Petri I.a Errusiakoa

Petri I.a Errusiakoa
	; Irudi gehiago
Errusia Guztien enperadorea
Tsar of All Russia (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Романов Пётр Алексеевич
Jaiotza	Mosku, 1672ko maiatzaren 30a (juliotar egutegia)
Herrialdea	Errusiar Tsarerria ; Errusiar Inperioa
Lehen hizkuntza	errusiera
Heriotza	San Petersburgo, 1725eko urtarrilaren 28a (juliotar egutegia) (52 urte)
Hobiratze lekua	San Petersburgoko katedrala
Heriotza modua	: Gangrena gaseosoa
Familia
Aita	Alexis I.a Errusiakoa
Ama	Natalia Naryxkina
Ezkontidea(k)	Eudoxia Lopukhina (en) (1689ko otsailaren 6a - ; Katalina I.a Errusiakoa (1707ko azaroaren 8a -
Seme-alabak	ikusi Alexei Petrovich, Tsarevich of Russia (en) ; Anna Petrovna of Russia (en) ; Elisabet I.a Errusiakoa; Natalia Petrovna (en) ; Pyotr Petrovich (en) ; Natalia Maria Petrovna (en) ; Alexander Petrovich (en) ; Pavel Petrovich Romanov (en) ; Katherine Petrovna Romanov (en) ; Margaret Petrovna Romanov (en) ; Paul Petrovich Romanov (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Natalya Alexeevna of Russia (en) ; Tsarevna Yevdokia Alekseyevna of Russia (en) ; Catherine Alekseyevna of Russia (en) ; Maria Alekseyevna of Russia (en) ; Marfa Alekseyevna of Russia (en) ; Feodosia Alekseyevna of Russia (en) ; Ivan V.a Errusiakoa; Teodoro III.a Errusiakoa; Tsarevich Alexei Alexeyevich of Russia (en) ; Tsarevich Dmitry Alexeyevich of Russia (en) ; Tsarevich Simeon Alexeyevich of Russia (en) ; Sofia Alekseievna Errusiakoa;
Leinua	Romanov dinastia
Hezkuntza
Hizkuntzak	errusiera
Jarduerak
Jarduerak	agintaria eta estatu-politikaria
Jasotako sariak	ikusi Order of the White Eagle (1712) ; Order of St. Andrew (1703) ; Order of the Elephant ; Arrano Zuriaren Ordena ;
Kidetza	Frantziako Zientzien Akademia
Gradua	jeneral
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	kristautasun ortodoxoa

Petri Handia, Petri I.a Errusiakoa edo Piotr Alexeievitx Romanov (errusieraz: Пётр Алексе́евич, Пётр I, Pyotr I, edo Пётр Вели́кий, Piotr Veliki) (Mosku, 1672ko ekainaren 9a[1] – San Petersburgo, 1725eko otsailaren 8a[2]) 1682-1721 bitartean Errusiako tsarra eta 1721etik 1725ean hil zen arte Errusiako enperadorea izan zen.

Alexis Mikhailovitx tsarraren semea eta Teodoro III.a anaiordearen ondorengoa izan zen. Errusiaren historiako agintaririk garrantzitsuenetariko bat izan zen. Erresuma modernizatzeko ahalegin handia egin zuen, zerga eta lurraldekotasun erreformetatik eguneroko ohituretara (mendebaldeko janzkera inposatu zuen, bizarra edukitzea debekatu...)

Bizitza

Alexis Mikhailovitx tsarraren semea zen. Bere anaia Ivan V.arekin batera gobernatu zuen aldi batez, baina 1696tik hil zen arte bera izan zen Errusiako tsar bakarra.

Europako kulturak eraginda, erreforma sakonak ezarri zituen administrazioan, ekonomian eta gizartean, Errusia modernizatu eta XVIII. mendeko Europako beste herrialdeekin parekatzearren. Helburu horrekin, 1697. eta 1698. urteetan Europako herrialde batzuk bisitatu zituen eta lurralde haietako aurrerapenak Errusiara eraman zituen. Estatuaren eta gudarosteen egitura errotik aldarazi zuen, eta tsarraren aginpidea indartu zuen aitoren semeen eta eliza ortodoxoaren kaltetan. Ekonomian esku hartu zuen, industria eta merkataritza indartu nahian; hala, tabakoa, gatza, potasa eta erretxina estatuaren monopolio bilakatu ziren. Zerga politikan hartu zituen neurriekin, ordea, herri xeheak lurjabeekiko zuen mendekotasuna areagotu zen, aitoren semeen esku utzi baitzuen zergak biltzea. 1703an, San Petersburgo sortu eta Errusiako hiriburu egin zuen.

Errusiako mugak zabaltzeko eta, batik bat, itsasorako irteerak segurtatzeko, gatazka asko izan zituen inguruko erreinuekin. 1695-1696 artean Otomandar Inperioaren aurka borrokatu zen; 1700-1721 bitartean, Suediaren aurka eta 1722tik 1723ra Persiaren aurka.

Beste alor askotan bezala, berrikuntza handiak sartu zituen Errusiako kulturan. Eslaviar alfabeto zaharraren ordez latinaren antzeko bat ezarri zuen 1708an, San Petersburgoko Zientzia Akademia sortu zuen 1724an, eta atzerriko liburuak itzultzeko laguntza handiak eman zituen.

Genealogia

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2014/04/22 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

Datuak: Q8479
Multimedia: Peter I of Russia / Q8479

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

Vladimir-Suzdalgo Printzerriko, Moskuko Printzerri Handiko, Errusiar Tsarerriko eta Errusiar Inperioko subiranoak
Printze Handiak	Juri Dolgoruki • Andrei I.a Bogoljubski • Mikel Vladimirkoa • Vsevolod Habi Handia • Juri II.a Vladimirkoa • Konstantino Rostovekoa • Juri II.a Vladimirkoa • Jaroslav II.a Vladimirkoa • Sviatoslav III.a Vladimirkoa • Andrei II.a Vladimirkoa • Alexandro Nevski • Jaroslav Tverkoa • Vasili Kostromakoa • Dmitri Pereslavlgoa • Andrei Gorodetskoa • Mikel Tverkoa • Juri Moskukoa • Dmitri Tverkoa • Alexandro Tverkoa • Ivan I.a • Simeon Harroa • Ivan II.a • Dimitri Donskoi • Vasili I.a • Vasili II.a • Ivan III.a Handia • Vasili III.a
Tsarrak	Ivan IV.a Izugarria • Simeon Bekbulatovitx • Ivan IV.a Izugarria • Teodoro I.a • Boris Godunov • Teodoro II.a • Dmitri I.a Errusiakoa Faltsua • Vasili IV.a • Ladislao (de iure) • Mikel I.a • Alexis • Teodoro III.a • Ivan V.a eta Petri I.a Handia (erregekideak) • Petri I.a Handia
Enperadore eta enperatrizak	Petri I.a Handia • Katalina I.a • Petri II.a • Ana • Ivan VI.a • Elisabet • Petri III.a • Katalina II.a Handia • Paulo • Alexandro I.a • Konstantino I.a (abdikatu egin zuen) • Nikolas I.a • Alexandro II.a • Alexandro III.a • Nikolas II.a • Mikel II.a (abdikatu egin zuen; inoiz ez zuten tsar aldarrikatu)