Rosa Menéndez
Rosa María Menéndez López (Corollos, Cudillero, Asturias, 1956ko otsailaren 12a) asturiar zientzialaria da. Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenaren (CSIC) buru izan zen lehen emakumea izan zen, eta kargu hori izan zuen 2017ko azarotik 2022ko ekainera arte.[1][2]
Rosa Menéndez | |||||
---|---|---|---|---|---|
2017 - ← Emilio Lora-Tamayo (en) - Eloísa del Pino →
| |||||
Bizitza | |||||
Jaiotza | Mongolia eta Cudillero, 1956ko otsailaren 12a (68 urte) | ||||
Herrialdea | Espainia | ||||
Hezkuntza | |||||
Heziketa | Oviedoko Unibertsitatea | ||||
Hizkuntzak | gaztelania | ||||
Jarduerak | |||||
Jarduerak | kimikaria eta ikertzailea | ||||
Enplegatzailea(k) | Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusia |
Biografia
Hasieran irakaskuntzan aritzea pentsatzen bazuen ere, Menéndez López Oviedoko Unibertsitateko Kimika Organikoan lizentziatu zen 1980an, eta ondoren unibertsitate berean doktoratu zen 1986an Caracterización de los líquidos del carbón. Técnicas de fraccionamiento y caracterización de las fracciones/ Ikatzaren likidoen karakterizazioa.[3] Zatikiak zatikatzeko eta karakterizatzeko teknikak izeneko tesiarekin.[4][5][6]
Lan ibilbidea
CSICen hasi zen lanean, Oviedoko Ikatzaren Institutu Nazionalean.[7] 2003ko maiatzean, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko ikerketa-irakasle mailara iritsi zen, barne-sustapeneko prozesu baten bidez.[8]
Bere ibilbide profesionalean, sektore elektrikoko, aeronautikoko, karbokimikoko eta petrokimikoko hainbat industriatan parte hartu zuen. Karbonozko Materialen Europako Elkarteko (ECA) buru izan zen.[9] Atzerriko zenbait ikerketa-zentrotan ere egonaldiak egin zituen, hala nola Newcastleko Unibertsitateko Northern Carbon Research Laboratories izenekoan, Erresuma Batuko Newcastle upon Tynen; Hego Carolinako Clemson Unibertsitatean, AEB; Londresko Inperial Collegen edo Nottinghameko Unibertsitatean.[10]
Ikerlari-lana materialekin eta energiarekin lotuta dago, eta ikatza bihurtzeko eta haren deribatuak birbalorizatzeko prozesuak optimizatzeaz arduratu zen, baita petroliotik eratorritakoak ere, karbono-materialen aitzindari gisa erabiliz. Grafenoari eta zenbait aplikaziotan duen erabilerari buruzko ikerketa-ildo bati ekin zion, hala nola energia-metaketan eta fusioko erreaktore nuklearretan, baita biomedikuntzan ere.[4] Eskualdeko, Espainiako eta Europako hogeita hamar ikerketa-proiektutan baino gehiagotan parte hartu zuen, horietako hogei bat ikertzaile nagusi izan zen eta bost europar koordinatu zituen. Gainera, 200 artikulu baino gehiago argitaratu zituen eragin handiko nazioarteko aldizkarietan, zenbait liburu-kapitulu, bi dibulgazio-liburu, eta hainbat doktore-tesi zuzendu zituen. Bederatzi patente ere lortu zituen.[5]
2003tik 2008ra Ikatzaren Institutu Nazionala (INCAR) zuzendu zuen, eta 2008ko maiatzetik 2009ko otsailera, CSICeko Ikerketa Zientifiko eta Teknikoko lehendakariordea izan zen. Gero, Estatuko Ikerketa Agentziako Zuzendaritza Kontseiluko, Ikerketa Jarduera Ebaluatzeko Batzorde Nazionaleko eta Asturiasko Printzerriko Aholkularitza Batzorde Zientifikoko kide zen.
Espainiako Gobernuak, Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioaren proposamenez, Rosa María Menéndez Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) lehendakari izendatzea onartu zuen, Emilio Lora Tamayo ordezkatuz.[11] Menéndez, beraz, Espainiako ikerketa-erakunde publiko handienaren buru izan zen lehen emakumea izan zen. Guztira, 13.000 ikertzaile zituen, eta horietatik %35 emakumeak ziren.[4][12] 2022ko ekainean utzi zuen, eta beste emakume batek ordeztu zuen, María Eloísa del Pino Matute andreak.[2]
2018ko ekainaren 1ean, Science Europe elkarteko lehendakariorde izendatu zuten. Irabazi-asmorik gabeko elkarte hori Bruselan dago, eta ikerketa eta berrikuntza finantzatzen duten Europako agentzia garrantzitsuenak biltzen ditu, guztira 43 erakunde, Europar Batasuneko erakundeen aurrean komunitate zientifikoaren ahotsa ordezkatzeko helburu nagusiarekin.
