Paul Laffitte
Jean François Paul Laffitte edo Paul Laffitte, okzitaniera arautuan Lahita edo Lafita[1] (Bilbo, 1839ko maiatzaren 14a - ?, 1909ko iraila) Bizkaian jaiotako ekonomialari eta kazetari politikoa; bere bizitza batez ere Frantzian kokatu zen.
- Artikulu hau Bilbon jaiotako kazetariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Lafitte».
Paul Laffitte | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Bilbo, 1839ko maiatzaren 14a |
Herrialdea | Bizkaia, Euskal Herria |
Heriotza | Lion-sur-Mer, 1909ko iraila (70 urte) (70 urte) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | frantsesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | ekonomialaria |
Jasotako sariak | ikusi
|
Biografia
Bilbon jaio zen 1839an. Bere aita Jean Roger Laffitte (Paris 1807 – 1849) frantses estatuko kontsula izan zen hiriburu bizkaitarrean 1839tik 1841era eta bere ama Maria Francisca Beaskoetxea durangarra zen, 1814an jaioa. Biak 1846an ezkondu zirenean onartu zuten Paul semetzat[2].
Bere aitona Pierre[3] Jacques Laffitteren anaia zen; baionesa (1767 – 1844) Frantziako Ministro-Kontseiluko presidentea eta Frantziako Bankuko gobernadorea izan zen.
Frantses estatuan eman zen hautes-sistemaren erreformari buruzko eztabaidan parte hartze aktiboa izan zuen; zenbaitentzat[4] kazetari politiko gisa horretaz idatzi zuena oso interes handikoa da. Liberalismoa eta parlamentarismo errepublikarra defenditu zituen jarrera hauek jasotzen zituzten kritiken aurrean eta Saint-simonismoaren[5] zaleen artean kokatu zen.
Lanak
Ekonomia eta politika munduak jorratzen dituzten liburu eta idazki batzuk idatzi zituen frantsesez:
- 1886: La Parole.
- 1888: Le Suffrage Universel Et Le Régime Parlementaire.
- 1894: Lettres d'un parlementaire.
- 1896: Jéroboam ou la finance sans méningite.
- 1897: La Réforme électorale. La représentation proportionnelle.
- 1910: La Paradoxe d'égalité et la représentation proportionnelle. Deux essais de politique positive.
Aipuak
Jéroboam ou la finance sans méningite liburutik ateratako aipuak:
- « Ergel pobre bat ergela da baina ergel aberats bat aberatsa da. »
- « Frantzian esaten dizute arrautz guztiak saski berean ez ipintzeko. AEBetan ipintzeko aholkatzen dizute, betiere saskia zaintzapean baduzu. »
- « Lana inoiz metatzen ez den kapitala da. »
- « Hiru lege sorta daude: Jainkozko legeak, gizakien legeak eta elkarteen gainekoak. »
- « Administratzaile batek administratzen du, hiru administratzailek administratzeko erarik onena bilatzen dute, bost administratzailek programa kontrajarrien gainean diskutitzen dute, zazpi administratzaile kalakan ariko dira. »
- « Zoria itsua da eta diruak ez du usainik, diote esaera zaharrek. Horrexegatik finantzariak ahalegintzen dira ukimena hobetzen. »
- « Ospea ehun aldiz inprimatutako izen bat da. »
- « Kontabilitatea elkarte anonimoen gakordea da. »
- « Administrazioa berandu datozenak aurrerapenez ateratzen direnekin gurutzatzen diren lekua da. »[6]
Bibliografia
Erreferentziak
- Miquèu Groscaudek Dictionnaire étymologique des noms de famille gascons-en (Radio País, 1992, Paue) hita (arruntagoa gaskoieran) edo fita (okzitanieraren beste hizkeretan) hitzetik datorrela azaltzen du; "muga, mugarri" esan nahi du.
- Laffittetarren genealogia.
- Zerikusirik ez, bistan da, Piarres Lafitterekin.
- Bere aipamena Political uses of political representation lanean, H.S. Jones; ikus 27-29.or.
- Ideia horiek Gustave d'Eichthal eta Édouard Chartonengandik jaso zituen; azken honen alaba batekin ezkondu zen. Ikus aitaginarrebaren omenez idatzi zuen artikulua.
- Citations et proverbes webgunean.