Petro Poroxenko

Petro Poroxenko
	; Irudi gehiago
	Ahotsa
Ukrainako diputatua
; Ukrainako Presidentea
Ukrainako diputatua
Ukrainian Minister of Foreign Affairs (en)
Ukrainako diputatua
Secretary of National Security and Defense Council of Ukraine (en)
Ukrainako diputatua
; Europar Kontseiluko Biltzar Parlamentarioko ordezkoa
Ukrainako diputatua
Oposizioaren buruzagia
Bizitza
Jaiotza	Bolhrad (en) , 1965eko irailaren 26a (58 urte)
Herrialdea	Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna (1965eko irailaren 26a - 1991); Ukraina (1991 -
Bizilekua	Kiev
Familia
Aita	Oleksij Poroschenko
Ama	Yevheniia Poroshenko
Ezkontidea(k)	Maryna Poroshenko (1984 -
Seme-alabak	ikusi Oleksiy Poroshenko (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Mykhailo Poroshenko (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Institute of International Relations of Taras Shevchenko National University of Kyiv (en) ; (1982 - 1989) Bachelor of Economics (en) : nazioarteko zuzenbide, nazioarteko harremanak
Hezkuntza-maila	PhD in Law (en)
Hizkuntzak	ukrainera; errusiera; ingelesa; errumaniera; Moldaviera; bulgariera
Jarduerak
Jarduerak	enpresaburua, politikaria, diplomazialaria, ekonomialaria eta ekintzailea
	Parte-hartzailea 2019 Ukrainian presidential election (en) ; World Economic Forum Annual Meeting 2015 (en) ; World Economic Forum Annual Meeting 2016 (en) ; World Economic Forum Annual Meeting 2017 (en) ; World Economic Forum Annual Meeting 2018 (en) ; World Economic Forum Annual Meeting 2019 (en) ;
Jasotako sariak	ikusi State Prize of Ukraine in Science and Technology ; Honored Economist of Ukraine ; Order of the Republic ; Meritu Zibileko Ordenaren Gurutze Handia (2010) ; Order of Merit (Ukraine), 3rd class ; Order of Merit (Ukraine), 2nd class ; Arrano Zuriaren Ordena ; Order of Stara Planina ; Order of King Abdulaziz al Saud ; Registered firearms ; Vytautas Handiaren ordena ; Decoration for Exceptional Merits ; Order of St. Andrew ; Meritu Zibileko Ordena ; National Maltese Order of Merit ; Global Citizen Awards (2014) ;
Kidetza	9th Verkhovna Rada (en) ; 7th Verkhovna Rada (en) ; 5th Verkhovna Rada (en) ; 4th Verkhovna Rada (en) ; 3rd Verkhovna Rada (en)
Zerbitzu militarra
Gradua	supreme commander (en)
Parte hartutako gatazkak	Donbasseko gerra (2014); Errusia-Ukraina gerra (2022)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Ukrainian Orthodox Church (en) ; kristautasun ortodoxoa; Ukrainako Eliza Ortodoxoa
Alderdi politikoa	Our Ukraine (en) ; Social Democratic Party of Ukraine (united) (en) ; Eskualdeen Alderdia; European Solidarity (en)

Petro Oleksiovytx Poroxenko (ukraineraz: Петро́ Олексі́йович Пороше́нко; Bolhrad, 1965eko irailaren 26a) ukrainar enpresaburu eta politikaria da. 2014ko ekainaren 7tik 2019ko maiatzaren 20ra arte Ukrainako presidentea izan zen.[1]

Bizitza

Petro Poroxenko 1965ean jaio zen, Odesako oblasteko Bolhrad herrian[2], baina Vinnytsia hirian hazi zen. 1982-1989 bitartean, Nazioarteko Harremanak eta Nazioarteko Zuzenbidea ikasi zituen Kievko estatu-unibertsitatean[3]. Perestroika garaiko liberalizazioaz baliatu zen kakaoaren negozioan sartzeko, eta aberastasun handia bildu zuen gozogintzaren industriarekin. Hori dela eta, Txokolate erregea ezizena eman zitzaion[2]. Izan ere, Roshen, haren enpresa-taldea, gozogintzaren arloko liderra da Ekialdeko Europako zenbait herrialdeetan[2]. Horrezaz gain, automobilgintza, ontzigintza eta hedabide enpresak ere ditu[3]. Forbes aldizkariaren arabera, 1.300 milioi dolarreko dirutza dauka[4].

1998an Verkhovna Radako aulkia lortu zuen[5] Garai hartan, Leonid Kutxma presidenteari sustengua ematen zion Ukrainako Alderdi Sozial Demokratako (ukraineraz: Соцiал-демократична партiя України) kidea zen. 2000. urtean Solidaritate (ukraineraz: Солідарність, translit.: Solidarnist) alderdia eratu zuen, eta urte berean Eskualdeen Alderdiaren (ukraineraz: Партія регіонів, translit.: Partiya regioniv) sortzaileetako bat izan zen. Urte haietan Mykola Azarovekin elkarlanean aritu zen[3].