Margarita Salas Fundazioaren sustatzaileetako bat da, emakumeak zientzian duen zeregina defendatu eta sustatzeko.[12]
Sariak eta aintzatespenak
- 1996, "Shunk Carbon Award" saria, Shunk enpresa alemanak ikertzaile gazteei emana, karbono-materialen zientziaren garapenean egindako ekarpenagatik[10]
- 2007 "Vital Álvarez Buylla saria", UNESCOk eta Mieresko Udalak emana, zientzia garatzen eta dibulgatzen laguntzeagatik. 2009 "Zientziaren DuPont saria"[13]
- 2016 "Materialen Espainiako Elkartearen saria", ibilbide zientifikoagatik,
- 2016 "Talentu adituaren saria", Human Agek eta Cinco Díasek emana,[9]
- 2016 "Innova Diario de León saria"[5]
- 2018 "Urrezko Amuravela Saria", Cudilleroren Lagunen Elkarteak emana[14]
- 2018 Mundu osoko "Zientzialarien Taula Periodikoan" sartzea, Elementu Kimikoen Taula Periodikoaren Nazioarteko Urtea ospatzeko. 2019an Mendeléyeven argitalpenaren 15. urteurrena ospatzen du taula horrek.[15]
- 2018 "Bikaintasun kimikoaren saria", Antonio Macho Espainiako Elkarte Kimikoen Kontseilu Nagusiko lehendakariak emana[3]
- 2020 "AIQBE saria zientzia eta teknologiaren sustapen eta garapenari"[16]
Erreferentziak
- CSIC. (2019-02-15). «Presidencia» Consejo Superior de Investigaciones Científicas.
- Agencias. (2022-06-21). «Eloísa del Pino sustituye a Rosa Menéndez al frente del CSIC» El País.
- Redacción. (16 de noviembre de 2018). La asturiana Rosa Menéndez, premiada por los químicos: "Me sedujo la ciencia". , 25 or..
- «El Gobierno nombra a Rosa Menéndez nueva presidenta del CSIC, primera mujer en ocupar el puesto» La Vanguardia 17 de noviembre de 2017.
- «La científica Rosa Menéndez será la primera mujer presidenta del CSIC» El País 15 de noviembre de 2017.
- López, Rosa María Menéndez. (1986). Caracterización de los líquidos del carbón. Técnicas de fraccionamiento y caracterización de las fracciones. Universidad de Oviedo.
- «La científica Rosa Menéndez será la primera mujer en presidir el CSIC» RTVE 15 de noviembre de 2017.
- «ORDEN CTE/1315/2003, de 12 de mayo, por la que se nombran funcionarios de carrera de la Escala -5402-, Profesores de Investigación del Consejo Superior de Investigaciones Científicas» BOE (Núm. 127): 20451-20454. 28 de mayo de 2003.
- «Rosa Menéndez, científica del INCAR, premiada por su labor investigadora» La Nueva España 19 de enero de 2016.
- «La asturiana Rosa María Menéndez López, nombrada vicepresidenta del CSIC» El Comercio 16 de mayo de 2008.
- «Real Decreto 993/2017, de 17 de noviembre, por el que se nombra Presidenta de la Agencia Estatal Consejo Superior de Investigaciones Científicas a doña Rosa María Menéndez López» BOE (Núm. 280): 111268. 18 de noviembre de 2017.
- «Rosa Menéndez: «Si todo va bien, podríamos tener una vacuna muy efectiva contra la COVID-19 en el próximo año»» El Comercio 9 de agosto de 2020.
- «La química asturiana Rosa María Menéndez López, XIX Premio DuPont de la Ciencia»» Foro Química y Sociedad 27 de noviembre de 2009.
- Murias, Raquel L.. (9 de julio de 2018). XXXIX Edición del galardón con más solera de Cudillero. Rosa Menéndez: "Hay que impulsar a las jóvenes hacía las carreras científicas". , 20 or..
- «La Tabla Periódica de las Científicas | Actualidad | Naukas» naukas.com.
- Aiqbe entrega el premio al fomento de la Ciencia y la Tecnología a Rosa Menéndez, presidenta del CSIC. 28 de octubre de 2021.
Kanpo estekak
Aurrekoa: Emilio Lora-Tamayo |
Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko lehendakaria 2017 -2022 |
Hurrengoa: Eloísa del Pino Matute |