Parlamentu Arteko Batasuna
Parlamentu Arteko Batasuna (IPU) 1889ko ekainaren 30ean Frédéric Passyk eta William Randal Cremer-ek sortutako, parlamentuen nazioarteko erakundea da. Horrela, mundu mailan, gobernuen botere legegilea ordezkatzen duen erakunde bakarra da. Nazioarteko beste erakunde batzuek ez bezala, ez da gobernu arteko erakundea, parlamentuen arteko lankidetza sustatzeko erakundea baizik. Nazio Batuen sistemaren menpe egiten du lan, eta bere oinarrizko helburua da bakea, herrien arteko lankidetza eta erakunde ordezkariak sendotzea eta elkarrizketa politikoaren bidez lortzea. Nazioarteko erakunde politiko aitzindaritzat hartzen da, 178 parlamentu nazional afiliatu eta 12 eskualdeko parlamentu batzar elkartuekin[1][2].
Parlamentu Arteko Batasuna | |
---|---|
For Democracy. For everyone. | |
Datuak | |
Mota | gobernu arteko erakundea |
Jarduera sektorea | Activities of extraterritorial organizations and bodies (en) |
Herrialdea | Suitza |
Jarduera | |
Kidetza | Liburutegien Elkarte eta Erakundeen Nazioarteko Federazioa |
Agintea | |
Egoitza nagusi | |
Egoitza nagusi (1921–) | |
Historia | |
Sorrera | 1889 |
Sortzailea | |
Sorlekua | Paris |
webgune ofiziala |
Gaur egun, IPU Nazio Batuen parlamentuko solaskide nagusia da, eta parlamentuen ahotsa Nazio Batuen erabakiak hartzeko prozesuetara ekartzen du, aldian-aldian, bere ebazpenak Batzar Nagusian aurkeztuz, adierazpenak eginez, eztabaidetan parte hartuz eta bilerak antolatuz NBEren agendako funtsezko gaiei buruz. Eginkizun garrantzitsu hori aintzat hartuta, 2002an, Nazio Batuen Erakundeak behatzaile iraunkorraren estatusa eman zion.
Egoitza
Munduko Parlamentu Arteko Batasunaren Estatutuen 2. artikuluaren arabera, bere egoitza Genevan (Suitza) dago.
Helburuak
UPIk Nazio Batuen helburuak partekatzen ditu; bere ahaleginak onartzen, eta harekin estuki lan egiten du. Halaber, eskualdeko parlamentu arteko erakundeekin eta ideal beretan inspiratutako nazioarteko, gobernu arteko eta gobernuz kanpoko erakundeekin lankidetzan aritzen da. Helburu hauek ditu[1]:
- Herrialde guztietako parlamentu eta parlamentarien arteko harremanak, koordinazioa eta esperientzia-trukea sustatzea.
- Nazioarteko intereseko gaiak aztertzea eta horiei buruz hitz egitea, parlamentuen eta haien kideen ekintza sortzeko.
- Giza eskubideen defentsan eta sustapenean laguntzea, esparru unibertsala dutenak eta haien errespetua demokrazia parlamentarioaren eta garapenaren funtsezko faktorea baita.
- Erakunde ordezkarien funtzionamendua hobeto ulertzen laguntzea eta haien jarduteko bideak indartzen eta garatzen laguntzea.
Organoak
Hauek dira Parlamentua Arteko Batasunaren organoak: Batzarra, Zuzendaritza Batzordea, Batzorde Betearazlea eta Idazkaritza[1].
Batzarra
Parlamentu Arteko Batasuna urtean bitan bilduko da batzarrean, IPUren eskumenekoak diren gai guztiak eztabaidatzeko, eta horiei buruzko gomendioak formulatuko ditu, Erakundearen iritzia adierazten dutenak. Batzarra IPUko kideek ordezkari gisa izendatutako parlamentariek osatuko dute. Kideek gizonezko zein emakumezko parlamentariak sartu behar dituzte beren ordezkaritzetan, eta haien ordezkaritza bermatzen ahaleginduko dira, berdintasunean. IPUko kide batek Batzarrean eskuordetutako legebiltzarkideen kopurua aldatu egiten da estatuko biztanleriaren arabera, eta ezin izango da, inolaz ere, zortzi baino gehiagokoa izan herrialdea 100 milioi biztanle baino gutxiagokoa bada, eta hamar baino gehiagokoa biztanle kopuru hori baino handiagoa duten herrialdeetako Parlamentuentzat. Batzar bakoitzaren lekua eta eguna Zuzendaritza Batzordeak ezarriko du. Salbuespenezko kasuetan, Zuzendaritza Batzordeak batzar lekua eta eguna aldatzea edo ez biltzea erabaki dezake. Premiazko kasuetan, Parlamentu Arteko Batasuneko presidenteak erabaki hori hartu ahal izango du Batzorde Betearazlearekin adostuta[1].
