Otsailaren 21
Otsailaren 21a gregoriotar egutegiaren urteko berrogeita hamabigarren eguna da. 313 egun falta dira urtea amaitzeko, 314 egun bisurteetan.
|
|
|
_Campus_Party_2010_Dia2_(4523460120)_(cropped).jpg.webp)
.jpg.webp)
.jpg.webp)
Gertaerak
Euskal Herria
- 1468 – Elorrion ganboatarren bandoko Marzana etxeko gizonak eta haien aliatuek oinaztarrak menderatu zituzten.
- 1874 – Karlistek Bilboko setioa hasi zuten Bigarren Karlistaldian. Maiatzaren 2ra arte iraun zuen. Setioan zehar, karlistek hiria bonbardatu zuten.
Mundua
- 1848 – Manifestu Komunista lehen aldiz argitaratu zen
- 1916 – Verdungo gudua hasi zen, Lehen Mundu Gerrako luzeena eta historiako gogorrenetakoa.
- 1965 – Malcolm X Ameriketako Estatu Batuetako politikari afroamerikarra hil zuten.
- 1972 – Richard Nixonen Txinarako bisita ospetsua, AEBtako presidente baten lehena, hasi zen.
- 2006 – E.On konpainiak Endesa erosteko eskaintza egin zuen, aurretiaz Gas Naturalek eginikoan baino %29 gehiago ordainduz.
- 2023 – Errusiak START Berria arma nuklearrak murrizteko tratatuan parte hartzeari utzi zion.
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
- 2003 – Gods and Generals filma estreinatu zen, Ronald F. Maxwellek zuzendu eta Jeff Daniels, Stephen Lang eta Robert Duvall aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia
Kirolak
Mundua
- 1885eko Home Nations Txapelketa eten egin zen. Ez zen beraz txapeldunik izendatu.
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1722 – Andrés Agustín Orbe, lehendabiziko Valdespinako markesa (h. 1754).
- 1744 – Joseph-Jacques Loison, frantziar apaiz katolikoa, Baionako apezpikua izandakoa, Saint-Michel-de-Mauriennen (h. 1820).
- 1773 – Migel Antonio Zumalakarregi, gipuzkoar politikaria (h. 1846).
- 1798 – Pierre-Michel Martin, Lubize, lapurtar antzerkigile eta libretista (h. 1863).
- 1802 – José Félix Allende-Salazar, bizkaitar militar eta politikaria (h. 1893).
- 1803 – Pedro Egaña, arabar politikaria (h. 1885).
- 1885 – Tomás Jiménez Gutiérrez, nafar musikagilea eta apaiza (h. 1957).
- 1897 – José Daniel Lacalle, euskal herritar militarra, Espainiako Aire Ministroa (h. 1981).
- 1904 – Mariano Juaristi, Atano III.a, esku huskako gipuzkoar pilotaria, sekula izan den onenetakoa (h. 2001).
- 1905 – Manuel Ibarra, bizkaitar futbolaria (h. 1990).
- 1914 – Juan Eraso, nafar musikari eta abesbatza zuzendaria (h. 2002).
- 1922 – Carmen Balenziaga, gipuzkoar aktorea (h. 2000).
- 1928 –
- Óscar Elgezabal, bizkaitar txirrindularia (h. 2018).
- José Ibarburu, gipuzkoar arraunlaria (h. 2018).
- 1929 – Imanol Laspiur, gipuzkoar idazlea (h. 1998).
- 1934 – Manuel Etura, bizkaitar futbolari ohia.
- 1946 –
- Arantxa Madariaga Iragorri, gipuzkoar irakaslea eta euskaltzalea.
- Pantxo Purroy, nafar zoologia doktorea, katedratikoa, idazlea eta kazetaria.
- 1959 – Christian Abart, lapurtar antzezlea.
- 1962 – Cristina Garmendia, donostiar biologoa eta enpresaria.
- 1966 –
- Enrique Ayúcar, bizkaitar futbolari ohia.
- Roberto Martínez Celigüeta, nafar futbolari ohia.
- 1969 –
- Marc Armspach, euskal komikigilea, Bordelen.
- Jon Lazkano, gipuzkoar alpinista.
- 1972 – Erkaitz Elkoroiribe, bizkaitar txirrindulari ohia.
- 1974 –
- Iván Campo, gipuzkoar futbolari ohia.
- Lolo Encinas, gipuzkoar saskibaloi entrenatzaile ohia.
- 1975 –
- Iban Arantzabal, gipuzkoar filologo, blogari eta kazetaria.
- Eneko Knörr, teknologiaren munduko ekintzaile arabarra.
