Pelé
Edson Arantes do Nascimento (Três Corações, 1940ko urriaren 23a - São Paulo 2022ko abenduaren 29a), batez ere Pelé[1] ezizenaz ezaguna, brasildar futbolaria izan zen, zaletu eta aditu askoren iritziz inoiz izan den handiena. Mendeko Atleta titulua jaso zuen 1981ean, L'Équipe frantziar kirol-egunkariak emanik.[2]
| Pelé | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg.webp) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1995eko urtarrilaren 1a - 1998ko abenduaren 31 ← Bernard Rajzman (en)  - Rafael Greca (en) → | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bizitza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jaiotzako izen-deiturak | Edson Arantes do Nascimento | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jaiotza | Três Corações, 1940ko urriaren 23a | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Herrialdea |  Brasil | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Talde etnikoa | African Brazilians (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lehen hizkuntza | portugesa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Heriotza | Morumbi District (en) eta Albert Einstein Israelite Hospital (en) , 2022ko abenduaren 29a (82 urte) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hobiratze lekua | Memorial Necropole Ecumenica (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Heriotza modua | berezko heriotza: ondesteko minbizia organo anitzeko disfuntzio-sindromea | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Familia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aita | Dondinho | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ezkontidea(k) | Assíria Nascimento (en) (1994ko apirilaren 30a - 2008) Marcia Aoki (en) (2016 - 2022) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bikotekidea(k) | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Seme-alabak | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hezkuntza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hizkuntzak | portugesa ingelesa gaztelania | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jarduerak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jarduerak | futbolaria, politikaria, zinema aktorea eta aktorea | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Posizio edo espezialitatea | aurrelaria erdilaria | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kirol zenbakia | 10 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lateralitatea | eskuina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pisua | 74 kilogramo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Altuera | 173 zentimetro | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lantokia(k) | Brasilia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Enplegatzailea(k) | Nazio Batuen Erakundea | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jasotako sariak | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izengoitia(k) | Pelé | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pele10.org | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
       .svg.png.webp){kind=logo}   .svg.png.webp){kind=logo}   | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_rib.PNG.webp){kind=small}
_-_ribbon_bar.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
Kirol ibilbidea
Futbolerako berezko dohaina zuen: zelai gainean lasterra, bizia eta teknika trebekoa zen. Aurrelari aritzen zen maizenik, eta golak erraz sartzen zituen, bai urrundik eta bai gertutik. 1958ko Suediako Munduko Kopan (Jules Rimet lehiaketan) garaipena lortu zuen brasildar taldearekin aritu zen. 1962. eta 1970. urteetan jokatu ziren mundu lehiaketetan ere garaipena lortu zuen . Brasilen jokatu zuen Santos futbol taldean, harik eta 1974an futbola utzi zuen arte. 1975ean, ordea, futbolera itzuli zen 1977 arte, New Yorkeko Cosmos futbol taldearekin dirutza handiko kontratu bat sinatu baitzuen. Futbola utziz geroztik, kirol munduari gertutik loturik segitu zuen aditu lanetan; zenbait liburu ere idatzi zituen eta hainbat filmetan ere izan zen partaide.[3]
Futbol profesionalaren goleatzailerik onena izan zen, 1.284 gol sartu baitzituen bere ibilbide osoan. Partida bakar batean sartutako gol kopururik handiena 1964an lortu zuen: 8 gol (Santos 11-Botafogo 0). 1959ko denboraldian 127 gol sartu zituen, inoizko markarik handiena.
Brasilgo selekzioa
Brasilgo selekzioarekin 92 partida ofizial jokatu zituen eta taldeko golegilerik onena izan zen, 95 golekin, baita Munduko Txapelketetan inoizko brasildarrik onena ere (12 gol). 1958an, Munduko Txapelketa lortzen futbolaririk gazteena izan zen. Haren azken partida 1971ko uztailaren 18an izan zen, Brasil-Jugoslavia zehazki.
Futbol klubak
Brasilgo Santos FC taldean jokatu zuen 1956tik 1974 arte eta ondoren, New York Cosmos talde estatubatuarrean, 1975etik 1977 arte.
Tituluak
- Munduko Txapelketa: 1958, 1962 eta 1970.
- Kluben arteko Munduko Txapelketa: 1962 eta 1963.
- Ameriketako Askatzaileen Kopa (Taça Libertadores da América): 1962 eta 1963.
- Brasilgo Kopa: 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970 eta 1971.
- Rio-São Paulo: 1959, 1963, 1964, 1966 eta 1968.
- Campeonato Paulista: 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1973.
- Ipar-Ameriketako Txapelketa: 1977 (NY Cosmos).
Zinema
- Escape to Victory ("Ihesa ala garaipena", 1981).
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2017-1-28 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- (Ingelesez) Cuando Pel� odia llamarse Pel�. 2006-01-05 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- «Pelé. Biografía de Pelé» web.archive.org 2010-08-08 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- «elmundo.es - Mundial 2006» www.elmundo.es (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
Kanpo estekak
- Webgune ofiziala, pele10.com
| Autoritate kontrola |
|
|---|