2018. urtera arte, 138 batzar egin dira, lehenengoa Paris hirian, Frantzian, 1889an. Batzar gehienak Suitzako Geneva hirian egin dira, IPUren egoitzan, guztira 18. Suitza da batzar gehien antolatu dituen herrialdea, guztira 22 batzarrekin. Alemanian, 5 batzar egin dira, horietako bakoitzean errepublikaren izena aldatu zen; lehenengoa, Alemaniako Inperio gisa; gero, Weimar Errepublika gisa; gero, Alemaniako zatiketa garaian, lehenik Mendebaldeko Alemanian, ondoren, Ekialdeko Alemanian, eta geroago Alemania gisa. 1984az geroztik, urtean bi batzar egiten dira. Era berean, IPUren batzarra kontinente guztietan egin izan da. Jarraian, egindako bileren zerrenda:
Ordena | Lekua | Herrialdea | Urtea |
---|---|---|---|
141. | Belgrad | SRB | 2019 |
140. | Doha | QAT | 2019 |
139. | Geneva | SWI | 2018 |
138. | Geneva | SWI | 2018 |
137. | San Petersburgo | RUS | 2017 |
136. | Daca | BAN | 2017 |
135. | Geneva | SWI | 2016 |
134. | Lusaka | ZAM | 2016 |
133. | Geneva | SWI | 2015 |
132. | Hanói | VIE | 2015 |
131. | Geneva | SWI | 2014 |
130. | Geneva | SWI | 2014 |
129. | Geneva | SWI | 2013 |
128. | Quito | ECU | 2013 |
127. | Quebec | CAN | 2012 |
126. | Kampala | UGA | 2012 |
125. | Berna | SWI | 2011 |
124. | Panama Hiria | PAN | 2011 |
123. | Geneva | SWI | 2010 |
122. | Bangkok | THA | 2010 |
121. | Geneva | SWI | 2009 |
120. | Addis Abeba | ETH | 2009 |
119. | Geneva | SWI | 2008 |
118. | Lurmutur Hiria | RSA | 2008 |
117. | Geneva | SWI | 2007 |
116. | Bali | INA | 2007 |
115. | Geneva | SWI | 2006 |
114. | Nairobi | KEN | 2006 |
113. | Geneva | SWI | 2005 |
112. | Manila | PHI | 2005 |
111. | Geneva | SWI | 2004 |
110. | Mexiko | MEX | 2004 |
109. | Geneva | SWI | 2003 |
108. | Santiago (Txile) | CHI | 2003 |
107. | Marrakex | MAR | 2002 |
106. | Uagadugu | BFA | 2001 |
105. | Habana | CUB | 2001 |
104. | Jakarta | INA | 2000 |
103. | Amman | JOR | 2000 |
102. | Berlin | GER | 1999 |
101. | Brusela | BEL | 1999 |
100. | Mosku | RUS | 1998 |
99. | Windhoek | NAM | 1998 |
98. | Kairo | EGY | 1997 |
97. | Seul | KOR | 1997 |
96. | Pekin | CHN | 1996 |
95. | Istanbul | TUR | 1996 |
94. | Bukarest | ROM | 1995 |
93. | Madril | ESP | 1995 |
92. | Kopenhage | DEN | 1994 |
91. | Paris | FRA | 1994 |
90. | Canberra | AUS | 1993 |
89. | New Delhi | IND | 1993 |
88. | Stockholm | SWE | 1992 |
87. | Jaunde | CMR | 1992 |
86. | Santiago (Txile) | CHI | 1991 |
85. | Piongiang | PRK | 1991 |
84. | Punta del Este | URU | 1990 |
83. | Nikosia | CYP | 1990 |
82 | Londres | GBR | 1989 |
81. | Budapest | HUN | 1989 |
