Anana

Anana (Ananas comosus) berez Ameriketako tropikokoa den landarea, fruituagatik landatzen dena. Gastronomian oso estimatua da.

Anana
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaPoales
FamiliaBromeliaceae
GeneroaAnanas
Espeziea Ananas comosus
(L.) Merr.
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuakanana, piña (en) Itzuli, pineapple juice (en) Itzuli eta Yeah (en) Itzuli
Genomaren kokapenaplants.ensembl.org…

Deskribapena

Bromeliazeoen familiako[1] espezie gehienak epifitoak diren arren anana lurrean hazten da. Hosto berde argiak ditu, ezpata itxurakoak eta gogorrak, errpseta itxuran hazten direnak. 30-100 cm-ko luzera dute eta ertzetan arantza txiki zorrotzak dituzte. Gainaldea ahurra dute, euri ura erdigunera eramateko. Landarearen zurtoina gorrixka da eta 3 urte dituenean hasten da ikusgarria izaten . 1-1'5 metrotako altuera har dezake. Zurtoinetik infloreszentziak ateratzen dira buruxka itxuran eta loreak moreak dira.

Fruitua handia da, pinaburuaren antzekoa, oso mamitsua eta gozoa, jateko oso aintzat hartua.

Banaketa eta habitata

Landare tropikala da eta Hego Amerikan du jatorria. Sorleku zehatza ezagutzen ez bada ere Brasil, Paraguai eta Argentinak bat egiten duten eremuan sortuko zela iradokitzen dute ikerketek[2]. Ondoren Amazonas ibaiak eramanda Venezuelara ere iritsiko zen. K.a. 1200-800 urtearen landatu zen Perun eta K.a. 200 - K.o. 700 artean Mexiko aldean maiek eta aztekek. XVII. mendean Europara eraman zen eta handik Afrika eta Asiako eremu tropikaletara pasa zen.

Erabilera

Gastronomia

Fruitua gordinik kontsumitzen da gehien bat. Postreak egiten dira eta entsaladatan ere jaten da. Fruitua galkorra denez bestelako produktuak ere merkaturatzen dira, zukuak, jogurtak, marmeladak, izozkiak... Koktel edari batzuetako osagaia ere bada, piña colada esate baterako.

Medikuntza

Ananak duen sustantzia aipagarriena bromelina da. Elikagaiak metabolizatzen laguntzen du eta bestelako ezaugarriak ere baditu: diuretikoa da, antiseptikoa, destoxifikatzailea... Artritisa, reuma eta ziatika tratatzeko erabiltzen da.

Ekoizpena
Anana ekoizpena 2018an
Herrialdea Tonak
 Costa Rica 3.418.155
 Filipinak 2.730.985
 Brasil 2.650.479
 Thailandia 2.113.380
 Indonesia 1.805.506
 India 1.706.000
 Nigeria 1.664.510
 Txina 1.573.471

Erreferentziak
  1. The pineapple : botany, production, and uses. CABI Pub 2003 ISBN 0-85199-503-9. PMC 182530400. (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).
  2. «Pineapple» hort.purdue.edu (Noiz kontsultatua: 2022-09-20).

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.