QWERTY teklatua

QWERTY teklatua latindar alfabetoan idazteko estandar bihurtu den giltzadi edo teklatua da. Giltzadiaren goiko ezkerreko giltzekin osatutako hitza da QWERTY. Hasieran, idazmakina mekanikoen garaietan, ingeniarien kezka nagusia giltzak, azkar idazterakoan, elkar trabatuta ez geratzea izan zen. Askotan eta gutxitan erabiltzen ziren letrak tartekatu egiten ziren, asko erabiltzen ziren teklak edo giltzak elkarren ondoan ez geratzeko. Gero, idazmakina saltzaileek "typewiter" azkar idazteko erakustaldia erraz egiteko[1][2], goiko lerrora igo zuten R letra.

Latham Sholes-en giltzadia, 1878ko QWERTY giltzadi bat AEB

QWERTY teklatua Euskal Herrian
QWERTY teklatu espainiarra.
QWERTY teklatu frantsesa.
AZERTY teklatu bat; Frantzian ohikoena.

Euskal Herrian, XX. mendean eta XXI. mendean, idazmakina mekanikoekin eta ordenagailuekin, gehien erabili den teklatua QWERTY hau izan da. Euskaraz erabiltzen den letra bat, Ñ letra[3], baina, ez da teklatu frantsesarekin teklatu espainiarrarekin bezain erraz idazten.

Frantses, ingeles eta beste QWERTY teklatuetan Ñ letra eskura ez egoteak, lokalizazioak egiterakoan problemak ekarri ditu eta, noiz edo noiz, ortografia berriztatzeko proposamenak ere ekarri izan ditu. Zenbait iritzi plazaratu izan dira Ñ letra hori ordezkatzeko bizpahiru proposamenekin: n bustia idazteko, NN, NH, IN letra bikotearekin, digramarekin, idazteko proposamenak, esaterako[4].

Euskal Herriko iparraldean teklaturik ohikoena AZERTY klabierra da, frantsesez idazteko giltzadirik ohikoena Belgikan eta Frantzian.

Beste giltzadi batzuk
A black typewriter decorated with ornate floral patterns sits affixed to an iron sewing machine stand with a treadle.
Sholes & Glidden asmatzaileen idazmakina. E. Remington & Sons enpresaren hasierako ekoizpen bat

Latindar alfabetoan idazterakoan arrakasta handien izan duten giltzadiek QWERTY teklatua baino askoz gutxiago erabili izan dira:



Erreferentziak
  1. (Ingelesez) «The Origin Of QWERTY» Hackaday 2016-03-15 (Noiz kontsultatua: 2019-10-03).
  2. (Ingelesez) Gould, Stephen Jay. “The Panda’s Thumb of Techhnology”. (Noiz kontsultatua: 2019-10-03).
  3. «ñ letra (eñe) - Euskara Batuaren Eskuliburua» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2019-11-12).
  4. «Ñ zaharkitua | Babazorro» www.argia.eus (Noiz kontsultatua: 2019-11-12).

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.