80. | Sofía | BUL Bulgaria | 1988 |
79. | Guatemalako Hiria | GUA | 1988 |
78. | Bangkok | THA | 1987 |
77. | Managua | NIC | 1987 |
76. | Buenos Aires | ARG | 1986 |
75. | Mexiko Hiria | MEX | 1986 |
74. | Ottawa | CAN | 1985 |
73. | Lome | TOG | 1985 |
72. | Geneva | SWI | 1984 |
71. | Geneva | SWI | 1984 |
70. | Seul | KOR | 1983 |
69. | Erroma | ITA | 1982 |
68. | Habana | CUB | 1981 |
67. | Berlin | GDR Alemaniako Errepublika Demokratikoa | 1980 |
66. | Caracas | VEN Venezuela | 1979 |
65. | Bonn | GER Mendebaldeko Alemania | 1978 |
64. | Sofia | BUL Bulgaria | 1977 |
63. | Madril | ESP Espainia | 1976 |
62. | Londres | GBR | 1975 |
61. | Tokio | JAP | 1974 |
60. | Erroma | ITA | 1972 |
59. | Paris | FRA | 1971 |
58. | Haga | NED | 1970 |
57. | New Delhi | IND | 1969 |
56. | Lima | PER | 1968 |
55. | Teheran | Iran Iran | 1966 |
54. | Ottawa | CAN | 1965 |
53. | Kopenhage | DEN | 1964 |
52. | Belgrad | YUG | 1963 |
51. | Brasilia | BRA | 1962 |
50. | Brusela | BEL | 1961 |
49. | Tokio | JAP | 1960 |
48. | Varsovia | POL | 1959 |
47. | Rio de Janeiro | BRA | 1958 |
46. | Londres | GBR | 1957 |
45. | Bangkok | THA | 1956 |
44. | Helsinki | FIN | 1955 |
43. | Viena | AUT | 1954 |
42. | Washington | USA | 1953 |
41. | Berna | SWI | 1952 |
40. | Istanbul | TUR | 1951 |
39. | Dublin | IRL | 1950 |
38. | Stockholm | SWE | 1949 |
37. | Erroma | ITA | 1948 |
36. | Kairo | EGY | 1947 |
35. | Oslo | NOR | 1939 |
34. | Haga | NED | 1938 |
33. | Paris | FRA | 1937 |
32. | Budapest | HUN Hungariako Erresuma | 1936 |
31. | Brusela | BEL | 1935 |
30. | Istanbul | TUR | 1934 |
29. | Madril | ESP | 1933 |
28. | Geneva | SWI | 1932 |
27. | Bukarest | ROM | 1931 |
26. | Londres | GBR | 1930 |
25. | Berlin | Weimarko Errepublika | 1928 |
24. | Paris | FRA | 1927 |
23. | Washington | USA | 1925 |
Ottawa | CAN | ||
22. | Berna | SWI | 1924 |
21. | Kopenhage | DEN | 1923 |
20. | Viena | AUT | 1922 |
19. | Stockholm | SWE | 1921 |
18. | Haga | NED | 1913 |
17. | Geneva | SWI | 1912 |
16. | Brusela | BEL | 1910 |
15. | Berlin | Alemaniar Imperioa | 1908 |
14. | Londres | GBR | 1906 |
13. | Brusela | BEL | 1905 |
12. | Saint Louis (Missouri) | USA | 1904 |
11. | Viena | Austria-Hungariako Inperioa | 1903 |
10. | Paris | FRA | 1900 |
9. | Cristianía | Suecia-Noruega | 1899 |
8. | Brusela | BEL | 1897 |
7. | Budapest | Austria-Hungariako Inperioa | 1896 |
6. | Brusela | BEL | 1895 |
5. | Haga | NED | 1894 |
4. | Berna | SWI | 1892 |
3. | Erroma | ITA Italia | 1891 |
2. | Londres | GBR | 1890 |
1. | Paris | FRA | 1889 |