r/K selekzioaren teoria

Etenaldi ekologikoko edo esterilizatuetako ingurune nagusietan (adibidez erupzio bolkaniko garrantzitsu baten ostean, Krakatoa edo Santa Helena sumendietan bezala), r eta K hautespenek funtzio desberdinak izaten dituzte ekosistemaren birsorkuntzaren segida ekologikoan. Haien ugalketa indize altu eta oportunismo ekologikoarengatik, lehen kolonizatzaileak normalean r hautespeneko espezieak izaten dira, eta ondoren lehiakorragoak diren fauna eta flora datoz. Ingurune baten energia edukia emendatzeko ahalmena (fotosintesi bidez eguzki energia hartzeko adibidez), biodibertsitate konplexuaren hazkundearekin batera handitzen da, non r espezieak ugaritu egiten diren K estrategian posible den pikora iritsi arte.[9]

Azkenean, oreka berri batera iristen da (batzuetan komunitate klimax deitua), non r hautespena dutenak pixkanaka K estrategekin ordezkatuak izaten diren, hauek konpetitiboagoak eta sortzen ari den mikro-ingurumenaren ezaugarri berrietara hobeto egokiturik egongo dira. Tradizionalki, puntu honetara iristean biodibertsitatea bere maximora iristen zela kontsideratzen zen, espezie berri baten sarrerak espezie endemiko baten ordezkatze eta galtzea ekarriko zukeelarik.[10] Hala ere, Tarteko Asaldura Hipotesiak dio, tarteko mailako ingurune aldaketa batek, segida maila desberdinetan hutsuneak sortu ditzakeela kolonizatzaile eta lehiakorren arteko bizikidetza sustatuz eskualde mailan.

Normalean espezie mailan aplikatzen den arren, r/K hautespenaren teoria erabilgarria izaten da eboluzio ekologikoa aztertzeko orduan, eta baita subespezieen bizi historian ere. Adibidez, Afrikako ezti erlea, Apis mellifera scutellata eta Italiako erlea, Apis mellifera ligustica.[11] Espektroaren beste aldean, organismoen talde osoaren eboluzio ekologikoaren azterketarako ere erabili izan da, bakteriofagoetarako adibidez.[12]

Nahiz eta r/K teoria 1970eko hamarkadan oso erabilia izan, ikuspuntu kritikoena ekarri zuen garaia ere izan zen.[13][14][15][16][17][18][19][20] Bereziki, Stephen C. Stearns ekologoaren berrikuspen batek, aditzera eraman zuen teoriak zituen hutsuneak, eta modeloa frogatzeko orduan, datu enpirikoek eduki zezaketen interpretazio anbiguoa.[21]

1981ean, Parry-ren r/K teoriari buruzko literaturaren berrikuspen batek erakutsi zuen ez zegoela adostasunik r eta K hautespen teoriaren esanahia erabiltzen zuten ikerlarien artean, eta zalantzan jarri zuen ea ugalketa gastua eta ondorengoen kopuruaren arteko erlazioa justifikatua egon zitekeen.[22] 1982an, Templeton eta Johnsonen ikerketa batek, erakutsi zuen K estrategiaren baldintzetan zeuden Drosophila mercatorum-en populazio batek, benetan, r estrategei lotzen zitzaizkien ezaugarriak maiztasun handiagoz erakusten zituztela.[23] 1977 eta 1994 urteen artean, beste hainbat ikerketa argitaratu ziren r/K estrategien iragarpenak kontrajartzen zituztenak.[24][25][26][27]

Azkenaldian, C. S. Holling eta Lance Gundersonek bultzaturiko kapazitate adaptatiboaren panarkiaren teoriak eta erresilientziak, r/K teoriari buruzko interesa berpiztu dute eta sistema sozialak, ekonomia eta ekologia integratzeko erabiltzen ditu.[28]