2001ean, ordea, Eskualdeen Alderdia utzi eta oposizioan zegoen Viktor Justxenkoren Gure Ukraina (ukraineraz: Наша Україна) koalizioarekin bat egin zuen. 2002ko legebiltzarrerako hauteskundeetan Radako aulkia erdietsi zuen. 2004ko presidentetzarako hauteskundeetan Justxenkoren kanpainako buruordea eta babesle nagusia izan zen[3]. Hauteskundeen ostean piztu zen Viktor Janukovitxen aurkako Iraultza Laranjaren mezenas nagusitzat hartzen da. Izan ere, bere jabetza den 5 Kanala (ukraineraz: 5 канал) telebista katea garrantzi handiko arma izan zen matxinadan[6]. Justxenko presidente bilakatu zenean, Poroxenko Segurtasun Nazional eta Defentsa Kontseiluko idazkari izendatu zuten, baina 2005eko irailean kargugabetua izan zen, ustelkeriaz akusaturik[3].

2006an Radako aulkia atxiki zuen arren, ondoko urtean hauteskundeak errepikatu behar izan ziren eta bera ez zen aurkeztu. 2009-2010 bitartean Kanpo Harremanetarako ministroa izan zen Justxenkoren gobernuan[7]. Kargu horretatik Ukraina NATOn sartzearen aldeko jarrera erakutsi zuen[8]. 2012ko martxotik abendura, berriz, Garapen Ekonomiko eta Merkataritza ministroa izan zen Viktor Janukovitxen gobernuan[9]. 2013ko azaroan sortu zen Euromaidan izeneko protestaldi europazalearen alde agertu zen, eta ekonomikoki babestu zuen[3]. Protestaldien ondorioz, 2014ko otsailean Ukrainako parlamentuak Viktor Janukovitx presidente kargutik kendu eta hauteskunde aurreratuak deitu zituen[10].

2014ko maiatzaren 25ean egin ziren presidentetzarako hauteskundeetan nagusitu zen, bozen %57 lortuta. Bigarren bozkatuena Julia Timoxenko lehen ministro ohia izan zen, %12,39arekin. Poroxenkok guztira bozen %50 baino gehiago bildu zituenez, ez zen beharrezkoa izan bigarren itzulia egitea.[11]

Erreferentziak

Petro Poroxenko Ukrainako presidente berria da dagoeneko, eitb.eus, 2014ko irailaren 8an kontsultatua
Torre, Marina, Petro Porochenko, le ″roi du chocolat″, favori des élections présidentielles en Ukraine, latribune.fr, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.
Olszanski, Tadeusz A., Wierzbowska-Miazga, Agata, Poroshenko, President of Ukraine, osw.waw.pl, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.
The World's Billionaires: Petro Poroshenko, forbes.com, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.
Ukrainako Presidentearen webgune ofiziala, president.gov.ua. 2014ko irailaren 8an kontsultatua.
Rodriguez, Mikel, ″Txokolate erregea″, tronua zain, berria.eus, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.
Ukrainian president proposes Petro Poroshenko for foreign minister, en.interfax.com.ua
Poroshenko: «Ukraine could join NATO in 1-2 years, with political, public will», kyivpost.com, 2014ko irailaren 17an kontsultatua.
L'oligarque Porochenko favori de la présidentielle ukrainienne, lapresse.ca, 2014ko irailaren 17an kontsultatua.
Velte, Samara, Viktor Janukovitx kargutik kentzea onartu du Ukrainako Parlamentuak, berria.eus, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.
Aranburu, Iera. Enpresari milioidun bat izango da Ukrainako presidente berria. argia.eus, Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0) lizentziapean argitaratua (Noiz kontsultatua: 2014-9-8).

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Petro Poroxenko

Datuak: Q58077
Multimedia: Petro Poroshenko / Q58077

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Petro Poroxenko Ukrainako presidente berria da dagoeneko, eitb.eus, 2014ko irailaren 8an kontsultatua

[torre-2] Torre, Marina, Petro Porochenko, le ″roi du chocolat″, favori des élections présidentielles en Ukraine, latribune.fr, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.

[tadeusz-3] Olszanski, Tadeusz A., Wierzbowska-Miazga, Agata, Poroshenko, President of Ukraine, osw.waw.pl, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.

[4] The World's Billionaires: Petro Poroshenko, forbes.com, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.

[5] Ukrainako Presidentearen webgune ofiziala, president.gov.ua. 2014ko irailaren 8an kontsultatua.

[mikel-6] Rodriguez, Mikel, ″Txokolate erregea″, tronua zain, berria.eus, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.

[7] Ukrainian president proposes Petro Poroshenko for foreign minister, en.interfax.com.ua

[8] Poroshenko: «Ukraine could join NATO in 1-2 years, with political, public will», kyivpost.com, 2014ko irailaren 17an kontsultatua.

[9] L'oligarque Porochenko favori de la présidentielle ukrainienne, lapresse.ca, 2014ko irailaren 17an kontsultatua.

[10] Velte, Samara, Viktor Janukovitx kargutik kentzea onartu du Ukrainako Parlamentuak, berria.eus, 2014ko irailaren 8an kontsultatua.

[11] Aranburu, Iera. Enpresari milioidun bat izango da Ukrainako presidente berria. argia.eus, Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0) lizentziapean argitaratua (Noiz kontsultatua: 2014-9-8).