Patrick Swayze

Patrick Swayze eta Lisa Niemi bere emaztea 1989ko Oscar Sarietako ekitaldian.

Patrick Swayze 1952ko abuztuaren 18an Houston (Texas) hirian jaio zen. Bere gurasoak Patricia Patsy Yvonne Helen koreografa, dantza irakasle eta dantzaria, eta Jesse Wayne Swayze, ingenieritza erredaktorea izan ziren[4]. Zaharragoak ziren bi arreba, Vicki Lynn (1949-1994) eta Bambi (adoptatua), eta gazteagoak ziren beste bi anai ere bazituen: Don (1958an jaioa eta bera bezala aktorea) eta Sean Kyle (1962). Swayze aktorea telebistako John Cameron Swayze esatariaren urruneko lehengusua zen, baita Henry Karnes texastar gerlari iraultzailearen ondorengoa ere. Nahiz eta "Swayze" abizena galestar jatorrikoa izan, Swayze sendia "nagusiki irlandar jatorrikoa da (ziurrenik jatorri Apache zeozerrekin batera)". Patrick Swayze hezkuntza katolikoan hazi zen, halere hainbat erlijio eta filosofia ere ikasi zituen, horien artean I Ching, T'ai Chi, Gogoeta Transzendetala, Est, Zen Archery, Arte Martzialak eta Budismoko Mahayana eta Nichiren Shoshu adarral ere.

20 urterarte Patrick Swayze Houston hiriko Oak Forest auzunean bizi izan zen, bertan St. Rose of Lima Catholic School, Oak Forest Elementary School, Black Middle School eta Waltrip High School ikastetxeetan ikasi zuelarik. Gaztetatik institutuan bere gaitasun fisiko eta arte eszenikoetan zuen interesarengatik nabarmendu zen, ballet klasikoa eta izotz patinaian jardun zuen eta atletismo eta amerikar futboleko zenbait txapelketa ere bereganatu zituelarik. Hurbil zegoen San Jacinto College institutuan bi urtez gimnastika ikasi zuen.

Belauneko arazoek kirol ibilbidea eten ziotenean, bertan behera geratu zitzaizkion amerikar futbolean jarriak zituen kirol asmoak. Kirolak laga ondoren, Harkness Ballet School eta Joffrey Ballet School ikastetxeetan balleta ikasi zuen, eta dantzari profesionala izatea lortu.

1975ean, gaztaroan bere ama Patsyren dantza ikastaroetan ezagututako Lisa Niemi aktore eta dantzariarekin ezkondu zen.

Swayze eta Paula Abdul 1990ko Grammy Sarietako ekitaldian.

Swayzen lehendabiziko agerpen profesionala Disneyeko kale martxa edo desfilean dantzari moduan izan zen. Ondoren Brodwayrako ekoizpena zen Grease antzezlanan Danny Zukoren papera antzeztu zuen[5], aurretik Skatetown, U.S.A. filman "Ace" pertsonaiaren papera antzeztuz zinemagintzan estreinatu zelarik. Telebistako M*A*S*H telesaileko Blood Brothers.("Odolezko Anaiak") kapituluan ere Sturgis pertsonaia antzeztu zuen[6] eta 1982an The Renegades telesailan[7] kale banda baten burua zen Bandit izeneko pertsonaia antzeztuz agerpen labur bat ere burutu zuen. The Outsiders filman C. Thomas Howell eta Rob Lowe aktorren anaia zaharraren papera antzeztu ondoren Swayze zinemagintza industria barnean bere leku bat egiten hasi zen. Hurrengo urtean Swayze, Howell, eta Howellen adiskidea zen Darren Dalton aktoreak Red Dawn filman berriz elkartu zien, ondoren Youngblood filman Lowe eta Swayze aktoreak bigarren adliz elkar topo egin zutelarik. Brat Pack adiskide taldeko kidetzat hartua izen da[8]. Bere lehen arrakasta Estatu Batuetako Gerra Zibilan girotutako 1985eko North and South telesaila izan zen[9].

