Panmela Castro

Panmela Rio de Janeiroko[8] Penha auzo pobrean jaio eta hazi zen. Rio de Janeiroko Unibertsitate Federaleko Arte Ederren Eskolako pinturako batxilergoa eta Rio de Janeiroko Estatuko Unibertsitateko Arte Garaikideen Prozesu Artistikoetako Masterra izanik, gorpuztasunarekin eta hiriarekiko elkarrizketarekin lotutako gaiek dute eragina bere artean.[9][10]

Panmela, zeinak baitio Brasili nahastuta dagoela, neska zuri gisa hazi zuen Río de Janeiroko Penhako klase ertain apaleko bere familia kontserbadoreak.

Bere ama Elizabeth andreak hainbat finantza-zailtasuni egin behar izan zion aurre, eta indarkeria pairatu zuen lehen senarrarengandik, harik eta ihes egin eta beste gizon batekin ezkontzea erabaki zuen arte. Hark bizitza duinagoa eskaini zion eta Panmela alaba gisa hazi zuen. Hala ere, 15 urte zituela, aita berriak kiebra egin zuen. Adin horretan, oraindik oso gaztea zela, hasi zen artista lanean, etxeko zametan laguntzeko.

Río de Janeiron 1981ean jaiotako kale-artista. Haren kaleko lanaren oinarrian daude kaleko bere bizipenak eta sexismoaren aurkako borroka. 2013an, munduko lider gazte izendatu zuten Munduko Ekonomia Foroan[11]. 2010eko hamarkadatik, nazioartean ezagutua da.

Familia-ingurune ezegonkor batean, Panmelak gurasoen etxea utzi eta Rio hiriko favela arriskutsuenetako bat den Manguinhosen bizitzea erabaki zuen. Errealitate berriko gastuak bermatzeko, jendea marrazten hasi zen kalean, eta marrazki bakoitzeko erreal bat kobratzen zien irudian marraztutako pertsonei.

Anarkia Boladona izengoitia hartu zuen, karioka graffiti mugimenduan parte hartu zuenean. Orduan, gehiengoz gizonek osatua zen mugimendu hori, eta Panmela izan zen, bere etiketa pulberizatzeko, eraikinak eskalatu zituen bere belaunaldiko lehen neska, eta, gainera, legez kanpoko esku-hartzeak egin zituen hiri osoan. Ordutik, lehen graffitiak egiten hasi zen, eta lehenetako bat izan zen Rioko trenak pintatzen.

2005ean, Panmela zafratu zuten, eta legez kanpoko atxilotu, eta, hortik aurrera, hormairudietan mantendu zen pintura, zeinetan adierazi ahal izan baitu familia-indarkeriaren esperientzia traumatikoa. Graffitia salaketa-modu bat da harentzat, eta historia horrek bere koadroetan eta performaceetan eragina du egun oraindik.

Graffitiarekin batera, artista (bere izen zibila arte-izen gisa hartu duena jada) bere obretan hasi zen botere-harremanak aztertuz probokatzen eta polemizatzen kalearekin eta patriarkatuak ezarritako egiekin, besteak beste, emakumeen gorputzarekiko, sexualitatearekiko eta subjektibotasunarekiko ezarriak. Bere arte-ekoizpenaren murrizketen kreazioa errebokatu zuen, bere bizimodu gisa ulertzen baitu artea. Hala, bere esperientzia pertsonalak, barne-jarrerak, ezohiko ibilbide-aukerak eta kalearekiko elkarrizketa izango lirateke prozesurik garrantzitsuena, obra bera, funtsean.

Bere lehen performance publikoa Eva erakusketan egin zuen. 2016an, bere bi performance sekuentzialak aurkeztu zituen: "Porquê?" Bispo do Rosário Arte Contemporânea museoan, non ibili baitzen soineko arrosa erraldoi batekin eta bularrean bizarra mozteko makina batekin "Zergatik?" hitza urratu zuen; eta bigarrena, "Imitação da Rosa", non jendea gonbidatu baitzuen Errepublikaren Museoan siamdar jantzi bat jantzita ibiltzera.

Graffitian eta performance-an aldi luzea eman ondoren, Panmela Castrok haurtzaroko eta gaztaroko oroitzapenak berrikusi, bere prestakuntza akademikoa berreskuratu eta pintura batzuk egin zituen. Pintura horietan, artista gisa dituen nahiak eta dilemak azaldu zituen, eta, nazioartean ezaguna izan arren eta jada prekarietatean bizi ez arren, biziaren hauskortasunei aurre egin behar die, bereziki iraganak oroitaraziei. Gaur egungo pinturetan, Panmelak eguneroko bizitzako arazoak jorratzen ditu, Expurgo seriean ikus daitekeen bezala, edo oroitzapenak, Saudade seriean aurkezten den bezala, eta baita axolagabekeria-arazoak, onarpen-arazoak eta arrazakeria-estrukturalekoak ere, Mulheres Negras Não Recebem Flores seriean intimoki ageri diren bezala.

Rede Nami hiri-sarea eratu zuen. Sare horretan, hiriko emakume artistek genero-desberdinkeriaren inguruko sentsibilizazioa egiten baitute arte publikoaren, graffitien eta Rioko tailerren bidez. Rede Namik emakume eta neskentzako tailerrak ere antolatzen ditu Brasilen, familia-indarkeriaz jarduteko eta graffitiaren artea erakusteko.

Gaur egun, Panmelak munduko hainbat tokitan sustatzen du bere misioa, eta, horretarako, hitzaldiak, erakusketak eta tailerrak antolatzen ditu jaialdi eta foroetan (Nazio Batuak, Estatu Amerikarren Erakundea, Rosa Luxemburg Fundazioa, Ayara familiaren fundazioa, Manifesto jaialdia, FASE eta Caramundo). Horma-irudiak egin eta hainbat herrialdetan erakusketak egiteaz gain, hainbat sari eta aintzatespen jaso ditu: besteak beste, 2009ko hamarkadako graffitigilearen Hutúz saria eta, giza eskubideen kategorian, Vital Voices Global Leadership Awards saria. Hala, saritu hauen taldean sartu da: Michelle Bachelet Txileko presidentea; Somaly Mamemakumeen salerosketaren aurkako borrokan aitzindaria; Muhammad Yunus Nobel sariduna, eta Hillary Clinton idazkari estatubatuarra. 2012an, Diller Von Furstenberg familiaren fundazioak ohoratu zuen, Diane von Fürstenberg moda-diseinatzaile ezagunaren DVF Awards sariak eman zizkion, beste emakume batzuei bezala, hala nola Oprah Winfreyri. Newsweek Magazine aldizkariaren zerrendan sartu zen mundua "astintzen" duten 150 emakumeetako bat bezala, eta, 2017an, W Magazine zerrendan izendatu zuten, ezberdintasuna markatzen duten belaunaldi berriko 18 aktibisten izenen artean.

• Graffiti
• Art urbain