Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra?

Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? Zizeronek esandako latinezko esaldia da, famatua Lehenengo Katilinariaren lehen esaldia delako. Honela euskara daiteke: «noiz arte abusatuko duzu, Katilina, gure pazientziaz?».

Zizeron Senatuan. Katilinaren kontrako diskurtsoa. Egilea: Caesare Maccari (1840-1919). Irudia 1889. urtekoa.

Hitz horiek Erromako Senatuan esan ziren K.a. 63. urteko azaroaren 8an. Hortxe Zizeronek Katilinak botere absolutua eskuratzeko prest zuen bidea salatu zuen. Honela konspirazioa garaiz aurkitu zen eta konspiratzaile guztiek Erroma utzi behar izan zuten, eta hurrengo urtean Pistoriako gudua galdu zuten.