Pertinax
Publio Helvio Pertinax (latinez: Publius Helvius Pertinax; Alba, 126ko abuztuaren 1a - Erroma, 193ko martxoaren 28a) erromatar enperadorea izan zen, Komodo hil zuten egunetik bertatik (192ko abenduaren 31tik) hil zen arte.
Pertinax | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
193ko urtarrilaren 1a - 193ko martxoaren 28a ← Komodo - Didio Juliano →
188 - 189
175 - 185
| |||||||||||
Bizitza | |||||||||||
Jaiotza | Alba, 126ko abuztuaren 1a | ||||||||||
Herrialdea | Antzinako Erroma | ||||||||||
Heriotza | Erroma, 193ko martxoaren 28a (66 urte) | ||||||||||
Heriotza modua | giza hilketa | ||||||||||
Familia | |||||||||||
Aita | Helvius Successus | ||||||||||
Ama | ezezaguna | ||||||||||
Ezkontidea(k) | Flavia Titiana (en) | ||||||||||
Bikotekidea(k) | ikusi
| ||||||||||
Seme-alabak | ikusi
| ||||||||||
Hezkuntza | |||||||||||
Hizkuntzak | latina | ||||||||||
Jarduerak | |||||||||||
Jarduerak | politikaria, militarra eta soldadua | ||||||||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||||||||
Erlijioa | Antzinako Erromako erlijioa | ||||||||||
Estreinako urteak
Italian jaioa, haren aita askatutako esklaboa izan zen. Hastapenean, Pertinax gramatika irakaslea izan zen, baina etorkizun oparoagoa lortzeko nahian, armadan sartu zen.
Hurrengo partiarren kontrako gerran, ausart jokatu zuen Pertinaxek. Hortaz, postu hobeak eskuratu ahal izan zituen. Britanian, Danubioko mugan eta Dazian aritu zen.
Marko Aurelioren agintaldian, jauregiko azpijokoak baztertu zuen nolabait. Alabaina germaniarren kontrako gerretan berriro nabarmendu zen. 175ean kontsul izendatu zuten. 185 arte Mesia, Dazia, Siria eta Britania probintzietan gobernari jardun zuen.
Senatuan ere eserleku bat eskuratu zuen, harik eta Pretoriar Guardiak bizitza publikotik kanporatu zuen arte. Britaniara joan zen berriro, non armada matxinatua zegoen. Hiltzeko zorian egon zen matxinada itzaltzeko saioan, baina azkenean menderatu zituen matxinoak. 187an postua utzi behar izan zuen haren agintaldi gogorra zela kausa legioek gorrotoa ziotelako.
188an eta 189an Afrikako probintzian prokontsula izan zen. Erromara itzuli zen orduan, Komodorekin kontsulatua partekatzeko eta Pretoriar Guardiaren burua izateko. Postu horretan zegoen Komodo etxeko batek hil zuenean.
Agintean
Pertinaxen agintaldia laburra zen oso, 86 egunetakoa. Marko Aurelioren politikak berreskuratzen saiatu zen, baina aurkariak leku gehienetan aurkitu zituen.
Pretoriar Guardiak ordainsaria ederra espero bazuen ere, ez zen halakorik gertatu. Orduan, Komodoren ondare guztiak (plazer sexualetakoak ere) saldu zituzten, nahi adina diru eskuratu arte.
Konspirazio bat eten ahal izan zuen, baina bigarrenean Pretoriar Guardiak hil zuen. Enperadore izateko arriskuak ezagutzen zituen Pertinaxek. Izan ere, titulu hori ez zion semeari eman. Horrela bizitza salbatu zion.
Didio Juliano senatariak bere burua enperadore izendatu zuen. Horrek gerra zibil labur bat piztu zuen. Septimio Severo garaile aterata, enperadore berria bihurtu zen. Septimio Severok Pertinaxen agintaldia onartuta, hiltzaileak zigortu zituen eta estatu-hileta eman zion Pertinaxi.
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Pertinax |