- 1977 –
- Aitor Blanco, arabar futbolaria.
- Imanol Epelde Pagola, gipuzkoar euskara irakaslea, idazlea, blogari, musikagile eta youtuberra.
- 1979 – Jon Barberena, nafar idazlea eta bertsolaria (h. 2019).
- 1983 – Sylvain Franco, lapurtar futbolari ohia.
- 1989 – Jon Insausti, EAJko gipuzkoar politikaria.
- 1990 – Irene San Sebastián, gipuzkoar txirrindularia.
- 1993 –
- 1997 – Ander Torriko, gipuzkoar eskubaloi jokalaria.
- 1999 –
- Unai Dufur, nafar futbolaria.
- Miren Garmendia, gizpukoar traineru-patroia.
Mundua
- 1591 – Gérard Desargues, frantziar ingeniaria eta matematikaria.
- 1621 – Rebecca Nurse, Salememgo sorginkeria prozesuan sorginkeria leporatuta urkatu zuren emakumea (h. 1692).
- 1728 – Petri III.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (h. 1762).
- 1779 – Friedrich Carl von Savigny, alemaniar legelari eta historialaria (h. 1861).
- 1791 – Carl Czerny, austriar musikagile, irakaslea eta piano-jotzailea (h. 1857).
- 1792 – Antonio López de Santa Anna, mexikar militarra eta politikaria (h. 1876).
- 1801 – John Henry Newman, ingeles teologo, idazle eta kardinala (h. 1890).
- 1815 –
- Charles Frederick Henningsen, anglo-estatubatuar idazle eta mertzenarioa (h. 1877).
- Ernest Meissonier, frantziar margolaria (h. 1891).
- 1817 – José Zorrilla, espainiar antzerkigilea (h. 1893).
- 1821 – Lola Montez, irlandar dantzari, aktore eta kortesana (h. 1861).
- 1836 – Léo Delibes, frantziar musikagilea (h. 1891).
- 1838 – Josef Popper-Lynkeus, austriar soziofilosofo, ingeniari eta idazlea (h. 1921).
- 1844 – Charles-Marie Widor, frantziar musikagilea, organo-jotzailea eta irakaslea (h. 1937).
- 1856 – Paul Puhallo von Brlog, Austria-Hungariako armadaren Jeneral serbo-kroaziarra (h. 1926).
- 1857 – Jules de Trooz, Belgikako lehen ministroa (h. 1907).
- 1859 – Mikhail Rodzianko, errusiar politikari liberal-kontserbakorra (h. 1924).
- 1866 – August von Wassermann, alemaniar bakteriologoa (h. 1925).
- 1870 – Manuel Gómez-Moreno, espainiar historialaria eta arkeologoa (h. 1970).
- 1875 – Jeanne Calment, dakigula orain arte gehien bizi izan den gizakia, 122 urte eta 164 egunekin (h. 1997).
- 1876 – Joseph Meister, amorruaren txertoa lehenengoz hartu zuen gizakia eta infekzio horri arrakastaz aurre egin zion lehena (h. 1940).
- 1885 – Sacha Guitry, frantziar aktore, zuzendari, gidoilari eta antzerkigilea (h. 1957).
- 1888 – José Félix Estigarribia, Paraguaiko presidente eta diktadorea (h. 1940).
- 1891 – Seán Heuston, irlandar errepublikarra, 1916ko Pazko Matxinadako buruzagietako bat (h. 1916).
- 1893 –
- Gunnar Malmquist, suediar astronomoa (h. 1982).
- Andrés Segovia, Salobreñako I. markesa, espainiar gitarrista (h. 1987).
- 1895 – Henrik Dam, daniar biokimikari eta fisiologoa, 1943ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1976).
- 1897 – Henry Everard, Rhodesiako presidentea (h. 1980).
- 1900 – Madeleine Renaud, frantziar antzezlea (h. 1994).
- 1903 –
- Anais Nin, frantziar-estatubatuar idazlea (h. 1977).
- Raymond Queneau, frantziar idazlea (h. 1976).
- 1904 – Aleksei Kosygin, sobietar politikaria (h. 1980).
- 1907 – W. H. Auden, ingeles poeta, XX. mendeko poetarik handienetarikotzat hartua (h. 1973).
- 1908 – Svatopluk Čech, txekiar poeta eta eleberrigilea (h. 1908).
- 1912 – Nikita Magaloff, errusiar-suitzar pianista (h. 1992).
- 1917 – Victor Marijnen, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1975).
- 1921 – John Rawls, estatubatuar filosofo eta irakaslea (h. 2002).
