eta Armando Villanueva izan ziren, baita Milaneko La Scalara helduko ziren beste abeslari batzuk ere, hala nola Alejandro Granda, Luis Alva eta Ernesto Palacio. Musika hutsa alde batera utzi ez arren, bere sormen jarduera erritmoen, doinuen eta motibo folklorikoen erabilerara bideratu zuen.

Arte Lirikoaren Eskola Nazionala sortu zuen - gaur egun Musika Kontserbatorio Nazionalaren curriculumak xurgatuta - eta Peruko Egile eta Konpositoreen Lehen Elkartea ere sortu zuen.

Erakunde ugarirekin elkarlanean aritzeaz gain, tradizio herrikoiaren erreskatea burutu zuen Ayarzak. Hari esker, musika pieza ezagunak pentagrametan eta transkribatutako letrekin gorde ahal izan ziren. "Los Pregones de Lima" miresgarri bihurtu zituen kale saltzaileen kale kantak, XVII. Mendetik belaunaldiz belaunaldi transmititzen zirenak. Antzezlana 1937an estreinatu zen "Entre Nous" Elkartean.

Baina arlo hertsiki musikalean dimentsio handia hartzen du. 300 konposizio baino gehiago musika lehen eta azken arrazoia bihurtu zuen existentziaren emaitza dira.

Bere gurasoak José Ayarza eta Gómez Flores eta Rosa Morales Galup ziren, eta bere neba Alejandro Ayarza Morales ''Karamanduka'', kreoleismoaren pertsonaia nagusia. Jaiotzean bere izen osoa Rosa Mercedes Ayarza Morales zen. 1904ko urtarrilaren 1ean Benjamín Morales Del Solar-rekin ezkondu zen, beraz, bere izena Rosa Mercedes Ayarza Morales de Morales bihurtu zen. Berarekin hiru seme-alaba izan zituen: Rafael Morales Ayarza, Graciela Morales Ayarza eta Clemencia Morales Ayarza.

• Criollas de pura sepa: Rosa Mercedes Ayarza "A la vuelta de la esquina" telebistako programaren bideoa.
• Marinera Piurana San Miguel de Piura, Rosa Mercedes Ayarzaren Lucha Reyes-ek interpretatua.
• Triste con Fuga de Tondero Cuando mi guitarra llora, Rosa Mercedes Ayarzarena Andrés Veramendik jotakoa.