Swayzeri behin-behineko arrakasta eta osperako ateak irikiko zizkion papera 1987ko Dirty Dancing filmako Johnny Castle dantza irakaslearena izan zen, bertan aurretik Red Dawn filman antzezpen bikote izen zen Jennifer Grey aktoresarekin batera lan egin zuelarik. Hasiera batean Dirty Dancing filma antzokietan aste batzutarako jartzeko helburua zuen kostu baxuko proiektu soil bat besterik ez zen, segituan bideo formatura igaroko zena, baina denen harridurarako nazioartean sekulako arrakasta itzela lortu zuen. Miloi bat bideo kopiaz gain saldu zituen lehendabiziko filma izan zen, 2007. urterako mundu osoan 300$ milioieko etekinak lortuak zituen, filma honetatik zenbait telesaila eta bideo-jokoen bertsioak gauzatu zirelarik. Swayzek bere antzezpenarengatik Urrezko Globo Sarientzako izendapena bereganatu zuen eta filmaren soinu bandako "She's Like the Wind" abestiak ospea irabazi zuen[10], halere ez hau zen batere izan Joe Cocker abeslariak abestu eta filman honetan entzuten den I've Had The Time Of My Life abestiaren parean jarrita, azken hau munduan edonon entzuten baitzen, baita noizbehinka gaur egun ere[11].

Patrick Swayze 1989ko Oscar Sarien ekitaldian zehar.

Dirty Dancing filmaren ondoren Swayzek bere burua paper mota batean lerrokatuegia zegoela iruditu zitzaion eta zenbait aurrerakontu txikiko filmetan agertu zen, horietatik arrakastatsuena Road House izan zelarik. Orduan 1990an Ghost filamrekin bere ibilbide guztiko goreneko gailurrera ailagetu zen, bertan Demi Moore eta Whoopi Goldberg aktoresa ospetsuekin lan egin zuelarik. Filma honek sekulako talkada izan zen estatu batuar kultura herrikoian, adibide gisa, hip-hop abestietako hitzetan "I'm Swayze" ("Swayze naiz") esaldia "I'm ghost" ("Arima bat naiz", hip-hop hizkeran "Banoa" esan nahi du), betiere filmaren izenburuari aipamena eginez. 1991an Swayzek Youngblood filma protagonizatu zuen, urte berean Keanu Reeves aktorearekin batera sufzale eta banketxe lapur talde baten kontakizuna agertzen zuen Point Break filma arrakastatsuan partehartu zuelarik[12]. Hortaz gain, People aldizkariak urte hartako "Bizidun Gizonik Sexiena" izendatu zuelarik. 1995ean To Wong Foo, Thanks for Everything! Julie Newmar filma antzeztu zuen.

1998an Kaliforniako Ione herritik hurbil Letters from a Killer filma grabatzen ari zela Swayze zaldi baten gainetik erori eta zuhaitz bat jotzean larriki zauritua suertatu zen. Bi besoak apurtu eta bizkarreko lau tendoien trokatu zitzaizkion. Filmaketa bi hilabetez eten zen, baina 1999rako estreinatu zen. Swayze bere zaurietatik sendatu zen baina 2000an Billy Bob Thornton eta Charlize Theron aktoreekin batera antzeztutako Waking Up in Reno filman eta Melanie Griffith aktoresarekin antzeztutako Forever Lulu filman bere aurreko zinemagintza ibilbidea berreskuratzeko arazoak izan zituen.

2001an Donnie Darko filman agertu zen, honetan hizlari eta pedofilo baten papera antzeztu zuelarik, eta 2004an King Solomon's Mines filman Allan Quatermain abenturazalea antzeztu zuen. Bienbitartean Dirty Dancing filmearen bigarren zatia zen Dirty Dancing: Havana Nights filman izenik gabeko dantza irakasle baten papera eginez kameo bat egin zuen.

Antzerkigintzari dagokionez, 2006ko uztailaren 27an Swayzek Guys and Dolls musikal edo antzezlanan Nathan Detroit antzeztuz estreinekoz Neil Jerzak aktorearekin batera lan egin zuen[13][14][15], eta paper horrekin 2006ko azaroaren 25rarte mantendu zen. Bere antzerkingintzako aurreko agerpenen barnean Goodtime Charley (1975)[16] eta Chicago (2003) antzezlanak daude[17].

2007an Swayzek Christmas in Wonderland filma protagonizatu zuen. Powder Blue filman rock izar bat antzeztu zuen, bitxikeri moduan Don bere anaiarekin batera lan egin zuen lehendabiziko filma izan zela aipatu behar da. 2008an Swayzek A&E Network kateko FBIari buruzko The Beast telesailan antzeztu zuen, hau bere azken antzezpena izan zelarik[18].