- 1922 – Pierre Hadot, frantziar filosofo, filologo eta historialaria (h. 2010).
- 1924 –
- Thelma Estrin, estatubatuar informatikaria, ingeniaritza biomedikoan eta sistema adituetan aitzindaria (h. 2014).
- Robert Mugabe, Zimbabweko presidentea, gutxiengo zurien aginteari amaiera eman zion askapen mugimenduaren buruzagietako bat (h. 2019).
- José de Lima, brasildar elizgizona (h. 2013).
- 1925 –
- Tom Gehrels, estatubatuar astronomoa (h. 2011).
- Sam Peckinpah, estatubatuar zinema zuzendari eta zinema, antzerki eta telebistako gidoigilea (h. 1984).
- 1927 – Hubert de Givenchy, frantziar jostuna (h. 2018).
- 1928 –
- Amparo Dávila, mexikar idazlea (h. 2020).
- Martim Francisco, brasildar futbol entrenatzailea, 4-2-4aren asmatzailea (h. 1982).
- Elisa Mújica, kolonbiar idazlea (h. 2003).
- 1929 –
- Arturo Fernández, espainiar aktore eta telebista aurkezlea (h. 2019).
- Roberto Gómez Bolaños, Chespirito, mexikar aktore, idazle, gidoilari, musikagile, zuzendari eta telebista ekoizlea (h. 2014).
- 1930 – Enrique Tábara, ekuadortar marrazkigilea (h. 2021).
- 1933 –
- Bob Rafelson, estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari eta ekoizlea (h. 2022).
- Nina Simone, estatubatuar abeslari, konpositore, piano jotzaile eta giza eskubideen aldeko aktibista (h. 2003).
- 1937 – Harald V.a Norvegiakoa, Norvegiako erregea.
- 1938 – Lester Bird, Antigua eta Barbudako 2. lehen ministroa (h. 2021).
- 1940 –
- Bruno Bolchi, italiar futbolaria eta futbol entrenatzailea (h. 2022).
- John Lewis, estatubatuar ekintzaile eta politikaria, Eskubide zibil eta politikoen aldeko buruzagia (h. 2020).
- 1941 – Victoria Camps, kataluniar filosofoa.
- 1942 – Margarethe von Trotta, alemaniar aktorea, zinema zuzendaria eta gidoilaria, Alemaniako Zinema Berriaren ordezkarietako bat.
- 1946 –
- Anthony Daniels, britainiar aktorea.
- Alan Rickman, britainiar aktore eta zinema zuzendaria (h. 2016).
- 1950 – Sahle-Work Zewde, Etiopiako presidentea, kargua betetzen duen lehen emakumea.
- 1951 –
- Humberto Gatica, txiletar-estatubatuar grabazio ingeniaria, nahasketa ingeniaria eta disko ekoizlea.
- Armand Vaquerin, frantziar errugbilaria (h. 1993).
- 1953 – William Petersen, estatubatuar aktore eta ekoizlea.
- 1955 –
- Kelsey Grammer, estatubatuar aktore, komediante, produktore, zuzendari, idazle, abeslari eta aktibista.
- Josep Piqué, PPko kataluniar politikaria (h. 2023).
- 1957 – Carlos Renato Frederico, brasildar futbolari ohia.
- 1958 – Mary Chapin Carpenter, estatubatuar country eta folk musika kantautorea.
- 1959 – Ángel José Sarrapio, espainiar txirrindulari ohia.
- 1961 – Abhijit Banerjee, indiar ekonomialaria, 2019ko Ekonomiako Nobel Saria.
- 1962 –
- Chuck Palahniuk, estatubatuar eleberrigile eta freelance kazetaria.
- David Foster Wallace, estatubatuar idazle eta irakaslea (h. 2008).
- 1965 – Evair, brasildar futbolari ohia.
- 1968 –
- Dan Calichman, estatubatuar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- Donizete Oliveira, brasildar futbolari ohia.
- 1972 – Miyuki Okabe, japoniar jatorriko brasildar telekomunikazio ingeniari elektronikoa eta abenturazalea.
- 1973 – Elsa Girardot, ezpata modalitateko frantziar eskrimalaria (h. 2017).
- 1977 – Jonathan Safran Foer, estatubatuar eleberrigilea.
- 1979 –
- Ayumi Hara, japoniar futbolari ohia.
- Jennifer Love Hewitt, estatubatuar aktore eta abeslaria.
- Jordan Peele, estatubatuar zinema eta telebista zuzendaria, gidoigilea, ekoizlea, aktorea eta umorista.
- 1980 – Jigme Khesar Namgyel Wangchuck, Bhutango Dragoi Erregea.
- 1981 – Floor Jansen, herbeheretar musikaria, Nightwish taldeko abeslaria.
- 1983 –
- Daniel Ek, suediar enpresaburu eta teknologoa, Spotifyren sortzaile-kidea.
- Mélanie Laurent, frantziar aktore, zuzendari eta idazlea.
- Michelle Suárez Bértora, uruguaitar abokatu, politikari, idazle eta ekintzaile transexuala.
- 1985 – Georgios Samaras, greziar futbolaria.
- 1986 – Carmen Moore, estatubatuar aktorea eta modelo eta aktore pornografikoa (h. 2018).
- 1987 –
- Eniola Aluko, anglo-nigeriar futbolari ohia, komentarista eta exekutiboa.
- Elliot Page, kanadar aktorea.
- 1989 – Corbin Bleu, estatubatuar pop-abeslaria.
- 1992 – Jonathan Nanizayamo, kongoar futbolaria.
- 1996 – Sophie Turner, ingeles aktorea.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1652 – Beltran Velez Gebarakoa, euskal herritar politikaria.
- 1913 – Isidro Alegria, nafar musikaria, Santanderren (j. 1852).
- 1936 – Faustin Bentaberri, euskal musikaria, dantzaria eta koreografoa (j. 1869).
- 1938 – Carlos de Haya, bizkaitar hegazkinlaria, Gerra Zibil garaian matxinoen alde egin zuena, Teruelen (j. 1902).
- 1954 – Jacinto Clavería, nafar apaiz eta idazlea (j. 1885).
- 1967 – Ramón Iribarren, gipuzkoar bide, ubide eta portuetako ingeniaria, Madrilen (j. 1900).
- 1984 – Fernando Remacha, nafar musikagilea (j. 1898).
- 1988 – Maurice Abeberri, euskal abokatua eta Ipar Euskal Herriko kultur eta kirolako pertsona nabarmena (j. 1926).
- 2001 – Bitoriano Gandiaga, bizkaitar fraile frantziskotar eta olerkaria (j. 1928).
- 2017 – Koko Abeberri, euskal ekintzailea, abokatua lanbidez (j. 1932).
- 2023 –
- Eugenio Otsoa, gipuzkoar politikari abertzalea eta euskaltzalea (j. 1951).
- Uri Ruiz Bikandi, bizkaitar irakaslea, hezitzailea eta idazlea (j. 1950).
Mundua
- 1184 – Minamoto no Yoshinaka, Japoniako historiako Heian garaiko samuraia (j. 1154).
- 1437 – Jakobo I.a Eskoziakoa, Eskoziako Erresumako erregea (j. 1394).
- 1513 – Julio II.a, Aita santua (j. 1443).
- 1543 – Ahmad ibn Ibrahim al-Ghazi, Adal Sultanerriko imam eta jenerala (j. c. 1506).
- 1624 – Dirk van Baburen, herbeheretar margolaria.
- 1677 – Baruch Spinoza, holandar filosofo judu sefardia, kartesianismo kritikoaren oinordekoa (j. 1632).
- 1730 – Benedikto XIII.a, Aita santua (j. 1649).
- 1824 – Eugène de Beauharnais, frantziar printze eta militarra (j. 1781).
- 1833 – Josefa Amar Borbón, espainiar pedagogoa eta Ilustrazioko idazlea (j. 1749).
- 1865 – Constant Troyon, frantziar margolaria (j. 1810).
- 1866 – Manuel Felipe de Tovar, Venezuelako presidentea (j. 1803).
- 1868 – Giuseppe Abbati, italiar margolaria (j.1836)
- 1871 – Justin Cénac-Moncaut, frantziar idazle eta historialaria (j. 1814).
- 1879 – Pieter Philip van Bosse, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1809).
- 1894 – Gustave Caillebotte, frantziar margolaria (j. 1848).
- 1897 – Augustine-Malvina Blanchecotte, frantziar idazlea (j. 1830).
- 1908 – Harriet Hosmer, estatubatuar eskultorea (j. 1830).
- 1911 – Isidre Nonell, kataluniar margolari eta marrazkigilea (j. 1872).
- 1912 – Osborne Reynolds, britainiar ingeniaria (j. 1842).
- 1919 –
- Kurt Eisner, alemaniar politikaria (j. 1867).
- Mary Edwards Walker, estatubatuar feminista, abolitzailea, ustezko espioia, gerrako gatibua eta zirujaua (j. 1832).
- 1926 – Heike Kamerlingh Onnes, herbeheretar fisikaria, 1913ko Fisikako Nobel Saria (j. 1853).
- 1934 – Augusto César Sandino, nikaraguar iraultzailea (j. 1895).
- 1938 – George Ellery Hale, estatubatuar eguzki astronomoa (j. 1868).
- 1941 – Frederick Grant Banting, kanadar fisiologoa, 1923ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1891).
- 1945 – Eric Liddell, eskoziar korrikalari, errugbi jokalari eta misiolaria (j. 1902).
- 1958 – Henryk Arctowski, poloniar zientzialari eta esploratzailea (j. 1871).
- 1960 – Jacques Becker, frantziar zinema zuzendari eta gidoilaria (j. 1906).
- 1965 – Malcolm X, ministro musulman afrikar-amerikarra, beltzen eskubideen aldeko borrokalaria, eraila (j. 1925).
- 1968 – Howard Florey, australiar farmakologo eta patologoa, 1945eko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1898).
- 1972 –
- Bronislava Nijinska, poloniar-errusiar-sovietar-estatubatuar ballet-dantzaria, koreografoa, eta baleteko maistra (j. 1891).
- Eugène Tisserant, frantziar kardinala (j. 1884).
- 1977 – Seán Ó Ríordáin, irlanderaz idatzi zuen irlandar olerkaria (j. 1916).
- 1980 – Alfred Andersch, alemaniar idazlea (j. 1914).
- 1984 –
- Emilio Rodríguez, espainiar txirrindularia (j. 1923).
- Mikhail Xolokhov, errusiar idazlea, 1965eko Literaturako Nobel Saria (j. 1905).
- 1987 – Jean Stoetzel, frantziar psikologo eta soziologoa (j. 1910).
- 1988 – Cornelis van Eesteren, holandar arkitektoa (j. 1897).
- 1989 – Sándor Márai, hungariar idazlea (j. 1900).
- 1991 – Margot Fonteyn, ingeles ballet dantzaria (j. 1919).
- 1993 – Inge Lehmann, daniar sismologoa (j. 1888).
- 1996 – Morton Gould, estatubatuar orkestra zuzendari eta musikagilea (j. 1913).
- 1999 –
- Gertrude Belle Elion, estatubatuar biokimikari eta farmakologista, 1988ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1918).
- Walter Lini, Vanuatuko lehen ministroa (j. 1942).
- 2000 –
- Constance Cummings-John, sierraleondar hezitzailea eta politikaria, Afrikan udal kontseilu batean sartu zen lehen emakumea (j. 1918).
- Antonio Díaz-Miguel, espainiar saskibaloi jokalari eta entrenatzailea (j. 1934).
- 2003 – Eddie Thomson, eskoziar futbolari eta entrenatzailea (j. 1947).
- 2004 –
- Svava Jakobsdóttir, islandiar idazlea (j. 1930).
- Irina Press, sobietar atleta (j. 1939).
- 2005 – Guillermo Cabrera Infante, kubatar idazle eta zinemarako gidoi-egilea (j. 1929).
- 2007 – Idoia Rodríguez Buján, nazioarteko bake-misio batean hildako lehen espainiar emakume militarra (j. 1983).
- 2009 – Wilton G.S. Sankawulo, Liberiako estatuburua (j. 1937).
- 2011 – Odón Alonso, espainiar orkestra-zuzendaria (j. 1925).
- 2017 – Kenneth Arrow, estatubatuar ekonomialaria, 1972ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1921).
- 2019 –
- Stanley Donen, estatubatuar zinemagilea (j. 1924).
- Jackie Shane, estatubatuar soul eta rhythm and blues abeslaria (j. 1940).
- Peter Tork, estatubatuar musikari eta aktorea, The Monkees taldeko kidea (j. 1942).
- 2020 – Camila María Concepción, estatubatuar gidoilaria eta pertsona transgeneroen eskubideen aldeko ekintzailea (j. 1991).
- 2022 – Miguel Ángel Gallardo, katalan marrazkilaria (j. 1955).
- 2023 –
- Amancio Amaro, espainiar futbolari eta futbol entrenatzailea (j. 1939).
- Simone Segouin, Frantziako Erresistentziako borrokalaria (j. 1925).
- 2024 –
- Roger Guillemin, frantziar-estatubatuar mediku endokrinologoa (j. 1924).
- Micheline Presle, frantziar aktorea (j. 1922).
Jaiak eta urteurrenak
- UNESCOk izendatuta, ama hizkuntzaren nazioarteko eguna.
- Sehaska egutegiko izendegia: Oskarbi eta Lain.
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q2350
Multimedia: 21 February / Q2350
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.